Κείμενο
Φίλοι και Εραστές
Εισαγωγικό σημείωμα
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη (1938) «Φίλοι και Εραστές» με πρωταγωνιστή τον Γκεόργκ Αντρέασον, διευθυντή του Γραφείου Πολιτισμού στη Σουηδία. Η ιστορία ξεκινά ένα απόγευμα του Φεβρουαρίου στη Στοκχόλμη το 2006 και ο αφηγητής βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει για τη σύγχρονη Σουηδία και τη σχέση του ανθρώπου με τους γύρω του και με τον εαυτό του.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη (1938) «Φίλοι και Εραστές» με πρωταγωνιστή τον Γκεόργκ Αντρέασον, διευθυντή του Γραφείου Πολιτισμού στη Σουηδία. Η ιστορία ξεκινά ένα απόγευμα του Φεβρουαρίου στη Στοκχόλμη το 2006 και ο αφηγητής βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει για τη σύγχρονη Σουηδία και τη σχέση του ανθρώπου με τους γύρω του και με τον εαυτό του.
Ο Γκέοργκ προτίμησε να γυρίσει σπίτι του με τα πόδια. Πέρασε μέσα από το πάρκο που κάποτε ήταν βασιλικός κήπος. Ένας μοναχικός παγοδρόμος έκανε κύκλους πάνω στην πίστα με δαιμονισμένη ταχύτητα σαν να προσπαθούσε να γλιτώσει από τη σκιά του.
Το παλιό γεφύρι που ενώνει το παλάτι με τον κήπο το είχαν κατασκευάσει Ρώσοι αιχμάλωτοι –όταν η Σουηδία ακόμα θεωρείτο μεγάλη δύναμη και βρισκόταν διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση, ειδικά επί βασιλείας του Καρόλου του Δωδέκατου, που ήταν αγύριστο κεφάλι και είχε να αντιμετωπίσει από την άλλη μεριά τον Μεγάλο Πέτρο της Ρωσίας. Τελικά πιο κερδισμένος βγήκε ο Πέτρος, ενώ ο Κάρολος έπεσε προσπαθώντας να κυριεύσει μια ασήμαντη πόλη στη Νορβηγία και από τότε υπήρχε η φήμη ότι τον έφαγαν οι δικοί του. Σε μια από τις επιτροπές που ο Γκεόργκ ήταν μέλος είχε κατατεθεί αίτηση να ανοιχτεί ο τάφος του για να επανεξεταστεί με πιο σύγχρονες μεθόδους η τρύπα που είχε κάνει το βλήμα στο κεφάλι του.
«Τι τραβάμε», μουρμούρισε κοιτάζοντας το γεφύρι, που αισθητικά ήταν το πιο ασήμαντο της πόλης, μα εκείνη τη στιγμή, χαμένο μέσα στην ομίχλη, φαινόταν να αιωρείται, αποκτώντας έτσι μιαν εφήμερη ομορφιά.
Το παλιό γεφύρι που ενώνει το παλάτι με τον κήπο το είχαν κατασκευάσει Ρώσοι αιχμάλωτοι –όταν η Σουηδία ακόμα θεωρείτο μεγάλη δύναμη και βρισκόταν διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση, ειδικά επί βασιλείας του Καρόλου του Δωδέκατου, που ήταν αγύριστο κεφάλι και είχε να αντιμετωπίσει από την άλλη μεριά τον Μεγάλο Πέτρο της Ρωσίας. Τελικά πιο κερδισμένος βγήκε ο Πέτρος, ενώ ο Κάρολος έπεσε προσπαθώντας να κυριεύσει μια ασήμαντη πόλη στη Νορβηγία και από τότε υπήρχε η φήμη ότι τον έφαγαν οι δικοί του. Σε μια από τις επιτροπές που ο Γκεόργκ ήταν μέλος είχε κατατεθεί αίτηση να ανοιχτεί ο τάφος του για να επανεξεταστεί με πιο σύγχρονες μεθόδους η τρύπα που είχε κάνει το βλήμα στο κεφάλι του.
«Τι τραβάμε», μουρμούρισε κοιτάζοντας το γεφύρι, που αισθητικά ήταν το πιο ασήμαντο της πόλης, μα εκείνη τη στιγμή, χαμένο μέσα στην ομίχλη, φαινόταν να αιωρείται, αποκτώντας έτσι μιαν εφήμερη ομορφιά.
