Κείμενο 1
Οι πόλεις, οι μοναχικές
Μια πανοραμική καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου;
Κείμενο 2
Η μοναξιά βλάπτει την υγεία των Ελλήνων
Μια πανοραμική καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου;
Η αστική ζωή είναι πιο αγχωτική από την αγροτική ζωή, αλλά το αν είναι και πιο μοναχική, είναι μόνιμο θέμα συζήτησης μεταξύ των κοινωνικών επιστημόνων. Μια έκθεση του οργανισμού Αge επισημαίνει ότι οι επιπτώσεις της μοναξιάς στις πόλεις είναι μεγαλύτερες και διαπιστώνει ότι το φύλο και η εκπαίδευση είναι σε μεγάλο βαθμό άνευ σημασίας -εκτός από όσους έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, οι οποίοι είναι συχνά πιο μοναχικοί- όπως επίσης ότι το εισόδημα των νοικοκυριών και η φροντίδα ενός κατοικίδιου έχουν πολύ μικρή επίδραση.
Tι γίνεται λοιπόν στις μοναχικές πόλεις; Συνήθως το μέγεθος του νοικοκυριού επηρεάζει αντιστρόφως ανάλογα το πώς νιώθουμε: όσο μικρότερο είναι το νοικοκυριό σε μέλη, τόσο πιο μοναχικοί τείνουμε να είμαστε. Κι εδώ σημειώνεται ότι οι ενοικιαστές (και όχι οι ιδιοκτήτες) είναι συνήθως πιο μοναχικοί, επειδή οι ενοικιαστές έχουν μεγαλύτερη παροδικότητα στις γειτονιές και δυνητικά χαμηλότερη συμμετοχή στην τοπική κοινότητα. Μεγαλουπόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο, έχουν πολλούς ενοικιαστές. Το ίδιο και οι περισσότερες γερμανικές πόλεις. Πόλεις όπως το Λονδίνο, αναμένεται να έχουν το 60% του πληθυσμού στο ενοίκιο μέχρι το 2015.
Και όσο πάει το ποσοστό των μοναχικών ενοίκων αυξάνεται:
- Στις Η.Π.Α. το 27% των ανθρώπων ζούν μόνοι σε σχέση με το 5% που ήταν ως το 1920.
- Το ίδιο ισχύει και στον Καναδά αλλά και στην Ευρώπη: το 58% των ανθρώπων στη Στοκχόλμη ζουν μόνοι, ποσοστό που θεωρείται το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
- Η Αυστραλία υπολογίζει πως θα υπάρχουν άλλα 1,3 εκατομμύρια μοναχικών νοικοκυριών ως το 2015.
Όμως το ότι ζουν μόνοι, σημαίνει πως νιώθουν μοναξιά; Ο κοινωνιολόγος Εric Klinenberg λέει πως αυτά τα δύο συχνά συγχέονται αλλά λανθασμένα. «Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η άνοδος των νοικοκυριών με έναν μόνο άνθρωπο σημαίνει και μοναξιά. Οι έρευνες δείχνουν ότι είναι η ποιότητα, όχι η ποσότητα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που την καθορίζουν. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι».
Οι περισσότερες εκθέσεις δείχνουν πως είναι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που νιώθουν μεγαλύτερη μοναξιά, ειδικά αν ζουν μόνοι. Στη Στοκχόλμη, το 35% των ατόμων ηλικίας άνω των 75 βιώνει αισθήματα μοναξιάς, ενώ στο Μπρίστολ μόνο το 10-15% αναφέρει το ίδιο. Οι ηλικιωμένοι είναι πιθανότερο να νιώσουν πιο μοναχικά στις πόλεις, ειδικά αν είναι φτωχότεροι, έχουν προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας ή ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές. Όμως οι μεγαλύτεροι άνθρωποι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται έτσι.
Η δομή της πόλης μπορεί να συντελέσει επίσης σημαντικά στη μοναξιά. Μια αυστραλιανή έρευνα αναφέρει πως ο κακός αστικός σχεδιασμός έχει αντίκτυπο, αφού οι πόλεις μπορούν να συμβάλλουν στις κοινωνικές σχέσεις ή να τις εμποδίσουν. Δεν είναι μόνο θέμα το να μπορεί κάποιος να πάει εύκολα στη δουλειά του αλλά να μπορεί επίσης εύκολα να δει τους φίλους, την οικογένειά του και να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες. Σχετικά με την Αθήνα συνυπολογίστε την αναμονή στις στάσεις των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τα μειωμένα δρομολόγια και τα ελάχιστα μεταμεσονύκτια μέσα του Σαββατοκύριακου και το δυσβάστακτο πλέον κόστος των εισιτηρίων και του ταξί!
