ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΆΛΛΟΥ - ΝΕΟΤΗΤΑ - ΕΦΗΒΕΙΑ - ΕΙΣΑΙ ΝΕΟΣ...

 Ενότητα: Αναπαραστάσεις του διαφορετικού Άλλου

ΚΕΙΜΕΝΟ

Είσαι νέος...

 

Είσαι νέος - το ξέρω- και δεν υπάρχει τίποτε.

Λαοί, έθνη, ελευθερίες, τίποτε.

Όμως είσαι. Και την ώρα που

Φεύγεις με το 'να πόδι σου έρχεσαι με τ' άλλο

Ερωτοφωτόσχιστος

Περνάς θέλεις - δε θέλεις

Αυλητής φυτών και συναγείρεις τα είδωλα

Εναντίον μας. Όσο η φωνή σου αντέχει.

Πώς της παρθένας το τζιτζίκι όταν το πιάνεις

Πάλλονται κάτω απ' το δέρμα σου οι μυώνες

Ή τα ζώα που πίνουν κι ύστερα κοιτούν

Πώς σβήνουν την αθλιότητα: ίδια εσύ

Παραλαμβάνεις απ' τους Δίες τον κεραυνό

Και ο κόσμος σού υπακούει. Εμπρός λοιπόν

Από σένα η άνοιξη εξαρτάται. Τάχυνε την αστραπή

Πιάσε το ΠΡΕΠΕΙ από το ιώτα και γδάρε το ίσαμε το πι.

 

Οδυσσέας Ελύτης

«Ο μικρός ναυτίλος»

 («Ίκαρος», 1985)

✼ 

.............. 

 

Βιογραφικό σημείωμα: 

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ (1911-1996)

   Ο Οδυσσέας Ελύτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη) γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, γιος του εργοστασιάρχη σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη και της Μαρίας το γένος Βρανά, που κατάγονταν από τη Μυτιλήνη. Είχε τέσσερις αδερφούς και μια αδερφή τη Μυρσίνη, που πέθανε σε ηλικία είκοσι χρόνων το 1918. Το 1914 το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στον Πειραιά και η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Λόγω της πολιτικής τοποθέτησής του υπέρ του Βενιζέλου, ο Παναγιώτης Αλεπουδέλης φυλακίστηκε και η οικογένειά του διώχτηκε (1920). Ο Οδυσσέας φοίτησε στο ιδιωτικό λύκειο Δ.Ν. Μακρή (1917-1924) με δασκάλους μεταξύ άλλων τους Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Ι.Θ. Κακριδή και Γιάννη Αποστολάκη. Σε παιδική και νεανική ηλικία ταξίδεψε στην Ελλάδα (κυρίως στα νησιά του Αιγαίου) και την Ευρώπη. Το 1924 γράφτηκε στο Γ΄ Γυμνάσιο Αρρένων στην Αθήνα (από όπου αποφοίτησε το 1928) και άρχισε να γράφει στη Διάπλαση των Παίδων. Το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου πέθανε ο πατέρας του από πνευμονία. Από το 1927 ξεκίνησε το εντεινόμενο ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία. Το 1929 θεωρείται ως ορόσημο στη ζωή του Ελύτη. Τότε ήρθε σε επαφή με τον Υπερρεαλισμό, μέσω της ποίησης του Λόρκα και του Ελυάρ και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1933 έγινε μέλος της Ιδεοκρατικής Φιλοσοφικής Ομάδας του Πανεπιστημίου, μαζί με τους Κωνσταντίνο Τσάτσο, Π. Κανελλόπουλο, Θεόδωρο Συκουτρή και άλλους. Το 1935 ταξίδεψε στη Μυτιλήνη μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, όπου γνώρισε τη ζωγραφική του Θεόφιλου. Γνωρίστηκε επίσης με τους Κ.Γ. Κατσίμπαλη, Γιώργο Σεφέρη, Γιώργο Θεοτοκά και Α. Καραντώνη, ιδρυτές των Νέων Γραμμάτων, όπου πρωτοδημοσίευσε ποιήματα με το ψευδώνυμο Ελύτης. Το 1936 γνωρίστηκε με τον μετέπειτα στενό φίλο του Νίκο Γκάτσο και στο τέλος του χρόνου κατατάχτηκε στο στρατό, στη σχολή εφέδρων αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα τέλη του 1937 μετατέθηκε στην Αθήνα και απολύθηκε το 1938. Το 1940 κατατάχθηκε στη Βόρειο Ήπειρο. Ένα χρόνο αργότερα κινδύνεψε να πεθάνει από κοιλιακό τύφο και γύρισε στην Αθήνα. Το 1945 διορίστηκε διευθυντής προγράμματος της νεοσύστατης τότε Ελληνικής Ραδιοφωνίας με εισήγηση του Γιώργου Σεφέρη (παραιτήθηκε ένα χρόνο αργότερα) και συνεργάστηκε με τα περιοδικά Νέα Γράμματα και Αγγλοελληνική Επιθεώρηση. Από το 1948 ως το 1951 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, από όπου ταξίδεψε στην Ισπανία, την Ιταλία και την Αγγλία. Στο Λονδίνο γνωρίστηκε με το Mario Vitti και τον Pablo Picasso. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα έγινε μέλος της Ομάδας των Δώδεκα (1952-1953), έγινε μέλος του Δ.Σ. του Θεάτρου Τέχνης(1953), του Ελληνικού Χοροδράματος (1955) και επαναδιορίστηκε στην Ελληνική Ραδιοφωνία (από το 1953 ως τη νέα παραίτησή του το 1954). Συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης ως μεταφραστής. Το 1960 πέθαναν η μητέρα του και ο αδελφός του Κωνσταντίνος. Από το 1961 ταξίδεψε στην Αμερική, τη Σοβιετική Ένωση, τη Βουλγαρία. Το 1965 χρονολογείται και η έναρξη της ενασχόλησής του με τη ζωγραφική και το κολάζ. Μετά το πραξικόπημα του 1967 κατέφυγε στο Παρίσι (1969) και το 1970 ταξίδεψε για τέσσερις μήνες στην Κύπρο (στην Κύπρο ξαναπήγε το 1973). Το 1974 έγινε πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης. Πέθανε το Μάρτη του 1996 στην τελευταία του κατοικία στην οδό Σκουφά. 

   Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του Ο1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Οδυσσέα Ελύτη βλ., Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Χρονολόγιο Οδυσσέα Ελύτη», Χάρτης 21-23, 11/1986, σ.261-280, Σταυροπούλου Έρη, «Χρονολόγιο Οδυσσέα Ελύτη (1911-1995)», Διαβάζω362, 4/1996, σ.54-61, «Χρονολόγιο Οδυσσέα Ελύτη», Επτά Ημέρες (Καθημερινής) ΚΑ΄, 1997, σ.105-120 και Vitti Mario, «Ελύτης Οδυσσέας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.δυσσέα Ελύτη στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1939 με την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του με τίτλο Προσανατολισμοί. Το 1942 δημοσίευσε το δοκίμιο Η αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου και το 1943 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή του Ήλιος ο Πρώτος. Ακολούθησαν μεταξύ άλλων το Άξιον Εστί (1959), οι Έξι και μια τύψεις για τον ουρανό (1960), το Μονόγραμμα (στις Βρυξέλλες), το Φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά και ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1971), η Σαπφώ και ο Μικρός Ναυτίλος (1984), τα Ελεγεία της Οξώπετρας (1991), και οι τελευταίες του συλλογές Δυτικά της λύπης και Ο κήπος με τις αυταπάτες (1995). Ο Οδυσσέας Ελύτης τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1960) , το Παράσημο Ταξίαρχου του Φοίνικος (1965), με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας (1979), με το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Δήμου Αθηναίων (1982), με το βραβείο Μεσόγειος της Κοινότητας των Μεσογειακών Πανεπιστημίων (1988), με το Παράσημο του Ανώτατου Ταξίαρχου της Λεγεώνας της Τιμής στο Παρίσι (1989). Το 1972 αρνήθηκε βραβείο θεσπισμένο από τη δικτατορία και το 1977 αρνήθηκε την αναγόρευσή του ως Ακαδημαϊκού. Το 1987 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων της Ρώμης και της Αθήνας. Εκτός από το ποιητικό του έργο στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν ο τόμος κριτικών κειμένων του Ανοιχτά χαρτιά (1974), ποιητικές και θεατρικές μεταφράσεις του, δοκίμια και πεζογραφήματα. Εικαστικά έργα του παρουσιάστηκαν το 1980 σε έκθεση με κολάζ του και τίτλο Συνεικόνες στην Αθήνα, το 1988 στο Beaubourg της Γαλλίας και το 1992 στο Μουσείο μοντέρνας Τέχνης της Άνδρου. Ο Οδυσσέας Ελύτης τοποθετείται από τους ιστορικούς της λογοτεχνίας στους κορυφαίους Έλληνες ποιητές του αιώνα μας. Με την ποίησή του υπέταξε τα λεγόμενα ορθόδοξα σχήματα της λογοτεχνικής έκφρασης του υπερρεαλιστικού ρεύματος στην έκφραση της δια βίου πνευματικής αγωνίας του για τον ορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας σε σχέση με τη Δύση. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες.

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ.

 

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Γ' (Μονάδες 15):

1) Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που χαρακτηρίζουν τους νέους σύμφωνα με το ποίημα; Να λάβετε υπόψη σας στην απάντησή σας και τους αντίστοιχους κειμενικούς δείκτες (150 - 200 λέξεις).

2) Λαμβάνοντας υπόψη το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στο ποίημα, τον τίτλο και τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιούνται, να διατυπώσετε την άποψή σας (150 - 200 λέξεις) για τη στάση που υιοθετεί ο ποιητής απέναντι στους νέους.

3) Ποιο είναι το βασικό θέμα που θέτει το ποίημα; Πώς επιβεβαιώνεται μέσα απ' αυτό (επιλέξτε 3 κειμενικούς δείκτες) η σχέση του Ελύτη με το κίνημα του υπερρεαλισμού (150 - 200 λέξεις);

4) Πώς αντιλαμβάνεστε το νόημα του τελευταίου στίχου του ποιήματος «Πιάσε το ΠΡΕΠΕΙ από το ιώτα και γδάρε το ίσαμε το πι»; Πώς σχετίζεται με το θέμα του ποιήματος; Να γράψετε την άποψή σας σ' ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων.

5) Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος; Πώς αναδεικνύεται μέσα από την παρουσίαση του Ελύτη; Θα συμφωνούσατε με τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στους νέους από τον ποιητή; Διατυπώστε την άποψή σας σ' ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων.

6) Στο ποίημα ο Ελύτης φαίνεται να είναι υπέρμαχος και υποστηρικτής της νεότητας σε κάθε αναγεννητική και πρωτοποριακή προσπάθεια. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε; Να γράψετε ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων, στο οποίο να παρουσιάζετε την άποψή σας για το παραπάνω θέμα.

7) Ποια είναι η γνώμη του Ελύτη για τους νέους και τους ανθρώπους της δικής του γενιάς, σύμφωνα με το ποίημα; Να γράψετε ένα σχόλιο 150 - 200 λέξεων, στο οποίο να εκφράζετε την άποψή σας για το παραπάνω ζήτημα, αξιοποιώντας και τους αντίστοιχους κειμενικούς δείκτες.

8) Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες (λεξιλογικές επιλογές, ρηματικά πρόσωπα, εκφραστικά σχήματα) να σχολιάσετε σε ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων το θέμα που τίθεται στο ποίημα.

9) (Δημιουργική γραφή): Ο Οδυσσέας Ελύτης εκτός από τα ποιήματά του συνήθιζε να κάνει και πολύ ενδιαφέροντα κολάζ. Με «οδηγό» τα παρακάτω κολάζ του ποιητή, προσπαθήστε να «εικονοποιήσετε» το ποίημα «Είσαι νέος...», φτιάχνοντας το δικό σας κολάζ.

Ν. ΓΛΩΣΣΑ - ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΆΛΛΟΥ - ΝΕΟΤΗΤΑ - ΕΦΗΒΕΙΑ

  Ενότητα: Αναπαραστάσεις του διαφορετικού Άλλου

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

 

Τι είναι εφηβεία;

 

   (1) Η λέξη εφηβεία σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον καθένα, ανάλογα με την επαγγελματική του σκοπιά· ανάλογα με το αν είναι παρατηρητής ή άμεσα ενδιαφερόμενος.

  (2) Η εφηβεία περιγράφεται σαν φάση μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Παρ' όλα τα γοητευτικά ονόματα που της έχουν δοθεί, «μεταναστευτική εποχή», «γέφυρα», «πέρασμα» κ.λπ., με το να την αποκαλούμε «μεταβατική περίοδο», υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος να την αντιμετωπίσουμε σαν κάτι που το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι πρέπει να περάσει και να τελειώσει... σαν αρρώστια. Γιατί μεταβατικές είναι και άλλες εποχές και ηλικίες. Π.χ. η εποχή που το μωρό μαθαίνει να μιλάει, να περπατάει, όταν μαθαίνει να λέει «όχι», όταν αρχίζει σχολείο. Σπάνια, όμως, χαρακτηρίζονται αυτές οι εποχές ως μεταβατικές. Αντιθέτως, με το να επιμένουμε ότι η εφηβεία είναι «πέρασμα», μπορεί να ξεχάσουμε ότι είναι μια εποχή μεγάλη, σοβαρή, με δική της οντότητα, άξια προσοχής και μελέτης.

   (3) Η εφηβεία έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία και είναι μια συνέχειά της· συγχρόνως αντιστοιχεί σε διακοπή μιας ως τώρα ήρεμης βιολογικής και ψυχολογικής ανάπτυξης. Είναι μια εποχή κατά την οποία δραστικές βιολογικές, ψυχολογικές, πνευματικές και κοινωνικές αναδιοργανώσεις πρόκειται να συμβούν. Σ' αυτή την περίοδο, η ενότητα σώματος και ψυχής γίνεται εμφανέστατη, ακόμα και γι' αυτούς που δεν την πολυπιστεύουν. Είναι μια εποχή γεμάτη αντιφάσεις. Μια εποχή γεμάτη ζωντάνια και δράση και ενέργεια, γεμάτη ηρωισμό και ρομαντισμό και ιδεολογίες, γεμάτη ακεφιές και αδράνεια και υπνηλίες και επαναστάσεις, γεμάτη αντιρρήσεις, αντιδράσεις.

   (4) Κάθε παιδί που μεγαλώνει, θα περάσει οπωσδήποτε από τις βιολογικές μεταβολές αυτής της φάσης και θα ζήσει (ας ελπίσουμε) όλες τις ψυχολογικές, πνευματικές και κοινωνικές της αλλαγές. Παρ' όλο που η ανάπτυξη στην εφηβεία γίνεται σ' όλους τους τομείς, σπάνια γίνεται συγχρόνως. Έτσι, οι βιολογικές αλλαγές που επέρχονται τούτη την εποχή δεν είναι αναγκαστικά συγχρονισμένες με τις ψυχολογικές. Αυτό μας μπερδεύει συχνά: τον βλέπεις ψηλό, δυνατό με γένια, αλλά έχει ακόμα τις ανάγκες  του μικρού αγοριού.

   (5) Είπαμε, λοιπόν, ότι όλοι θα περάσουν απ' αυτή την ηλικία και τη φάση. Το πώς θα την αντιμετωπίσει ο κάθε έφηβος εξαρτάται από τη γενετική του ιδιοσυστασία, από την παιδική του ζωή, από την ποιότητα των σχέσεων που έχει με την οικογένειά του, από προηγούμενες εμπειρίες του, από τους τρόπους άμυνας που έχει αναπτύξει, από τις δυνάμεις και αδυναμίες του, από τον πολιτισμό, μέσα στον οποίο μεγαλώνει, τις κοινωνικές, οικονομικές και πνευματικές συνθήκες, μέσα στις οποίες ζει. Γι' αυτό ο Πέτερ Μπλος λέει: «Η ήβη είναι δημιούργημα της φύσης, η εφηβεία είναι δημιούργημα του ανθρώπου».

   (6) Η εφηβεία είναι μια δύσκολη φάση και για τους γονείς και για τους εφήβους. Είναι δύσκολη και γι' αυτούς που τη γράφουν και την περιγράφουν.