Στην αποβάθρα του Grand Hotel τα φωτισμένα πλοία αντικατοπτρίζονταν στο σκοτεινό νερό όπως και το ολόφωτο ξενοδοχείο. Στάθηκε κάμποσο χαζεύοντας, ενώ στο μυαλό του στριφογύριζαν ένα σωρό σκέψεις σαν χρυσά ψαράκια σε ενυδρείο.
Σκεφτόταν τι καταδίκη ήταν να καθρεπτίζεις τα πάντα. Ο Νάρκισσος κοιτούσε τον εαυτό του στο νερό και τιμωρήθηκε. Μα ποιος νοιάζεται για τον καθρέπτη; Να μην μπορείς να κρατήσεις ούτε την παραμικρή εικόνα για λογαριασμό σου, αλλά να τις γυρίζεις όλες πίσω.
Φτάνοντας στην πλατεία Slussen τον περίμενε το συνηθισμένο νυχτερινό θέαμα. Άστεγοι, παρέες από επιθετικούς νεαρούς που γύρευαν καβγά, μεθυσμένοι που κατουρούσαν όπου έβρισκαν, η μπόχα από τα δημόσια ουρητήρια, πάντα κατειλημμένα, γιατί κάποιος άστεγος κοιμόταν εκεί μέσα. Τον έπνιγε αυτή η πλατεία. Ήταν η χολή της πόλης, εκρηκτική και ανυπολόγιστη σαν διάρροια. Κάθε φορά που περνούσε, γέμιζε αγωνία. Δεν είχε λόγια να την περιγράψει, και αυτό ήταν το χειρότερο.
Γι’ αυτό αισθάνθηκε πολύ καλύτερα όταν έφτασε στο ύψωμα της Horngatan με τις γκαλερί, τα καταστήματα λαϊκής τέχνης και τις αντίκες, τα κοσμηματοπωλεία και εκείνο το υπέροχο μαγαζί που έφερνε είδη τσαγιού από όλο τον κόσμο και ήταν το αγαπημένο της Μάργιας. Στη γωνία ήταν η ευχάριστη παμπ Black & Brown, πάντα γεμάτη κόσμο. Στον ένα τοίχο της κρεμόταν η φωτογραφία του τελευταίου μεγάλου συγγραφέα της εργατικής τάξης, ο οποίος συνήθιζε να κάθεται μ’ ένα ποτήρι κρασί δίπλα στο παράθυρο κοιτάζοντας τα κορίτσια που περνούσαν απέξω και οι λεπτές μέσες τους έκαναν τα μάτια του να δακρύζουν.
Ο Γκεόργκ ήταν φυσικά μέλος της επιτροπής που απένειμε ένα βραβείο στο όνομά του. Άλλη μια ασχολία που του έτρωγε χρόνο, που δεν τον άφηνε να γράψει τα δικά του. Θα ξανάγραφε άραγε κάποτε κάτι της προκοπής;
Στον κινηματογράφο της πλατείας είχε πρεμιέρα, η είσοδος ήταν κατάφωτη και δύο φωτογράφοι τουρτούριζαν στην παγωμένη υγρασία περιμένοντας την υποχρεωτική δεξίωση μετά την προβολή.
Στη γωνία του κτηρίου βρισκόταν ένα από τα πιο συμπαθητικά βιβλιοπωλεία, το μόνο στο οποίο έβρισκες παλιές ποιητικές συλλογές. Ακόμα και τη δική του είχαν. Η ιδιοκτήτρια –γνωστή του κι εκείνη– πάντα την έβαζε στη βιτρίνα με μια φωτογραφία του από κείνα τα χρόνια. Τι είναι τελικά τόσο σπουδαίο με τα νιάτα; Σαν ηλίθιος φαινόταν. Στα πενήντα πέντε ήταν πολύ καλύτερος, αν και με κοιλίτσα, πάντως το πρόσωπο ήταν ωριμότερο, πιο ελκυστικό και δεν είχε φαλάκρα. Το πολύ σαραντάρης φαινόταν.
–Ε, παππού, έχεις λεφτά;
Κατάλαβε ότι δεν επρόκειτο για ερώτηση.
Σκεφτόταν τι καταδίκη ήταν να καθρεπτίζεις τα πάντα. Ο Νάρκισσος κοιτούσε τον εαυτό του στο νερό και τιμωρήθηκε. Μα ποιος νοιάζεται για τον καθρέπτη; Να μην μπορείς να κρατήσεις ούτε την παραμικρή εικόνα για λογαριασμό σου, αλλά να τις γυρίζεις όλες πίσω.