Στις ασιατικές χώρες τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Στην Κίνα πάνω από το 1/3 του πληθυσμού έχει μετακομίσει από τις αγροτικές περιοχές στις μεγάλες πόλεις, εκτοξεύοντας τα επίπεδα της μοναξιάς σε ανθρώπους που, προερχόμενοι από μικρές κοινωνίες ένιωθαν δεμένοι ενώ τώρα είναι άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Στο Τόκυο πολλοί άνθρωποι χρειάζονται φίλους τόσο απεγνωσμένα που είναι διατεθειμένοι ακόμα και να τους προσλάβουν. Αυτό έχει δημιουργήσει μια ολόκληρη κατηγορία στοργής προς ενοικίαση: από καφέ γεμάτα γάτες για να απαλύνουν τη μοναξιά με τα γουργουρητά τους, μέχρι ανθρώπους που νοικιάζουν αγκαλιές ή ακόμα και συντροφικό ύπνο με την ώρα.
Τελικά η μοναξιά είναι όντως μεγαλύτερη στις πόλεις; Κι αν είναι, τι κάνουμε γι' αυτό; Μια έξτρα επίσκεψη στους ηλικιωμένους αγαπημένους μας, ένας ουσιαστικός διάλογος με έναν καλό φίλο, ένα οικογενειακό ραντεβού σε στάνταρ βάση, μια πράξη αλληλεγγύης, μια δημιουργική παρέα ίσως να είναι τελικά η γιατρειά σε ένα σύγχρονο «τρόμο» ζωής που βρίσκεται παντού, σε πόλεις και χωριά, άλλες φορές περισσότερο άλλες λιγότερο, αλλά πάντα με το κλειδί της προοπτικής στην τσέπη μας, τουλάχιστον όσο είμαστε υγιείς και αυτάρκεις.
Tι γίνεται λοιπόν στις μοναχικές πόλεις; Συνήθως το μέγεθος του νοικοκυριού επηρεάζει αντιστρόφως ανάλογα το πώς νιώθουμε: όσο μικρότερο είναι το νοικοκυριό σε μέλη, τόσο πιο μοναχικοί τείνουμε να είμαστε. Κι εδώ σημειώνεται ότι οι ενοικιαστές (και όχι οι ιδιοκτήτες) είναι συνήθως πιο μοναχικοί, επειδή οι ενοικιαστές έχουν μεγαλύτερη παροδικότητα στις γειτονιές και δυνητικά χαμηλότερη συμμετοχή στην τοπική κοινότητα. Μεγαλουπόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο, έχουν πολλούς ενοικιαστές. Το ίδιο και οι περισσότερες γερμανικές πόλεις. Πόλεις όπως το Λονδίνο, αναμένεται να έχουν το 60% του πληθυσμού στο ενοίκιο μέχρι το 2015.
Και όσο πάει το ποσοστό των μοναχικών ενοίκων αυξάνεται:
- Στις Η.Π.Α. το 27% των ανθρώπων ζούν μόνοι σε σχέση με το 5% που ήταν ως το 1920.
- Το ίδιο ισχύει και στον Καναδά αλλά και στην Ευρώπη: το 58% των ανθρώπων στη Στοκχόλμη ζουν μόνοι, ποσοστό που θεωρείται το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
- Η Αυστραλία υπολογίζει πως θα υπάρχουν άλλα 1,3 εκατομμύρια μοναχικών νοικοκυριών ως το 2015.
Όμως το ότι ζουν μόνοι, σημαίνει πως νιώθουν μοναξιά; Ο κοινωνιολόγος Εric Klinenberg λέει πως αυτά τα δύο συχνά συγχέονται αλλά λανθασμένα. «Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η άνοδος των νοικοκυριών με έναν μόνο άνθρωπο σημαίνει και μοναξιά. Οι έρευνες δείχνουν ότι είναι η ποιότητα, όχι η ποσότητα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που την καθορίζουν. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι».