    (7) Ίσως το κύριο χαρακτηριστικό της εφηβείας (εξ ου και η δυσκολία της αλλά και η μαγεία της) είναι ότι οι αλλαγές επέρχονται σ' όλα τα αναπτυξιακά επίπεδα, αλλά, όπως είπαμε, όχι απόλυτα συγχρονισμένα. Βιολογικά οι έφηβοι αλλάζουν ξαφνικά σε μέγεθος, βάρος, δύναμη και εμφάνιση. Μέσα σ' αυτή τη βιολογική έκρηξη δεν είναι πάντα εύκολο να συγκεντρωθείς στην άλγεβρα, όταν τέτοια θαύματα συμβαίνουν στο σώμα σου! Όταν το στήθος σου δεν είναι αρκετά μεγάλο, ή παραείναι μεγάλο, οι γυμναστικές επιδείξεις αποκτούν άλλη σημασία από τις προηγούμενες. Οι ενδοκρινολογικές αλλαγές που γίνονται  πρόκειται να αναπτύξουν δραστικά όλη σου τη σεξουαλική ταυτότητα και ζωή. Το δέρμα σου από ροδακινί γίνεται κακό και είτε βγάζεις γένια είτε δε βγάζεις, η ακμή είναι εξίσου μεγάλη. Κανείς που έχει έστω και μέτρια μνήμη δεν μπορεί (δεν πρέπει) να ξεχνάει τι σημαίνει αυτό. Αλλάζουν όλα σου τα επιθετικά και σεξουαλικά ένστικτα. «Το άλλο φύλο», με το οποίο έπαιζες μπάλα και έγραφες εκθέσεις, ξαφνικά αποκτάει κι αυτό σώμα και μάτια και χαμόγελο: είναι δύσκολο να κοιτάς μόνο τον πίνακα, όταν η μικρή, γλυκιά σου παλιόφιλη σηκώνεται κουνιστή, καμαρωτή να γράψει. Παράλληλα, αρχίζουν ν' αλλάζουν όλες σου οι πνευματικές ιδιότητες. Τώρα αρχίζεις να σκέπτεσαι για τις σκέψεις σου, ανακαλύπτεις αφηρημένες έννοιες «δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη». Όλα αυτά γίνονται, ενώ ψυχολογικά ξεκινάει μια καινούργια αναδιοργάνωση. Τώρα αρχίζει «το ξαναδούλεμα» παλιών θεμάτων. Τώρα πρέπει να γίνει μια ψυχολογική ανακατάταξη, για να αποκτήσει ο έφηβος τη δικιά του προσωπικότητα και ταυτότητα: την καινούργια συναισθηματική,  πνευματική και κοινωνική του οντότητα. Πρέπει να βρει καινούργιες λύσεις, ας πούμε, ψυχολογικά, πρέπει να αγαπήσει καινούργιους ανθρώπους, να βρει καινούργιες συντροφιές, καινούργιες ιδεολογίες, πρέπει να βρει κάποιο σκοπό στη ζωή του. Μεγάλη δουλειά. Κολοσσιαία. Συχνά, μας το λένε οι έφηβοι: «Θέλω να βρω τον εαυτό μου» ή λένε: «είμαι αυτό που είμαι» και, επειδή συχνά υπονοείται ή εκφράζεται το «κι αν σ' αρέσει», μας θυμώνει και δεν ακούμε ότι είναι σαν να λέει «ψάχνω να με βρω». Αυτός λέει «αγωνίζομαι να με καθορίσω» και 'μεις απορούμε πώς το δεκάχρονο παιδί που ξέραμε χτες, που ήταν υπάκουο και ήρεμο, ξαφνικά σηκώνει παντιέρα. Έτσι, μας διαφεύγει ο αγώνας: το να ψάχνεις να βρεις και να ξεδιαλύνεις τι είσαι εσύ ο ίδιος. Δεν προτείνω επιείκεια. Προτείνω γνώση. Και να θυμόμαστε ότι και 'μεις που μεγαλώσαμε, συχνά ακόμη παλεύουμε μ' αυτό το θέμα. Ίσως, γιατί δεν τελειώνει ποτέ αυτό το ψάξιμο: αλλά στην εφηβεία είναι τουλάχιστον φυσιολογικό και επίκαιρο και αναγκαίο.

 

Ανθή Δοξιάδη

(Ανακτήθηκε από το Διδίκτυο: https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/efiveia-kritirio-axiologisis/ 

 

 

 ΚΕΙΜΕΝΟ 2

 Εφηβεία

 

   (1) Η εφηβεία αποτελεί μια μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, η οποία αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές, σωματικές και ψυχολογικές μεταβολές, που επηρεάζουν και διαμορφώνουν  τη στάση του εφήβου απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, ενηλίκους και συνομηλίκους, καθώς και τις απόψεις και τις ιδέες του  απέναντι σε αρχές και αξίες που επικρατούν στην κοινωνία, όπου ζει. Επίσης, η εφηβεία είναι μια περίοδος αναζήτησης ταυτότητας, ατομικότητας, προσωπικών επιλογών και στάσης ζωής. Όμως, σήμερα οι αναζητήσεις αυτές γίνονται όλο και πιο δύσκολες λόγω των κοινωνικών συνθηκών, καθώς η ρευστότητα της σημερινής οικογενειακής δομής δημιουργεί αντιφάσεις και ασυνέχειες στον τρόπο με το οποίο οι γονείς και τα παιδιά βιώνουν τους ρόλους τους.

   (2) Ο έφηβος έχει ανάγκη να του αναγνωρίζουν ελευθερία και αυτονομία. Χρειάζεται το δικό του χώρο, ο οποίος συμβολίζει την ατομικότητα και τη διαφορετικότητά του. Οι προσωπικές επιλογές στο ντύσιμο, η διευθέτηση του προσωπικού χώρου και χρόνου, η επιλογή των φίλων, του τρόπου διασκέδασης, της ελευθερίας λόγου και πράξεων, η ανάληψη ορισμένων ευθυνών και η αναγνώριση από τους γονείς των ικανοτήτων του είναι τα στοιχεία που συντελούν στην απόκτηση ξεχωριστής αυτόνομης ταυτότητας και συνθέτουν την αλλαγή της σχέσης του παιδιού με τους γονείς του.