Φτάνοντας στην πλατεία Slussen τον περίμενε το συνηθισμένο νυχτερινό θέαμα. Άστεγοι, παρέες από επιθετικούς νεαρούς που γύρευαν καβγά, μεθυσμένοι που κατουρούσαν όπου έβρισκαν, η μπόχα από τα δημόσια ουρητήρια, πάντα κατειλημμένα, γιατί κάποιος άστεγος κοιμόταν εκεί μέσα. Τον έπνιγε αυτή η πλατεία. Ήταν η χολή της πόλης, εκρηκτική και ανυπολόγιστη σαν διάρροια. Κάθε φορά που περνούσε, γέμιζε αγωνία. Δεν είχε λόγια να την περιγράψει, και αυτό ήταν το χειρότερο.
Γι’ αυτό αισθάνθηκε πολύ καλύτερα όταν έφτασε στο ύψωμα της Horngatan με τις γκαλερί, τα καταστήματα λαϊκής τέχνης και τις αντίκες, τα κοσμηματοπωλεία και εκείνο το υπέροχο μαγαζί που έφερνε είδη τσαγιού από όλο τον κόσμο και ήταν το αγαπημένο της Μάργιας. Στη γωνία ήταν η ευχάριστη παμπ Black & Brown, πάντα γεμάτη κόσμο. Στον ένα τοίχο της κρεμόταν η φωτογραφία του τελευταίου μεγάλου συγγραφέα της εργατικής τάξης, ο οποίος συνήθιζε να κάθεται μ’ ένα ποτήρι κρασί δίπλα στο παράθυρο κοιτάζοντας τα κορίτσια που περνούσαν απέξω και οι λεπτές μέσες τους έκαναν τα μάτια του να δακρύζουν.
Ο Γκεόργκ ήταν φυσικά μέλος της επιτροπής που απένειμε ένα βραβείο στο όνομά του. Άλλη μια ασχολία που του έτρωγε χρόνο, που δεν τον άφηνε να γράψει τα δικά του. Θα ξανάγραφε άραγε κάποτε κάτι της προκοπής;
Στον κινηματογράφο της πλατείας είχε πρεμιέρα, η είσοδος ήταν κατάφωτη και δύο φωτογράφοι τουρτούριζαν στην παγωμένη υγρασία περιμένοντας την υποχρεωτική δεξίωση μετά την προβολή.
Στη γωνία του κτηρίου βρισκόταν ένα από τα πιο συμπαθητικά βιβλιοπωλεία, το μόνο στο οποίο έβρισκες παλιές ποιητικές συλλογές. Ακόμα και τη δική του είχαν. Η ιδιοκτήτρια –γνωστή του κι εκείνη– πάντα την έβαζε στη βιτρίνα με μια φωτογραφία του από κείνα τα χρόνια. Τι είναι τελικά τόσο σπουδαίο με τα νιάτα; Σαν ηλίθιος φαινόταν. Στα πενήντα πέντε ήταν πολύ καλύτερος, αν και με κοιλίτσα, πάντως το πρόσωπο ήταν ωριμότερο, πιο ελκυστικό και δεν είχε φαλάκρα. Το πολύ σαραντάρης φαινόταν.
–Ε, παππού, έχεις λεφτά;
Κατάλαβε ότι δεν επρόκειτο για ερώτηση.
Πέντε αγόρια ξεφύτρωσαν από την ομίχλη και τον περικύκλωσαν. Φορούσαν πέτσινα μπουφάν, στολισμένα με καρφιά, ανοιχτά στο λαιμό, και γάντια σαν τους ποδηλάτες, με μισά δάχτυλα. «Δεν κρυώνουν;» σκέφτηκε. Το αγόρι που είχε κάνει την ερώτηση πήγε ένα βήμα πιο κοντά και οι ματιές τους συναντήθηκαν.Του παιδιού ήταν ρηχή, σαν φιδιού.
–Τι είπες;
–Άκουσες τι είπα.
Ο Γκεόργκ κοίταξε γύρω του. Ήταν πενήντα μόνο μέτρα από τον κινηματογράφο μα δεν θα προλάβαινε.
–Μπορώ να σας δώσω ένα κατοστάρικο.
Ο άλλος δεν είπε τίποτα, μόνο άπλωσε το χέρι του.
–Τι είπες;
–Άκουσες τι είπα.
Ο Γκεόργκ κοίταξε γύρω του. Ήταν πενήντα μόνο μέτρα από τον κινηματογράφο μα δεν θα προλάβαινε.
–Μπορώ να σας δώσω ένα κατοστάρικο.
Ο άλλος δεν είπε τίποτα, μόνο άπλωσε το χέρι του.