Οι περισσότερες εκθέσεις δείχνουν πως είναι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που νιώθουν μεγαλύτερη μοναξιά, ειδικά αν ζουν μόνοι. Στη Στοκχόλμη, το 35% των ατόμων ηλικίας άνω των 75 βιώνει αισθήματα μοναξιάς, ενώ στο Μπρίστολ μόνο το 10-15% αναφέρει το ίδιο. Οι ηλικιωμένοι είναι πιθανότερο να νιώσουν πιο μοναχικά στις πόλεις, ειδικά αν είναι φτωχότεροι, έχουν προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας ή ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές. Όμως οι μεγαλύτεροι άνθρωποι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται έτσι.
Η δομή της πόλης μπορεί να συντελέσει επίσης σημαντικά στη μοναξιά. Μια αυστραλιανή έρευνα αναφέρει πως ο κακός αστικός σχεδιασμός έχει αντίκτυπο, αφού οι πόλεις μπορούν να συμβάλλουν στις κοινωνικές σχέσεις ή να τις εμποδίσουν. Δεν είναι μόνο θέμα το να μπορεί κάποιος να πάει εύκολα στη δουλειά του αλλά να μπορεί επίσης εύκολα να δει τους φίλους, την οικογένειά του και να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες. Σχετικά με την Αθήνα συνυπολογίστε την αναμονή στις στάσεις των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τα μειωμένα δρομολόγια και τα ελάχιστα μεταμεσονύκτια μέσα του Σαββατοκύριακου και το δυσβάστακτο πλέον κόστος των εισιτηρίων και του ταξί!
Στις ασιατικές χώρες τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Στην Κίνα πάνω από το 1/3 του πληθυσμού έχει μετακομίσει από τις αγροτικές περιοχές στις μεγάλες πόλεις, εκτοξεύοντας τα επίπεδα της μοναξιάς σε ανθρώπους που, προερχόμενοι από μικρές κοινωνίες ένιωθαν δεμένοι ενώ τώρα είναι άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Στο Τόκυο πολλοί άνθρωποι χρειάζονται φίλους τόσο απεγνωσμένα που είναι διατεθειμένοι ακόμα και να τους προσλάβουν. Αυτό έχει δημιουργήσει μια ολόκληρη κατηγορία στοργής προς ενοικίαση: από καφέ γεμάτα γάτες για να απαλύνουν τη μοναξιά με τα γουργουρητά τους, μέχρι ανθρώπους που νοικιάζουν αγκαλιές ή ακόμα και συντροφικό ύπνο με την ώρα.
Τελικά η μοναξιά είναι όντως μεγαλύτερη στις πόλεις; Κι αν είναι, τι κάνουμε γι' αυτό; Μια έξτρα επίσκεψη στους ηλικιωμένους αγαπημένους μας, ένας ουσιαστικός διάλογος με έναν καλό φίλο, ένα οικογενειακό ραντεβού σε στάνταρ βάση, μια πράξη αλληλεγγύης, μια δημιουργική παρέα ίσως να είναι τελικά η γιατρειά σε ένα σύγχρονο «τρόμο» ζωής που βρίσκεται παντού, σε πόλεις και χωριά, άλλες φορές περισσότερο άλλες λιγότερο, αλλά πάντα με το κλειδί της προοπτικής στην τσέπη μας, τουλάχιστον όσο είμαστε υγιείς και αυτάρκεις.
Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: Doctv.gr (2017): https://www.doctv.gr/page.aspx?itemid=spg10693
Και όσο πάει το ποσοστό
των μοναχικών ενοίκων αυξάνεται:
-Στις ΗΠΑ 10 27% ζουν μόνοι σε σχέση με το 5% που ήταν ως το 1920.
-Το ίδιο ισχύει και στον Καναδά αλλά και τη Ευρώπη: το 58% των ανθρώπων
στη Στοκχόλμη ζουν μόνοι, ποσοστό που θεωρείται το μεγαλύτερο στην
Ευρώπη.
-Η Αυστραλία υπολογίζει πως θα υπάρχουν άλλα 1.3 εκατ. μοναχικών
νοικοκυριών ως το 2015. [Πηγή: www.do
Η μοναξιά βλάπτει την υγεία των Ελλήνων
Στη μοναξιά...βουλιάζει ένας στους δέκα Ελληνες, καθώς σύμφωνα με νέα
έρευνα νιώθουν συχνά ότι δεν έχουν κανέναν. Αντίστοιχα, τέσσερις στους
δέκα δηλώνουν ότι συναντιούνται με την οικογένεια ή με τους φίλους τους
μόλις μία φορά τον μήνα, στοιχεία που καταρρίπτουν τον μύθο των
«ζεστών», καθημερινών σχέσεων.