   (3) Ασφαλώς, όπως ο έφηβος βρίσκεται σε φάση αναζήτησης ταυτότητας, έτσι και ο γονιός βρίσκεται σε φάση αναζήτησης του γονεϊκού του ρόλου. Καθώς έρχεται αντιμέτωπος με πρωτόγνωρες συμπεριφορές και νέες ανάγκες, πολλές φορές δυσκολεύεται να βάλει όρια.

   (4) Η ταυτότητα του εφήβου δομείται γύρω από δύο βασικούς άξονες. Ο πρώτος αφορά την «ταυτότητα του φύλου», δηλαδή την αναγνώριση και την αποδοχή για τον εαυτό του των σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών που διακρίνουν το φύλο στο οποίο ανήκει βιολογικά. Ο δεύτερος άξονας αφορά την «κοινωνική ταυτότητα», δηλαδή τη διαμόρφωση της ιδεολογίας, των ηθικών αξιών, των κοινωνικών στάσεων και των επαγγελματικών επιλογών. Η κοινωνική ταυτότητα αναφέρεται στη θέση, στις ενέργειες και στη λειτουργία του ατόμου ως μέλους της κοινωνίας. Αν σκεφθούμε, λοιπόν, τη σημασία των παραπάνω «ταυτοτήτων», θα καταλάβουμε τους λόγους για τους οποίους η εφηβεία θεωρείται πολύ σημαντική περίοδος της ζωής του ανθρώπου.  

   (5) Προς το τέλος της εφηβείας ο έφηβος, έχοντας πλέον επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις του με τους γονείς και τ' αδέλφια του, έχοντας δοκιμαστεί στις σχέσεις του (σχέσεις βαθιάς φιλίας, αντιπαλότητας, εχθρότητας, αγάπης) με τους συνομηλίκους του, έχοντας υιοθετήσει ηθικές αξίες και ιδεολογικά πρότυπα, αισθάνεται ικανός να ενεργεί ως μέλος την κοινωνίας των ενηλίκων. 

 

Θ. Γιοβαζολιάς κ.α. (2011). Συνεργασία εκπαιδευτικών - οικογένειας, 27 - 28. Αθήνα: ΥΠΔΒΜΘ, Γ. Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης. ΙΔΕΚΕ (διασκευή) (Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://dimokritosfr.gr/wordpress/wp-content/uploads/%CE%91%20%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85//%CE%9D%CE%AD%CE%B1%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1/GI_A_NEG_0_4596.pdf)

 

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α':

1) Να παρουσιάσετε συνοπτικά (70 - 80 λέξεις) την άποψη της Ανθής Δοξιάδη (Κείμενο 1) για τις αλλαγές που συντελούνται στην εφηβεία. (Μονάδες 15)

 

2) Να συνοψίσετε σε 70 - 80 λέξεις περίπου τις απόψεις του συντάκτη του Κειμένου 2 που αναπτύσσονται στις παραγράφους 1-3 του κειμένου. (Μονάδες 15)

 

ΘΕΜΑ Β':

1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος των παρακάτω ισχυρισμών σύμφωνα με το Κείμενο 1, σημειώνοντας ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ. Να αιτιολογήσετε τις επιλογές σας παραπέμποντας στο κείμενο. (Μονάδες 15)

α) Ο τρόπος που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την έννοια της εφηβείας δε διαφέρει, αφού πρόκειται μια ηλικία με σταθερά χαρακτηριστικά.

β) Η εφηβεία είναι η μόνη μεταβατική ηλικία του ανθρώπου.

γ) Κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρατηρούνται πολλές αντιφατικές αντιδράσεις και συμπεριφορές.

δ) Οι βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές που συντελούνται κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι συγχρονισμένες.

ε) Οι δυσκολίες της εφηβείας αφορούν και τους γονείς των παιδιών που περνούν απ' αυτή την ηλικιακή περίοδο.

2) Ποια γνώμη έχει η συντάκτρια του Κειμένου 1 για την άποψη εκείνων που θεωρούν την εφηβεία «μεταβατική περίοδο» και με ποια επιχειρήματα την υποστηρίζει; (Μονάδες 10)

 

3)  Ποιο είναι το επιχείρημα που προσπαθεί να αποδείξει η συγγραφέας του Κειμένου 1 στην τελευταία (7η) παράγραφο του κειμένου και με ποιους τρόπους το κάνει; (Μονάδες 15)

 

4) Γιατί ο έφηβος, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 2, έχει ανάγκη να του αναγνωρίσουν οι ενήλικες το δικαίωμα στην ελευθερία και την αυτονομία; (Μονάδες 10)

 

5) Πάνω σε ποιους άξονες δομείται η ταυτότητα του εφήβου σύμφωνα με το συντάκτη του Κειμένου 2; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο. (Μονάδες 10)

 

6) Στο Κείμενο 2 να εντοπίσετε: α) το θέμα που απασχολεί τον συγγραφέα, β) τα επιχειρήματά του και γ) το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. (Μονάδες 15) 

 

7) Να σχολιάσετε την άποψη από το Κείμενο 1: «Η εφηβεία είναι μια δύσκολη φάση και για τους γονείς και για τους εφήβους» σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10)

 

8) Στο Κείμενο 1 γίνεται ευρεία χρήση παραδειγμάτων. Να ερμηνεύσετε την επιλογή αυτή της συντάκτριάς του. (Μονάδες 10)

 