Ήταν ανάγκη να αποφασίσει γρήγορα τι έπρεπε να κάνει. Τολμούσε να βγάλει το πορτοφόλι μπροστά τους; Άλλη επιλογή δεν είχε, έβγαλε ένα χαρτονόμισμα δίχως καν να κοιτάξει τι ήταν και το έδωσε στο παιδί, ενώ ταυτόχρονα του είπε καθησυχαστικά.
–Εντάξει είναι όλα, μην ανησυχείς.
Το αγόρι πήρε τα λεφτά, η παρέα του το διασκέδαζε, σκέφτηκαν για μια στιγμή να ρίξουν στον κωλόγερο μερικές μπουνιές, μα βαρέθηκαν και εξαφανίστηκαν μέσα στην ομίχλη.
Ο Γκεόργκ δεν έκανε βήμα. Τα πόδια του έτρεμαν, η καρδιά του χτυπούσε να σπάσει, ο φόβος ήταν τόσο μεγάλος, που ούτε καν τόλμησε να καλέσει βοήθεια, δεν ήθελε να τους ερεθίσει, καλύτερα που έκανε σαν νικημένο σκυλί, τους έδειξε την αδυναμία του και τον άφησαν σώο. Τα μάγουλα έκαιγαν από ντροπή για τη δειλία του. Να μην πει ούτε λέξη, να τους δώσει τα λεφτά του σαν να τους τα χρωστούσε!
Το διαμέρισμά του ήταν διακόσια μέτρα πιο πέρα. Σιγά σιγά έφτασε και μπαίνοντας έπεσε στον καναπέ εντελώς εξαντλημένος. Δεν υπήρχε κανένας να πει μια κουβέντα. Δηλαδή δεν υπήρχε η Μάργια, που ήταν στο νοσοκομείο και μακάρι να κοιμόταν.
Μόνο ένα μπορούσε να κάνει και το έκανε. Ξάπλωσε στο διπλό κρεβάτι, που στα μαξιλάρια και στα σεντόνια κρατούσε ακόμα το άρωμά της. Ηρέμησε κάπως. Πώς έγιναν έτσι αυτά τα παιδιά; Δεν είχαν γονείς; Πώς αποκτάς τέτοιο βλέμμα στα δεκάξι σου; Εκείνα τα μάτια τον είχαν πανικοβάλει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο. Για μια στιγμή ήταν βέβαιος ότι θα τον κακοποιούσαν, έτσι για πλάκα, για να ‘χουν κάτι να λένε μεταξύ τους.
Συχνά διάβαζε στις εφημερίδες για τέτοια περιστατικά μα τα αγνοούσε, τα θεωρούσε κινδυνολογία για να πουλούν φύλλα. Άγνωστες ασθένειες, κρυφοί κίνδυνοι, η καταστροφή του περιβάλλοντος, τα χάλια των σχολείων, η έλλειψη ήθους δεν ήταν ειδήσεις, ήταν συνταγές για μεγαλύτερες πωλήσεις. Δεν το έπαιρνε στα σοβαρά. Μέχρι τη στιγμή που ο ίδιος στεκόταν τρέμοντας περικυκλωμένος από πέντε αγόρια δίχως να ξέρει τι κουβαλούσαν μαζί τους. Τσεκούρια, μαχαίρια, αλυσίδες; Ο φόβος και η αδυναμία τον ταπείνωναν. Θα μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν μαζί του.
Στριφογύρισε στο κρεβάτι κάμποση ώρα ώσπου η κούραση, το κρασί και το άρωμα της Μάργιας πήραν το πάνω χέρι και αποκοιμήθηκε σαν μικρό παιδί με τα χέρια ανάμεσα στα πόδια του.
Η νύχτα δεν ήταν ήσυχη. Τα άδεια μάτια του αγοριού τρομοκρατούσαν τα όνειρά του και τον ξυπνούσαν κάθε τόσο.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει, σε κάνει πιο δυνατό» είχε πει κάποιος.
Ο Γκεόργκ όμως ήξερε καλύτερα.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει σήμερα, σε πεθαίνει αύριο».
Τελικά ήταν μια λύτρωση όταν άκουσε τα βήματα του διανομέα πρωινών εφημερίδων να πλησιάζουν την πόρτα του και την εφημερίδα να γλιστράει μέσα από τη θυρίδα.
–Εντάξει είναι όλα, μην ανησυχείς.
Το αγόρι πήρε τα λεφτά, η παρέα του το διασκέδαζε, σκέφτηκαν για μια στιγμή να ρίξουν στον κωλόγερο μερικές μπουνιές, μα βαρέθηκαν και εξαφανίστηκαν μέσα στην ομίχλη.