Όπως μάλιστα προκύπτει από τα ίδια στοιχεία του Κοινού Κέντρου Ερευνών
(Joint Research Centre - JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η χώρα μας
κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη τόσο όσον αφορά το
υποκειμενικό αίσθημα μοναξιάς των ανθρώπων όσο και την πιο αντικειμενική
κατάσταση της κοινωνικής απομόνωσης, που αξιολογείται με βάση τη
συχνότητα των οικογενειακών και φιλικών επαφών.
Ειδικότερα, περισσότεροι από 75 εκατομμύρια ευρωπαίοι ενήλικοι (18%)
συναντιούνται με την οικογένεια ή τους φίλους τους το πολύ μία φορά τον
μήνα. Στον αντίποδα της Ελλάδας και της Ουγγαρίας, όπου πάνω από το 40%
των ανθρώπων βλέπουν την οικογένειά τους και τους φίλους τους το πολύ
μία φορά τον μήνα, βρίσκονται η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία, όπου
αυτό συμβαίνει μόνο στο 8% των ενηλίκων.
Από την άλλη, συνολικά 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (7%) νιώθουν μοναξιά
πολύ συχνά. Εκτός από την Ελλάδα, ένας στους δέκα νιώθει αποκομμένος από
τους αγαπημένους τους και σε άλλες χώρες (Ουγγαρία, Τσεχία, Ιταλία,
Πολωνία, Γαλλία). Μικρότερα είναι τα ποσοστά στην Ολλανδία και στη Δανία
(3%), στη Φινλανδία (4%), καθώς επίσης στη Γερμανία, στην Ιρλανδία και
στη Σουηδία (5%).
Και ενώ καταρρίπτεται - όπως προκύπτει από τα δεδομένα της ίδιας μελέτης
- το στερεότυπο περί «θερμών» Νοτίων και «ψυχρών» Βορείων, οι
επιστήμονες αποδίδουν τα ευρήματα σε παράγοντες όπως η κακή υγεία και οι
δυσμενείς οικονομικές συνθήκες (που είναι συχνότεροι στη Νότια και
στην Ανατολική Ευρώπη) που ευνοούν τη μοναξιά.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η μοναχική ζωή δεν «στοιχειώνει» μόνο την
καθημερινότητα των ηλικιωμένων. Ειδικότερα, οι πολίτες που ανήκουν στην
τρίτη ηλικία είναι περισσότερο απομονωμένοι κοινωνικά (9% περισσότερο
από ό,τι οι κάτω των 65 ετών), όμως δεν αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς
τόσο συχνά όσο οι ηλικιακές ομάδες 26-45 ετών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μοναχικοί άνθρωποι έχουν χειρότερη υγεία,
αντιμετωπίζουν υψηλότερο ρίσκο για ψυχολογικά προβλήματα και
χαρακτηρίζονται από πιο απαισιόδοξες αντιλήψεις, ενώ νιώθουν να
απειλούνται περισσότερο από τις καθημερινές καταστάσεις. Επιπλέον, η
μοναξιά σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, στον ίδιο βαθμό
με την παχυσαρκία και το κάπνισμα.
Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: Εφημερίδα «Τα Νέα», ηλεκτρονική έκδοση (2019): https://www.tanea.gr/print/2019/07/04/health/i-monaksia-vlaptei-tin-ygeia-ton-ellinon/
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α':
1) Να αποδώσετε συνοπτικά τις απόψεις του αρθρογράφου (Κείμενο 1) σε σχέση με τους παράγοντες που ευνοούν το φαινόμενο της μοναξιάς στις μεγαλουπόλεις. (Μονάδες 15)
2) Να αποδώσετε περιληπτικά σε δύο περιόδους τις απόψεις του αρθρογράφου (Κείμενο 1) για το πρόβλημα της μοναξιάς στις μεγαλουπόλεις της Ασίας. (Μονάδες 15)
3) Να συνοψίσετε τις απόψεις του αρθρογράφου (Κείμενο 2) σε σχέση με το πρόβλημα της μοναξιάς στην Ελλάδα. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Β':
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο, παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 5Χ3=15)
α) Σύμφωνα με τις έρευνες εκείνοι, οι οποίοι αντιμετωπίζουν συχνότερα το πρόβλημα της μοναξιάς είναι οι άντρες.