9) Λαμβάνοντας υπόψη τις βιβλιογραφικές πληροφορίες για το Κείμενο 2, να σχολιάσετε σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων τον στόχο που εξυπηρετεί η συγγραφή του και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί ο συντάκτης του προκειμένου να επιτύχει τον στόχο αυτό. (Μονάδες 10)

 

10) Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το κύριο θέμα που θίγει ο Θ. Γιοβαζολιάς στο κείμενό του (Κείμενο 2); Αφού το εντοπίσετε, να δώσετε έναν άλλο τίτλο στο κείμενο. (Μονάδες 10) 

 

11) Σε ποιο αναγνωστικό κοινό πιστεύετε πως απευθύνεται η συγγραφέας του Κειμένου 1 και ποιος είναι ο σκοπός της; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο. (Μονάδες 15)

 

12) Με ποια αντεπιχειρήματα αντικρούει η Ανθή Δοξιάδη την άποψη ότι η εφηβεία δεν είναι απλά μια «μεταβατική περίοδος» της ζωής του ανθρώπου; Σας φαίνεται πειστική και γιατί; (Μονάδες 10)

 

13) Να προσέξετε τον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας του Κειμένου 2 παρουσιάζει και διαρθρώνει τα επιχειρήματά του στην τέταρτη (4η) παράγραφο του κειμένου, για να υποστηρίξει τη θέση του. Πετυχαίνει, κατά τη γνώμη σας, το σκοπό του; (Μονάδες 10)

 

14) Πόσο αποτελεσματικό κρίνετε τον τίτλο του Κειμένου 2 με κριτήρια την πληροφόρηση του αναγνώστη και την προσέλκυση του ενδιαφέροντός του; Δοκιμάστε να δώσετε έναν δικό σας τίτλο στο κείμενο. (Μονάδες 10)

15) Στην τελευταία παράγραφο (7η) του Κειμένου 1 η Ανθή Δοξιάδη παραθέτει και περιγράφει περιστατικά και καταστάσεις που αντιμετωπίζουν συνήθως οι έφηβοι. Γιατί νομίζετε ότι επιλέγει αυτόν τον τρόπο παρουσίασης; (Μονάδες 10)

 

16) Να εντοπίσετε τον τρόπο ή τους τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης (2ης) παραγράφου του Κειμένου 1. Γιατί νομίζετε πως η συγγραφέας έκανε αυτή την επιλογή; (Μονάδες 10)

 

17) (Κείμενο 1): ... Αλλάζουν όλα σου τα επιθετικά και σεξουαλικά ένστικτα. «Το άλλο φύλο», με το οποίο έπαιζες μπάλα και έγραφες εκθέσεις, ξαφνικά αποκτάει κι αυτό σώμα και μάτια και χαμόγελο: είναι δύσκολο να κοιτάς μόνο τον πίνακα, όταν η μικρή, γλυκιά σου παλιόφιλη σηκώνεται κουνιστή, καμαρωτή να γράψει. Παράλληλα(Μονάδες 15), αρχίζουν ν' αλλάζουν όλες σου οι πνευματικές ιδιότητες. Τώρα αρχίζεις να σκέπτεσαι για τις σκέψεις σου, ανακαλύπτεις αφηρημένες έννοιες «δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη»...

   Ποιο πρόσωπο χρησιμοποιεί στο συγκεκεριμένο απόσπασμα η συγγραφέας; Αν αλλάξετε το πρόσωπο και χρησιμοποιήσετε κάποιο άλλο, αλλάζει το επικοινωνιακό αποτέλεσμα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 10)

 

18) (Κείμενο 2): «Ασφαλώς, όπως ο έφηβος βρίσκεται σε φάση αναζήτησης ταυτότητας, έτσι και ο γονιός βρίσκεται σε φάση αναζήτησης του γονεϊκού του ρόλου.»: Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τους τρόπους της διαίρεσης και του παραδείγματος. (Μονάδες 10)

 

19) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η συνοχή των επιμέρους περιόδων και ιδεών στην τέταρτη (4η) παράγραφο του Κειμένου 2. (Μονάδες 10)

20) Να σχολιάσετε το ύφος που επικρατεί στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1. Ευθυγραμμίζεται ή διαφοροποιείται κατά τη γνώμη σας από το ύφος του υπόλοιπου κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 10)

 

21) Να παρατηρήσετε τη συχνότητα με την οποία εμφανίζεται το β' ενικό και το γ' ενικό πρόσωπο στην έβδομη (7η) παράγραφο του Κειμένου 1 και να αιτιολογήσετε σε μια παράγραφο τους λόγους που υπαγορεύουν τη χρήση του ενός ή του άλλου ρηματικού προσώπου. (Μονάδες 10)

 

22) (Κείμενο 1): ...Συχνά, μας το λένε οι έφηβοι: «Θέλω να βρω τον εαυτό μου» ή λένε: «είμαι αυτό που είμαι» και, επειδή συχνά υπονοείται ή εκφράζεται το «κι αν σ' αρέσει», μας θυμώνει και δεν ακούμε ότι είναι σαν να λέει «ψάχνω να με βρω». 

   Σε τι νομίζετε ότι αποσκοπεί η συγγραφέας με τη χρήση του ευθέος λόγου στα σημεία μ' έντονη γραμματοσειρά; α) Να ξαναγράψετε το απόσπασμα σε πλάγιο λόγο, κάνοντας όλες τις απαραίτητες μετατροπές. β) Να εξετάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που προκύπτει από τη μετατροπή. (Μονάδες 15)

 

23) (Κείμενο 1) Nα αιτιολογήσετε τη χρήση: (Μονάδες 5)

α) των αποσιωπητικών στη φράση: ο μεγάλος κίνδυνος να την αντιμετωπίσουμε σαν κάτι που το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι πρέπει να περάσει και να τελειώσει... σαν αρρώστια.  