Ο Γκεόργκ δεν έκανε βήμα. Τα πόδια του έτρεμαν, η καρδιά του χτυπούσε να σπάσει, ο φόβος ήταν τόσο μεγάλος, που ούτε καν τόλμησε να καλέσει βοήθεια, δεν ήθελε να τους ερεθίσει, καλύτερα που έκανε σαν νικημένο σκυλί, τους έδειξε την αδυναμία του και τον άφησαν σώο. Τα μάγουλα έκαιγαν από ντροπή για τη δειλία του. Να μην πει ούτε λέξη, να τους δώσει τα λεφτά του σαν να τους τα χρωστούσε!
Το διαμέρισμά του ήταν διακόσια μέτρα πιο πέρα. Σιγά σιγά έφτασε και μπαίνοντας έπεσε στον καναπέ εντελώς εξαντλημένος. Δεν υπήρχε κανένας να πει μια κουβέντα. Δηλαδή δεν υπήρχε η Μάργια, που ήταν στο νοσοκομείο και μακάρι να κοιμόταν.
Μόνο ένα μπορούσε να κάνει και το έκανε. Ξάπλωσε στο διπλό κρεβάτι, που στα μαξιλάρια και στα σεντόνια κρατούσε ακόμα το άρωμά της. Ηρέμησε κάπως. Πώς έγιναν έτσι αυτά τα παιδιά; Δεν είχαν γονείς; Πώς αποκτάς τέτοιο βλέμμα στα δεκάξι σου; Εκείνα τα μάτια τον είχαν πανικοβάλει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο. Για μια στιγμή ήταν βέβαιος ότι θα τον κακοποιούσαν, έτσι για πλάκα, για να ‘χουν κάτι να λένε μεταξύ τους.
Συχνά διάβαζε στις εφημερίδες για τέτοια περιστατικά μα τα αγνοούσε, τα θεωρούσε κινδυνολογία για να πουλούν φύλλα. Άγνωστες ασθένειες, κρυφοί κίνδυνοι, η καταστροφή του περιβάλλοντος, τα χάλια των σχολείων, η έλλειψη ήθους δεν ήταν ειδήσεις, ήταν συνταγές για μεγαλύτερες πωλήσεις. Δεν το έπαιρνε στα σοβαρά. Μέχρι τη στιγμή που ο ίδιος στεκόταν τρέμοντας περικυκλωμένος από πέντε αγόρια δίχως να ξέρει τι κουβαλούσαν μαζί τους. Τσεκούρια, μαχαίρια, αλυσίδες; Ο φόβος και η αδυναμία τον ταπείνωναν. Θα μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν μαζί του.
Στριφογύρισε στο κρεβάτι κάμποση ώρα ώσπου η κούραση, το κρασί και το άρωμα της Μάργιας πήραν το πάνω χέρι και αποκοιμήθηκε σαν μικρό παιδί με τα χέρια ανάμεσα στα πόδια του.
Η νύχτα δεν ήταν ήσυχη. Τα άδεια μάτια του αγοριού τρομοκρατούσαν τα όνειρά του και τον ξυπνούσαν κάθε τόσο.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει, σε κάνει πιο δυνατό» είχε πει κάποιος.
Ο Γκεόργκ όμως ήξερε καλύτερα.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει σήμερα, σε πεθαίνει αύριο».
Τελικά ήταν μια λύτρωση όταν άκουσε τα βήματα του διανομέα πρωινών εφημερίδων να πλησιάζουν την πόρτα του και την εφημερίδα να γλιστράει μέσα από τη θυρίδα.
Καλλιφατίδης, Θ. (2009). Φίλοι και Εραστές. Αθήνα: Γαβριηλίδης. 35-40.
(Νεοελληνική Γλώσσα Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ -Φάκελος Υλικού για τους μαθητές -2019)
.............................
Βιογραφικό σημείωμα:
ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ (1938)
Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης γεννήθηκε στους Μολάους Λακωνίας το 1938. Γιος δασκάλου από τον Πόντο, ήρθε στην Αθήνα το 1046 και αποφοίτησε από το πέμπτο γυμνάσιο αρρένων. Σπούδασε στη σχολή του Καρόλου Κουν και μετά τη στρατιωτική του θητεία εγκαταστάθηκε στη Σουηδία. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και δίδαξε αργότερα στην ίδια σχολή. Επί τέσσερα χρόνια διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό «Μπόνιερς Λιττερέρα Μαγκαζίν». Από το 1976 ζει αποκλειστικά από το γράψιμο. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, ταξιδιωτικά δοκίμια, θεατρικά έργα· έχει γράψει σενάρια για τον κινηματογράφο και έχει σκηνοθετήσει μια ταινία. Έχει τιμηθεί με σημαντικά διεθνή βραβεία για το έργο του και σχεδόν όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν σε είκοσι γλώσσες.