β) Οι ενοικιαστές είναι συνήθως πιο μοναχικοί από τους ιδιοκτήτες κατοικιών.
γ) Η ποιότητα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων καθορίζει το φαινόμενο της μοναξιάς.
δ) Όσοι ζουν σε φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν λιγότερο το πρόβλημα της μοναξιάς, διότι έχουν περισσότερο ανεπτυγμένο το αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ τους.
ε) Το πρόβλημα της μοναξιάς είναι λιγότερο έντονο στις μεγαλουπόλεις της Ασίας.
2) Ποιοι παράγοντες, σύμφωνα με τον αρθρογράφο (Κείμενο 1), επιτείνουν το πρόβλημα της μοναξιάς στους ηλικιωμένους; (Μονάδες 10)
3) Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο αρθρογράφος στο Κείμενο 1 να στηρίξει τη θέση του ότι η δομή της πόλης και ο αστικός σχεδιασμός ευθύνονται για την αύξηση του προβλήματος της μοναξιάς; (Μονάδες 10)
4) Ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος στο Κείμενο 1, προκειμένου να πείσει τους αναγνώστες του; Να δώσετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση. (Μονάδες 15)
5) Στο Κείμενο 2 να εντοπίσετε: α) το πρόβλημα που απασχολεί τον αρθρογράφο, β) τα επιχειρήματα και τα τεκμήριά του, γ) το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. (Μονάδες 15)
6) Ποια επιπλέον προβλήματα αντιμετωπίζουν οι μοναχικοί άνθρωποι, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Κειμένου 2; (Μονάδες 10)
7) «Αυτό που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι» (Κείμενο 1). Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10)
8) α) Να εντοπίσετε στο Κείμενο 2 δύο τεκμήρια με τη μορφή στατιστικών δεδομένων. β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση αυτών των τεκμηρίων από τον αρθρογράφο, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό για τον οποίο γράφεται το κείμενο. (Μονάδες 15)
9) Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνεται ο συντάκτης του Κειμένου 1 και ποιος είναι ο σκοπός του; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο. (Μονάδες 15)
10) (Κείμενο 2) «Η κακή υγεία και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες ... ευνοούν τη μοναξιά». Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τους τρόπους της αιτιολόγησης και του παραδείγματος. (Μονάδες 10)
11) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (συνοχή, συνεκτικότητα) η δεύτερη, τρίτη και η τέταρτη παράγραφος του Κειμένου 2. (Μονάδες 15)
12) Ποιο είναι το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή του συντάκτη του κειμένου, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο. (Μονάδες 10)
13) Να σχολιάσετε τη χρήση του γ' ενικού και γ' πληθυντικού προσώπου από τον συντάκτη του Κειμένου 2. (Μονάδες 10)
14) Ο συντάκτης του Κειμένου 1 αρχίζει την τελευταία παράγραφο με δύο ερωτήματα. Τι πετυχαίνει, κατά τη γνώμη σας, με την τεχνική των ερωτήσεων; (Μονάδες 10)
15) (Κείμενο 1): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: α) των εισαγωγικών στη φράση: «Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ... που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι», β) της παρένθεσης στη φράση: «Κι εδώ σημειώνεται ότι οι ενοικιαστές (και όχι οι ιδιοκτήτες) είναι συνήθως πιο μοναχικοί...», γ) της διπλής τελείας στην περίοδο: «Συνήθως το μέγεθος του νοικοκυριού επηρεάζει αντιστρόφως ανάλογα το πώς νιώθουμε: όσο μικρότερο είναι το νοικοκυριό σε μέλη, τόσο πιο μοναχικοί τείνουμε να είμαστε». (Μονάδες 15)
16) (Κείμενο 1): Να αποδωθεί λεκτικά το σχόλιο που εκφράζει το θαυμαστικό στην παρακάτω φράση: «Σχετικά με την Αθήνα συνυπολογίστε την αναμονή στις στάσεις των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τα μειωμένα δρομολόγια και τα ελάχιστα μεταμεσονύκτια μέσα του Σαββατοκύριακου και το δυσβάστακτο πλέον κόστος των εισιτηρίων και του ταξί!» (Μονάδες 10)
17) (Κείμενο 2): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: α) των αποσιωπητικών στη φράση: « Στη μοναξιά...βουλιάζει ένας στους δέκα Ελληνες», β) της παρένθεσης στη φράση: «Εκτός από την Ελλάδα, ένας στους δέκα νιώθει αποκομμένος από τους αγαπημένους τους και σε άλλες χώρες (Ουγγαρία, Τσεχία, Ιταλία, Πολωνία, Γαλλία)», γ) των εισαγωγικών στη φράση: «Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η μοναχική ζωή δεν «στοιχειώνει» μόνο την καθημερινότητα των ηλικιωμένων...». (Μονάδες 15)
18) (Κείμενο 1): Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις ακόλουθες υπογραμμισμένες λέξεις, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που έχουν στο κείμενο. (Μονάδες 5Χ2=10)
α) «...υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η άνοδος των νοικοκυριών με έναν μόνο άνθρωπο σημαίνει και μοναξιά»
β) «Οι ηλικιωμένοι είναι πιθανότερο να νιώσουν πιο μοναχικά στις πόλεις...»