β) της παρένθεσης στη φράση:  Κάθε παιδί που μεγαλώνει, θα περάσει οπωσδήποτε από τις βιολογικές μεταβολές αυτής της φάσης και θα ζήσει (ας ελπίσουμε) όλες τις ψυχολογικές, πνευματικές και κοινωνικές της αλλαγές.

γ) της άνω και κάτω τελείας και των εισαγωγικών στη φράση: Γι' αυτό ο Πέτερ Μπλος λέει: «Η ήβη είναι δημιούργημα της φύσης, η εφηβεία είναι δημιούργημα του ανθρώπου».

δ) του θαυμαστικού στη φράση:  όταν τέτοια θαύματα συμβαίνουν στο σώμα σου! 

 

24) (Κείμενο 1) Να αντικαταστήσετε καθεμιά από τις γραμμένες μ' έντονη γραφή λέξεις στο απόσπασμα που ακολουθεί με μία συνώνυμη : (Μονάδες 5) 

Η εφηβεία έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία και είναι μια συνέχειά της· συγχρόνως αντιστοιχεί σε διακοπή μιας ως τώρα ήρεμης βιολογικής και ψυχολογικής ανάπτυξης. Είναι μια εποχή κατά την οποία δραστικές βιολογικές, ψυχολογικές, πνευματικές και κοινωνικές αναδιοργανώσεις πρόκειται να συμβούν.  

 

25) (Κείμενο 1) Να εντοπίσετε και καταγράψετε δύο εκφραστικούς τρόπους με τους οποίους επιχειρεί η συγγραφέας να προσεγγίσει τον αναγνώστη. Σας φαίνονται πειστικές οι επιλογές της; (Μονάδες 10)

 

26) (Κείμενο 2): Οι γραμμένες μ' έντονα γράμματα λέξεις στις παρακάτω φράσεις έχουν περισσότερες από μία σημασίες. Να χρησιμοποιήσετε καθεμία από τις λέξεις αυτές σε προτάσεις με σημασία διαφορετική από αυτή που έχει στο κείμενο. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τις λέξεις ως προς την πτώση και τον αριθμό.) (Μονάδες 5)

α)  ...που επηρεάζουν και διαμορφώνουν  τη στάση του εφήβου...

β) Επίσης, η εφηβεία είναι μια περίοδος αναζήτησης ταυτότητας...

γ) Ασφαλώς, όπως ο έφηβος βρίσκεται σε φάση αναζήτησης ταυτότητας...

δ)  Η κοινωνική ταυτότητα αναφέρεται στη θέση, στις ενέργειες και στη λειτουργία του ατόμου ως μέλους της κοινωνίας...

ε) ...έχοντας υιοθετήσει ηθικές αξίες και ιδεολογικά πρότυπα...

 

27) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω γραμμένες μ' έντονα γράμματα λέξεις με άλλες συνώνυμες: (Μονάδες 5)  

α) Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές, σωματικές και ψυχολογικές μεταβολές...

β) Όμως, σήμερα οι αναζητήσεις αυτές γίνονται όλο και πιο δύσκολες λόγω των κοινωνικών συνθηκών...

γ) Ο έφηβος έχει ανάγκη να του αναγνωρίζουν ελευθερία και αυτονομία.

δ) Η ταυτότητα του εφήβου δομείται γύρω από δύο βασικούς άξονες.

ε) Οι προσωπικές επιλογές στο ντύσιμο, η διευθέτηση του προσωπικού χώρου και χρόνου...

 

28) Να συγκρίνετε τα Κείμενα 1 και 2 ως προς τις θέσεις που διατυπώνονται σ' αυτά για τις μεταβολές που πραγματοποιούνται στα χρόνια της εφηβείας. (Μονάδες 15) 

 

29) Ποιο είναι το κοινό θέμα που πραγματεύονται τα Κείμενα 1 και 2; Ποιο κείμενο είναι αποτελεσματικότερο, κατά την άποψή σας και γιατί; (Μονάδες 15)

 

30) Ως προς τι ταυτίζονται οι απόψεις των συντακτών των Κειμένων 1 και 2 και σε τι διαφοροποιούνται ως προς το θέμα της μεταβατικότητας της εφηβικής ηλικίας; (Μονάδες 15) 

ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ): 

Επιχειρηματολογικό κείμενο: Άρθρο στην ιστοσελίδα του σχολείου σας

Ρόλος: Μαθητής Λυκείου

Αποδέκτης: Ευρύτερο κοινό

ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη τα Κείμενα 1 και 2, να παρουσιάσετε στο άρθρο σας όλους εκείνους τους λόγους που καθιστούν την περίοδο της εφηβείας σημαντική για σας και τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζετε τα προβλήματα που τυχόν προκύπτουν (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)

❄ 

Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ομιλία στα πλαίσια εκδήλωσης που οργανώνει το σχολείο σας με θέμα «Εφηβεία: Μια περίοδος προκλήσεων και αλλαγών, μια περίοδος προβλημάτων».

Ρόλος: Μαθητής Λυκείου

Αποδέκτης: Μέλη της σχολικής κοινότητας, γονείς, ευρύτερο κοινό

ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη και τα Κείμενα 1 και 2, να παρουσιάσετε στην ομιλία σας τα ζητήματα που απασχολούν εσάς και τους συνομηλίκους σας, τώρα που βρίσκεστε στην εφηβεία, και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να σας υποστηρίξουν σ' αυτή τη φάση της ζωή σας το σχολείο και η οικογένεια (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)

 

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ - ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ - ΕΦΗΒΕΙΑ - ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ

 Ενότητα: Σχέσεις αλληλεπίδρασης

 

ΚΕΙΜΕΝΟ

Το παιδί στον πατέρα του

 

Όταν σου ζητώ να μ' ακούσεις

κι εσύ αρχίζεις να δίνεις συμβουλές

δεν έκανες αυτό που σου ζήτησα.