Έργα:
| (2018) | Δύο διηγήματα: Νεκρολογία σε ντο ελάσσον. Ενοικιάζεται το έκτο πάτωμα, Γαβριηλίδης |
| (2016) | Μια ζωή ακόμα, Γαβριηλίδης |
| (2015) | Πάντα θα επιστρέφω, Γαβριηλίδης |
| (2013) | Γράμματα στην κόρη μου, Γαβριηλίδης |
| (2012) | Τα περασμένα δεν είναι όνειρο, Γαβριηλίδης |
| (2011) | Ο Άγιος Ηρακλής, Γαβριηλίδης |
| (2009) | Φίλοι και εραστές, Γαβριηλίδης |
| (2007) | Μητέρες και γιοί, Γαβριηλίδης |
| (2006) | Στο βλέμμα της, Γαβριηλίδης |
| (2004) | Αγάπη, Γαβριηλίδης |
| (2004) | Η Όλγα της αγάπης, Γαβριηλίδης |
| (2003) | Ένα απλό έγκλημα, Γαβριηλίδης |
| (2003) | Ο έκτος επιβάτης, Γαβριηλίδης |
| (2002) | Μια νέα πατρίδα έξω απ' το παράθυρό μου, Γαβριηλίδης |
| (2000) | Στο φως του Βορρά, Γαβριηλίδης |
| (1998) | Οι εφτά ώρες στον παράδεισο, Γαβριηλίδης |
| (1997) | Ποια είναι η Γαβριέλα Όρλοβα;, Γαβριηλίδης |
| (1996) | Το τελευταίο τριαντάφυλλο, Γαβριηλίδης |
| (1995) | Μια μέρα στην Αθήνα, Κάκτος |
| (1994) | Τιμάνδρα, Γαβριηλίδης |
Μεταφράσεις:
(1989) Bergman, Ingmar, 1918-2007, Η μαγική κάμερα, Κάκτος
Πηγή: Βιβλιοnet
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Γ΄:
1) Ποιο πιστεύετε πως είναι το κύριο θέμα του αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θ. Καλλιφατίδη; Πώς αναδεικνύεται μέσα από την παρουσίαση του κεντρικού ήρωα και της κατάστασής του, ειδικά μετά από το περιστατικό που αντιμετώπισε; (Μονάδες 15)
2) Ποια συναισθήματα αναφύονται μέσα στην ψυχή του ήρωα μετά το περιστατικό της επίθεσης που δέχτηκε; Πιστεύετε πως οι αντιλήψεις του και η εικόνα που είχε για τον κόσμο άλλαξε; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές σε χωρία από το κείμενο. (Μονάδες 15)
3) Να αναφέρετε πέντε μέρη που συναντά ο κεντρικός ήρωας κατά τη διάρκεια της απογευματινής του βόλτας στην πόλη, επιστρέφοντας προς το σπίτι του. Η αναφορά στα μέρη αυτά μάς επιτρέπει να καταλάβουμε κάποια πράγματα για τον κεντρικό ήρωα και την ιδιότητά του ως διευθυντή του Γραφείου Πολιτισμού στη Σουηδία; (Μονάδες 15)
4) Σε τι εξυπηρετεί η επιλογή του συγγραφέα να περιγράψει τα μέρη, τα οποία συναντά ο Γκεόργκ κατά τη διάρκεια της απογευματινής του βόλτας, ενώ επιστρέφει στο σπίτι του; (Μονάδες 15)
5) Να σχολιάσετε την αντίθεση ανάμεσα στην εικόνα που παρουσιάζει η πλατεία Slussen και στην εικόνα που παρουσιάζει το ύψωμα της Horngatan σε σχέση με τα συναισθήματα του κεντρικού ήρωα, αλλά και την πραγματικότητα που παρουσιάζουν οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις. (Μονάδες 15)
6) Πώς παρουσιάζονται από το συγγραφέα οι νέοι που επιτίθενται στον κεντρικό ήρωα; Ποια συναισθήματα και ποιους φόβους του δημιουργεί η εικόνα τους; (Μονάδες 15)
7) “«Ό,τι δε σε πεθαίνει, σε κάνει πιο δυνατό» είχε πει κάποιος.