γ) «Η δομή της πόλης μπορεί να συντελέσει επίσης σημαντικά στη μοναξιά»
δ) «Μια έξτρα επίσκεψη στους ηλικιωμένους αγαπημένους μας...»
ε) «...ένα οικογενειακό ραντεβού σε στάνταρ βάση...»
19) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με μεταφορική σημασία με άλλες αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις που να έχουν κυριολεκτική σημασία. (Μονάδες 5Χ2=10)
α) «Στη μοναξιά...βουλιάζει ένας στους δέκα Ελληνες...»
β) «...στοιχεία που καταρρίπτουν τον μύθο των «ζεστών», καθημερινών σχέσεων»
γ) «...ένας στους δέκα νιώθει αποκομμένος από τους αγαπημένους τους και σε άλλες χώρες»
δ) «η κακή υγεία και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες ... ευνοούν τη μοναξιά»
ε) «η μοναχική ζωή δεν «στοιχειώνει» μόνο την καθημερινότητα των ηλικιωμένων»
20) Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές (ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο) παρατηρείτε ανάμεσα στο Κείμενο 1 και στο Κείμενο 2; Η απάντησή σας να περιέχεται σε παράγραφο 80-90 λέξεων και να αναπτύσσεται με τον τρόπο της σύγκρισης-αντίθεσης. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):
Επιχειρηματολογικό κείμενο - Επιστολή σε κοινωνική υπηρεσία του Δήμου σας, που ασχολείται με τη φροντίδα και την απασχόληση ηλικιωμένων (Κ.Π.Η.).
Ρόλος: Πρόεδρος 15μελούς Συμβουλίου του σχολείου σας
Αποδέκτες: Υπεύθυνος της υπηρεσίας
Αποδέκτες: Ολομέλεια της Βουλής των Εφήβων, ευρύτερο κοινό
2) Να αποδώσετε περιληπτικά σε δύο περιόδους τις απόψεις του αρθρογράφου (Κείμενο 1) για το πρόβλημα της μοναξιάς στις μεγαλουπόλεις της Ασίας. (Μονάδες 15)
3) Να συνοψίσετε τις απόψεις του αρθρογράφου (Κείμενο 2) σε σχέση με το πρόβλημα της μοναξιάς στην Ελλάδα. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Β':
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο, παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 5Χ3=15)
α) Σύμφωνα με τις έρευνες εκείνοι, οι οποίοι αντιμετωπίζουν συχνότερα το πρόβλημα της μοναξιάς είναι οι άντρες.
β) Οι ενοικιαστές είναι συνήθως πιο μοναχικοί από τους ιδιοκτήτες κατοικιών.
γ) Η ποιότητα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων καθορίζει το φαινόμενο της μοναξιάς.
δ) Όσοι ζουν σε φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν λιγότερο το πρόβλημα της μοναξιάς, διότι έχουν περισσότερο ανεπτυγμένο το αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ τους.
ε) Το πρόβλημα της μοναξιάς είναι λιγότερο έντονο στις μεγαλουπόλεις της Ασίας.