Όταν σου ζητώ να μ' ακούσεις

κι εσύ αρχίζεις να μου λες γιατί

δε νοιώθω και τόσο ωραία.

Ποδοπατείς τα αισθήματά μου.

Όταν σου ζητώ να μ' ακούσεις

και νοιώθεις υποχρεωμένος να κάνεις κάτι

για να λύσεις τα προβλήματά μου,

δεν με κατάλαβες, όσο κι αν φαίνεται παράξενο.

 

Ίσως γι' αυτό η προσευχή 

αποδίδει σε μερικούς ανθρώπους

επειδή ο Θεός είναι βουβός και δεν προσφέρει συμβουλές

και δεν προσπαθεί να τακτοποιήσει πράγματα.

 

Ο Θεός ακούει μόνο κι εμπιστεύεται εσένα

να τα βγάλεις πέρα με τον εαυτό σου.

 

 Γι' αυτό, σε παρακαλώ, 

πρόσεξέ με κι άκουσέ με.

Κι αν θέλεις να μιλήσεις

περίμενε μια στιγμή,

θα 'ρθει η σειρά σου.

Σου υπόσχομαι να σ' ακούσω κι εγώ προσεκτικά.

Μπουσκάλια Λέο
Από το βιβλίο «Ν’ αγαπάμε ο ένας τον άλλον», εκδ. Γλάρος, Αθήνα 1991

(Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://homouniversalisgr.blogspot.com/2014/05/blog-post_3233.html

❇

.............

 

Βιογραφικό σημείωμα: 

Leo Buscaglia

 

   Ο Λέο Μπουσκάλια υπήρξε επίκουρος καθηγητής της κοινωνικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Ιταλικής καταγωγής, αλλά γέννημα και θρέμμα της Καλιφόρνιας. Ήταν γνωστός σε εκατομμύρια ακροατές και θεατές του σε όλη την Αμερική που τον παρακολουθούσαν σε αίθουσες διαλέξεων και τηλεοπτικές εκπομπές. Μέσα από τα μαθήματα διδασκαλίας του ανάπτυξε ένα ειδικό σεμινάριο πάνω στην αγάπη και μέσω αυτής στην αλλαγή της καθημερινής μας συμπεριφοράς. Κατά τη διατύπωσή του "η αγάπη δεν είναι δρόμος, είναι συμμετοχή και μοιρασιά. Το να ζεις με τη φιλοσοφία της αγάπης είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής". Τα πιο γνωστά βιβλία του είναι: "Να ζεις, ν' αγαπάς και να μαθαίνεις", "Λεωφορείο 9 για τον Παράδεισο", "Η αγάπη", "Ο δρόμος του Ταύρου", "Η πτώση του φύλλου που το έλεγαν Φρόυντ". Πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1998 στα 74 χρόνια του.

 Πηγή: Βιβλιοnet

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Γ' (Μονάδες 15): 

1) Ποια είναι τα παράπονα που απευθύνει το ποιητικό υποκείμενο στον πατέρα του; Λάβετε υπόψη στην απάντησή σας το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στο ποίημα και τους κειμενικούς δείκτες που υποδεικνύουν την κατάσταση την οποία βιώνει (150 - 200 λέξεις).

2) Λαμβάνοντας υπόψη το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στο ποίημα καθώς και τον τίτλο, ποια στάση φαίνεται να επιλέγει το ποιητικό υποκείμενο απέναντι στον πατέρα του (150 - 200 λέξεις);

3) Ποιο είναι το κύριο θέμα του ποιήματος και πώς αυτό αναδεικνύεται από τα λεγόμενα και την κατάσταση του ποιητικού υποκειμένου; Θεωρείτε πως τα παιδιά στις μέρες μας αντιμετωπίζουν ανάλογες καταστάσεις; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (150 - 200) λέξεις.

4) Στο ποίημα φαίνεται ότι υπάρχει δυσλειτουργία στην επικοινωνία του γονέα με το παιδί του. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε; Να γράψετε ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων, στο οποίο να παρουσιάζετε την άποψή σας για το παραπάνω θέμα.

5) Ποιο είναι το βασικό θέμα που θίγει το ποίημα; Να γράψετε ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων, λαμβάνοντας υπόψη και τους αντίστοιχους κειμενικούς δείκτες, στο οποίο να παρουσιάζετε την άποψή σας γι' αυτό.

6) Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι χρησιμοποιείται στο ποίημα η αναφορά στον Θεό και την προσευχή; Τι σχέση έχει, κατά τη γνώμη σας, με το βασικό θέμα που θίγει το ποίημα; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σ' ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων.

7) Τι προσπαθεί ν' αναδείξει ο Λέο Μπουσκάλια με το ποίημά του αυτό και με ποια μέσα (κειμενικούς δείκτες) το πετυχαίνει; Να απαντήσετε σ' ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων.

8) (Δημιουργική γραφή) Δείτε το παρακάτω κόμικ, που παρουσιάζει τη διαμόρφωση της σχέσης του πατέρα με το παιδί από τα παιδικά χρόνια μέχρι την εφηβεία. Γράψτε μια σελίδα από το ημερολόγιο του έφηβου  πια παιδιού, που θα εκφράζει (σκέψεις - συναισθήματα) την κατάσταση που περιγράφεται στο κόμικ.

Εναλλακτικά, γράψτε τους στίχους ενός rap τραγουδιού που θα περιγράφει την ίδια κατάσταση.