Ο Γκεόργκ όμως ήξερε καλύτερα.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει σήμερα, σε πεθαίνει αύριο»”.
Να σχολιάσετε τη φράση του Γκεόργκ. Σε ποιες σκέψεις και προβληματισμούς σας βάζει για την ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση του ήρωα μετά την επίθεση που δέχτηκε; (Μονάδες 15)
8) Στο κείμενο αξιοποιείται η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου. Με δεδομένο ότι ο εσωτερικός μονόλογος αποτελεί μια αφηγηματική τεχνική που φέρνει στην επιφάνεια μια αδιάκοπη ροή εικόνων, αναμνήσεων, συνειρμών και εντυπώσεων, γιατί, κατά τη γνώμη σας, επιλέγεται αυτός ο αφηγηματικός τρόπος σε κάποια σημεία του κειμένου; Να εντοπίσετε ένα ενδεικτικό χωρίο, όπου καταγράφεται η ροή των σκέψεων, των αναμνήσεων ή των προβληματισμών του κεντρικού ήρωα. (Μονάδες 15)
9) Ποιο ρόλο παίζουν, κατά τη γνώμη σας, τα αλλεπάλληλα ερωτήματα που θέτει ο κεντρικός ήρωας στον εαυτό του τόσο για την ίδια την διαδικασία της αφήγησης όσο και για την κατανόηση της προσωπικότητάς του; (Μονάδες 15)
10) Ο φαινομενικά ασήμαντος συνειρμός του κεντρικού ήρωα σε κάποιο σημείο της διαδρομής του για τον Νάρκισσο, που κοιτούσε τον εαυτό του στο νερό και τιμωρήθηκε, λειτουργεί ως κάποιο είδος προοικονομίας, που φανερώνει στον αναγνώστη μια βαθύτερη αλήθεια σε σχέση με τον κεντρικό ήρωα και την κατάστασή του. Να εντοπίσετε σε ποιο σημείο του κειμένου συμβαίνει αυτό, παραθέτοντας και τα σχετικά χωρία. Ποια βαθύτερη αλήθεια σε σχέση με τον κεντρικό ήρωα αντιλαμβάνεστε, που διαψεύδει την εικόνα και την ιδέα που είχε για τον εαυτό του; (Μονάδες 15)
11) Δεδομένου ότι ο κεντρικός ήρωας με βάση τα στοιχεία του κειμένου ανήκει στον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων της χώρας του, πώς κρίνετε την αντίδρασή του πριν και μετά την επίθεση που δέχτηκε; Πιστεύετε πως ο ήρωας ανταποκρίνεται ουσιαστικά στο ρόλο, που οφείλει να έχει ένας πνευματικός άνθρωπος; Εσείς, ποιος πιστεύετε πως πρέπει να είναι ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων στην εποχή μας; (Μονάδες 15)
12) Στο κείμενο γίνονται συχνές αναφορές σε κάποια γυναίκα, τη Μάργια, που συνδέεται συναισθηματικά με τον κεντρικό ήρωα, τον Γκεόργκ, και απ' ό,τι πληροφορούμαστε βρίσκεται στο νοσοκομείο. Φανταστείτε μια επίσκεψη του Γκεόργκ στη Μάργια, στην οποία της διηγείται το περιστατικό της επίθεσης που δέχτηκε. Γράψτε τον μεταξύ τους διάλογο. (Μονάδες 15)
1) Ποιο πιστεύετε πως είναι το κύριο θέμα του αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θ. Καλλιφατίδη; Πώς αναδεικνύεται μέσα από την παρουσίαση του κεντρικού ήρωα και της κατάστασής του, ειδικά μετά από το περιστατικό που αντιμετώπισε; (Μονάδες 15)
2) Ποια συναισθήματα αναφύονται μέσα στην ψυχή του ήρωα μετά το περιστατικό της επίθεσης που δέχτηκε; Πιστεύετε πως οι αντιλήψεις του και η εικόνα που είχε για τον κόσμο άλλαξε; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές σε χωρία από το κείμενο. (Μονάδες 15)
3) Να αναφέρετε πέντε μέρη που συναντά ο κεντρικός ήρωας κατά τη διάρκεια της απογευματινής του βόλτας στην πόλη, επιστρέφοντας προς το σπίτι του. Η αναφορά στα μέρη αυτά μάς επιτρέπει να καταλάβουμε κάποια πράγματα για τον κεντρικό ήρωα και την ιδιότητά του ως διευθυντή του Γραφείου Πολιτισμού στη Σουηδία; (Μονάδες 15)
4) Σε τι εξυπηρετεί η επιλογή του συγγραφέα να περιγράψει τα μέρη, τα οποία συναντά ο Γκεόργκ κατά τη διάρκεια της απογευματινής του βόλτας, ενώ επιστρέφει στο σπίτι του; (Μονάδες 15)
5) Να σχολιάσετε την αντίθεση ανάμεσα στην εικόνα που παρουσιάζει η πλατεία Slussen και στην εικόνα που παρουσιάζει το ύψωμα της Horngatan σε σχέση με τα συναισθήματα του κεντρικού ήρωα, αλλά και την πραγματικότητα που παρουσιάζουν οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις. (Μονάδες 15)
6) Πώς παρουσιάζονται από το συγγραφέα οι νέοι που επιτίθενται στον κεντρικό ήρωα; Ποια συναισθήματα και ποιους φόβους του δημιουργεί η εικόνα τους; (Μονάδες 15)
7) “«Ό,τι δε σε πεθαίνει, σε κάνει πιο δυνατό» είχε πει κάποιος.