2) Ποιοι παράγοντες, σύμφωνα με τον αρθρογράφο (Κείμενο 1), επιτείνουν το πρόβλημα της μοναξιάς στους ηλικιωμένους; (Μονάδες 10)
3) Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο αρθρογράφος στο Κείμενο 1 να στηρίξει τη θέση του ότι η δομή της πόλης και ο αστικός σχεδιασμός ευθύνονται για την αύξηση του προβλήματος της μοναξιάς; (Μονάδες 10)
4) Ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος στο Κείμενο 1, προκειμένου να πείσει τους αναγνώστες του; Να δώσετε ένα παράδειγμα για κάθε περίπτωση. (Μονάδες 15)
5) Στο Κείμενο 2 να εντοπίσετε: α) το πρόβλημα που απασχολεί τον αρθρογράφο, β) τα επιχειρήματα και τα τεκμήριά του, γ) το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. (Μονάδες 15)
6) Ποια επιπλέον προβλήματα αντιμετωπίζουν οι μοναχικοί άνθρωποι, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Κειμένου 2; (Μονάδες 10)
7) «Αυτό που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι» (Κείμενο 1). Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10)
8) α) Να εντοπίσετε στο Κείμενο 2 δύο τεκμήρια με τη μορφή στατιστικών δεδομένων. β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση αυτών των τεκμηρίων από τον αρθρογράφο, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό για τον οποίο γράφεται το κείμενο. (Μονάδες 15)
9) Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνεται ο συντάκτης του Κειμένου 1 και ποιος είναι ο σκοπός του; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο. (Μονάδες 15)
10) (Κείμενο 2) «Η κακή υγεία και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες ... ευνοούν τη μοναξιά». Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τους τρόπους της αιτιολόγησης και του παραδείγματος. (Μονάδες 10)
11) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (συνοχή, συνεκτικότητα) η δεύτερη, τρίτη και η τέταρτη παράγραφος του Κειμένου 2. (Μονάδες 15)
12) Ποιο είναι το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή του συντάκτη του κειμένου, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο. (Μονάδες 10)
13) Να σχολιάσετε τη χρήση του γ' ενικού και γ' πληθυντικού προσώπου από τον συντάκτη του Κειμένου 2. (Μονάδες 10)
14) Ο συντάκτης του Κειμένου 1 αρχίζει την τελευταία παράγραφο με δύο ερωτήματα. Τι πετυχαίνει, κατά τη γνώμη σας, με την τεχνική των ερωτήσεων; (Μονάδες 10)
15) (Κείμενο 1): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: α) των εισαγωγικών στη φράση: «Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ... που έχει σημασία δεν είναι αν ζούμε μόνοι, αλλά αν αισθανόμαστε μόνοι», β) της παρένθεσης στη φράση: «Κι εδώ σημειώνεται ότι οι ενοικιαστές (και όχι οι ιδιοκτήτες) είναι συνήθως πιο μοναχικοί...», γ) της διπλής τελείας στην περίοδο: «Συνήθως το μέγεθος του νοικοκυριού επηρεάζει αντιστρόφως ανάλογα το πώς νιώθουμε: όσο μικρότερο είναι το νοικοκυριό σε μέλη, τόσο πιο μοναχικοί τείνουμε να είμαστε». (Μονάδες 15)
16) (Κείμενο 1): Να αποδωθεί λεκτικά το σχόλιο που εκφράζει το θαυμαστικό στην παρακάτω φράση: «Σχετικά με την Αθήνα συνυπολογίστε την αναμονή στις στάσεις των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τα μειωμένα δρομολόγια και τα ελάχιστα μεταμεσονύκτια μέσα του Σαββατοκύριακου και το δυσβάστακτο πλέον κόστος των εισιτηρίων και του ταξί!» (Μονάδες 10)
17) (Κείμενο 2): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: α) των αποσιωπητικών στη φράση: « Στη μοναξιά...βουλιάζει ένας στους δέκα Ελληνες», β) της παρένθεσης στη φράση: «Εκτός από την Ελλάδα, ένας στους δέκα νιώθει αποκομμένος από τους αγαπημένους τους και σε άλλες χώρες (Ουγγαρία, Τσεχία, Ιταλία, Πολωνία, Γαλλία)», γ) των εισαγωγικών στη φράση: «Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η μοναχική ζωή δεν «στοιχειώνει» μόνο την καθημερινότητα των ηλικιωμένων...». (Μονάδες 15)
18) (Κείμενο 1): Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις ακόλουθες υπογραμμισμένες λέξεις, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που έχουν στο κείμενο. (Μονάδες 5Χ2=10)
α) «...υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η άνοδος των νοικοκυριών με έναν μόνο άνθρωπο σημαίνει και μοναξιά»
β) «Οι ηλικιωμένοι είναι πιθανότερο να νιώσουν πιο μοναχικά στις πόλεις...»