Ο Γκεόργκ όμως ήξερε καλύτερα.
«Ό,τι δε σε πεθαίνει σήμερα, σε πεθαίνει αύριο»”.
Να σχολιάσετε τη φράση του Γκεόργκ. Σε ποιες σκέψεις και προβληματισμούς σας βάζει για την ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση του ήρωα μετά την επίθεση που δέχτηκε; (Μονάδες 15)
8) Στο κείμενο αξιοποιείται η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου. Με δεδομένο ότι ο εσωτερικός μονόλογος αποτελεί μια αφηγηματική τεχνική που φέρνει στην επιφάνεια μια αδιάκοπη ροή εικόνων, αναμνήσεων, συνειρμών και εντυπώσεων, γιατί, κατά τη γνώμη σας, επιλέγεται αυτός ο αφηγηματικός τρόπος σε κάποια σημεία του κειμένου; Να εντοπίσετε ένα ενδεικτικό χωρίο, όπου καταγράφεται η ροή των σκέψεων, των αναμνήσεων ή των προβληματισμών του κεντρικού ήρωα. (Μονάδες 15)
9) Ποιο ρόλο παίζουν, κατά τη γνώμη σας, τα αλλεπάλληλα ερωτήματα που θέτει ο κεντρικός ήρωας στον εαυτό του τόσο για την ίδια την διαδικασία της αφήγησης όσο και για την κατανόηση της προσωπικότητάς του; (Μονάδες 15)
10) Ο φαινομενικά ασήμαντος συνειρμός του κεντρικού ήρωα σε κάποιο σημείο της διαδρομής του για τον Νάρκισσο, που κοιτούσε τον εαυτό του στο νερό και τιμωρήθηκε, λειτουργεί ως κάποιο είδος προοικονομίας, που φανερώνει στον αναγνώστη μια βαθύτερη αλήθεια σε σχέση με τον κεντρικό ήρωα και την κατάστασή του. Να εντοπίσετε σε ποιο σημείο του κειμένου συμβαίνει αυτό, παραθέτοντας και τα σχετικά χωρία. Ποια βαθύτερη αλήθεια σε σχέση με τον κεντρικό ήρωα αντιλαμβάνεστε, που διαψεύδει την εικόνα και την ιδέα που είχε για τον εαυτό του; (Μονάδες 15)
11) Δεδομένου ότι ο κεντρικός ήρωας με βάση τα στοιχεία του κειμένου ανήκει στον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων της χώρας του, πώς κρίνετε την αντίδρασή του πριν και μετά την επίθεση που δέχτηκε; Πιστεύετε πως ο ήρωας ανταποκρίνεται ουσιαστικά στο ρόλο, που οφείλει να έχει ένας πνευματικός άνθρωπος; Εσείς, ποιος πιστεύετε πως πρέπει να είναι ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων στην εποχή μας; (Μονάδες 15)
12) Στο κείμενο γίνονται συχνές αναφορές σε κάποια γυναίκα, τη Μάργια, που συνδέεται συναισθηματικά με τον κεντρικό ήρωα, τον Γκεόργκ, και απ' ό,τι πληροφορούμαστε βρίσκεται στο νοσοκομείο. Φανταστείτε μια επίσκεψη του Γκεόργκ στη Μάργια, στην οποία της διηγείται το περιστατικό της επίθεσης που δέχτηκε. Γράψτε τον μεταξύ τους διάλογο. (Μονάδες 15)