γ) «Η δομή της πόλης μπορεί να συντελέσει επίσης σημαντικά στη μοναξιά»
δ) «Μια έξτρα επίσκεψη στους ηλικιωμένους αγαπημένους μας...»
ε) «...ένα οικογενειακό ραντεβού σε στάνταρ βάση...»
19) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με μεταφορική σημασία με άλλες αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις που να έχουν κυριολεκτική σημασία. (Μονάδες 5Χ2=10)
α) «Στη μοναξιά...βουλιάζει ένας στους δέκα Ελληνες...»
β) «...στοιχεία που καταρρίπτουν τον μύθο των «ζεστών», καθημερινών σχέσεων»
γ) «...ένας στους δέκα νιώθει αποκομμένος από τους αγαπημένους τους και σε άλλες χώρες»
δ) «η κακή υγεία και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες ... ευνοούν τη μοναξιά»
ε) «η μοναχική ζωή δεν «στοιχειώνει» μόνο την καθημερινότητα των ηλικιωμένων»
20) Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές (ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο) παρατηρείτε ανάμεσα στο Κείμενο 1 και στο Κείμενο 2; Η απάντησή σας να περιέχεται σε παράγραφο 80-90 λέξεων και να αναπτύσσεται με τον τρόπο της σύγκρισης-αντίθεσης. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):
Επιχειρηματολογικό κείμενο - Επιστολή σε κοινωνική υπηρεσία του Δήμου σας, που ασχολείται με τη φροντίδα και την απασχόληση ηλικιωμένων (Κ.Π.Η.).
Ρόλος: Πρόεδρος 15μελούς Συμβουλίου του σχολείου σας
Αποδέκτες: Υπεύθυνος της υπηρεσίας
ΘΕΜΑ: Αφού αναφερθείτε συνοπτικά στις συνέπειες της μοναξιάς των ηλικιωμένων ατόμων, να ενημερώσετε την κοινωνική υπηρεσία του Δήμου σας για την επιθυμία των μαθητών του σχολείου σας να προσφέρουν εθελοντικά συντροφιά στους ηλικιωμένους που φροντίζει και να προτείνετε συγκεκριμένους τρόπους δράσης και ενεργειών, που μπορείτε να κάνετε γι' αυτό το σκοπό. (300 λέξεις). (Μονάδες 30)
❋
Επιχειρηματολογικό
κείμενο - Ομιλία στη Βουλή των Εφήβων
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτες: Ολομέλεια της Βουλής των Εφήβων, ευρύτερο κοινό
ΘΕΜΑ:
α) Ποιες είναι οι αιτίες της μοναξιάς στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις; β) Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι
μπορεί να αντιμετωπιστεί; Να αξιοποιήσετε στην ομιλία σας
στοιχεία από τα Κείμενα 1 και 2 (300 λέξεις). (Μονάδες 30)
Τι γίνεται λοιπόν στις
μοναχικές πόλεις; Συνήθως το μέγεθος του νοικοκυριού επηρεάζει
αντιστρόφως ανάλογα το πώς νιώθουμε: όσο μικρότερο είναι το νοικοκυριό
σε μέλη, τόσο πιο μοναχικοί τείνουμε να είμαστε. Κι εδώ σημειώνεται ότι
οι ενοικιαστές (και όχι οι ιδιοκτήτες) είναι συνήθως πιο μοναχικοί,
επειδή οι ενοικιαστές έχουν μεγαλύτερη παροδικότητα στις γειτονιές και
δυνητικά χαμηλότερη συμμετοχή στην τοπική κοινότητα. Μεγαλουπόλεις όπως η
Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο, έχουν πολλούς
ενοικιαστές. Το ίδιο και οι περισσότερες Γερμανικές πόλεις. Πόλεις όπως
το Λονδίνο, αναμένεται να έχουν το 60% του πληθυσμού στο ενοίκιο μέχρι
το 2015. [Πηγή: www.doctv.gr]
Μια πανοραμική
καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική
μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου; [Πηγή: www.doctv.gr]
Μια πανοραμική
καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική
μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου; [Πηγή: www.doctv.gr]
Μια πανοραμική
καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική
μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου; [Πηγή: www.doctv.gr]
Μια πανοραμική
καταγραφή της αστικής μοναξιάς μέσα από έρευνες. Τι ευνοεί την αστική
μοναξιά και τι γίνεται στις πόλεις του κόσμου; [Πηγή: www.doctv.gr]
