Ενότητα: Σχέσεις αλληλεπίδρασης
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Κοινωνία και έφηβοι
(1) Πάντοτε αναρωτιόμουν, γιατί τόσες κραυγές για τη δήθεν αξιοθρήνητη κατάσταση της νεολαίας, όταν τα δραματικότερα κοινωνικά εγκλήματα διαπράττονται από ενήλικες. Πρόκληση πολέμων, εμπορία ναρκωτικών, σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, αναξιοκρατία, καταλήστευση του δημοσίου χρήματος και τόσα άλλα, καλωσορίζουν τον έφηβο στον κόσμο των μεγάλων. Η διαφορά είναι μόνο ότι στην εποχή μας όσοι εγκληματούν κατά των νέων φορούν γραβάτα. Εξάλλου, ο έφηβος ούτε καν συνειδητοποιεί πως η Ντίσνεϋλαντ που του προσφέρουν πανηγυρικά τα ιδιωτικά κανάλια και το διαδίκτυο συνιστά την πιο στυγνή εκμετάλλευσή του -ένα άλλο «υπόγειο» αδίκημα. Η σημερινή κοινωνία έχει εμπορικοποιήσει την εφηβεία, η οποία πλέον αποτελεί αυτόνομο καταναλωτικό στόχο (ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρονικά παιγνίδια, μουσική, τηλεοπτικές σειρές κ.ά). Με τον τρόπο αυτό εργάζεται για να επεκτείνει αυτόν τον μεταδοτικό ύπνο και στους εφήβους, έτσι ώστε ως ενήλικες αύριο να συμμορφωθούν πλήρως προς το γενικό κλίμα της αναισθησίας και της κατανάλωσης.
(2) Σε αυτό το θλιβερό ροχαλητό των παθών θα χρειαστεί να προσθέσουμε τον ύπνο της άγνοιας, της αδιαφορίας και της παθητικότητας, των συμπεριφορών δηλαδή που οδηγούν τους γονείς να εκχωρούν το προνόμιο της αγωγής στην τηλεόραση. Την ίδια ώρα που οι έφηβοι, σε αντίθεση με ό,τι ευρέως νομίζεται, λαχταρούν για κοινωνία μαζί τους.
(3) Η «κλωτσιά» των εφήβων ενδέχεται σε ατομικό επίπεδο να περιλαμβάνει εξέγερση στην οικογένεια και βίαιη διεκδίκηση της ανεξαρτησίας· σε κοινωνικό δε επίπεδο, όλες εκείνες τις αποκλίνουσες καταστάσεις που πετούν το γάντι στο κατεστημένο και διεκδικούν βίαια μια διαφορετική κοινωνία.
(4) Χωρίς να ξεχνάμε την πιθανότητα να χειραγωγηθεί τεχνηέντως ο έφηβος σε αυτή την εξέγερση (πάλι από τους μεγάλους!), πρέπει να επισημάνουμε ότι κάποιου βαθμού «αντίσταση κατά της αρχής» την έχει ανάγκη, προκειμένου να μην αλλοτριωθεί και να βρει το πρόσωπό του. Μέσα στην οικογένεια κάποιες φορές τραβά τη διάσταση στα άκρα και μεγαλοποιεί τις διαφορές, αν νιώσει ότι χωρίς αυτή την υπερβολή κινδυνεύει να μείνει ψυχολογικά προσδεδεμένος στους γονείς του...
(5) Ακόμα, ένας σημαντικός παράγοντας δημιουργίας βίαιων συμπεριφορών είναι η επιδεινούμενη αποξένωση του εφήβου από το εκπαιδευτικό σύστημα. Ο παράγοντας αυτός δεν εξετάζεται αρκετά σήμερα, καθώς η όλη συζήτηση για την εκπαίδευση έχει καταντήσει τεχνοκρατική, ενδιαφερόμενη μόνο για κονδύλια. Όμως η περιθωριοποίηση του σχολείου μέσα στην κοινωνία επιφέρει με τη σειρά της και περιθωριοποίηση του εφήβου σ' αυτήν. Καθώς το σχολείο παύει να λειτουργεί ως πρωτοπορία της κοινωνίας, όπως στο παρελθόν, χάνει το κύρος του ταυτόχρονα και όλος ο κόσμος των ενηλίκων. Ο έφηβος έτσι αισθάνεται πως οι μεγάλοι δεν νοιάζονται γι' αυτόν, ότι του λένε ψέματα, ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν τις μαθησιακές του ανάγκες και -το χειρότερο- την αναπτυξιακή του πορεία, η οποία πρέπει να ομολογήσουμε ότι δύσκολα συμβιβάζεται με το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα.
(6) Ένα σχολείο που «δουλεύει» με μια μικρή μειοψηφία μαθητών, στους οποίους ταιριάζει η απομνημόνευση, ένα σχολείο που καλλιεργεί μόνο τη διανοητική γνώση χωρίς εποπτεία στη ζωή και στην κοινωνία, ένα σχολείο που θέλει τον έφηβο καθηλωμένο σε μια καρέκλα για έξι ώρες, ένα σχολείο που αγνοεί την ανάγκη του εφήβου για κοινωνικοποίηση, αξίες, υπαρξιακή ωρίμανση, διαπροσωπικές σχέσεις, αναγκαστικά θα τον οδηγήσει σε αλλοτρίωση. Μάλιστα ένα μέρος των νέων θα πεταχτεί έξω από το εκπαιδευτικό σύστημα και θα στελεχώσει την παραβατικότητα και το περιθώριο, εκφράζοντας μόνιμα πια τον θυμό του προς την κοινωνία. Αλλά και ο έφηβος που παραμένει στο σχολείο είναι πεπεισμένος πως, αφού οι μεγάλοι έφτιαξαν αυτό το κατασκεύασμα, τον χωρίζει άβυσσος από εκείνους. Δεν είναι αρκετό να λέμε πως η αποξένωση φέρνει βία ως απάντηση· είναι η ίδια βία, γι' αυτό γεννά αντί- βία.
(7) Τέλος, θεωρώ ότι ο έφηβος έχει συλλάβει -με την οξυδέρκεια που τον διακρίνει- την ασυνέπεια και υποκρισία πολιτείας και κοινωνίας. Στο βαθμό που τις αισθάνεται ξένες από τον κόσμο των αξιών που διακηρύσσουν, χάσμα μέγα δημιουργείται μεταξύ νέων και μεγάλων. Πράγματι, υπάρχουν σοβαρές αντιφάσεις σε μια κοινωνία σαν τη δική μας που εξυμνεί την νεότητα και ταυτόχρονα την υπονομεύει. Όπως ακριβώς πράττει και με τη γυναίκα (που της επιδαψιλεύει φιλοφρονήσεις και την ίδια στιγμή εμπορεύεται παντού το σώμα της), σπεύδει λαϊκίστικα να πλέξει και το εγκώμιο της νεολαίας, ενώ από την άλλη απεργάζεται την υπονόμευσή της: δεν έχει τη βούληση να αντιμετωπίσει την ανεργία, της προσφέρει πανεπιστήμια που βρίθουν σκανδάλων, της παρουσιάζει μια πολιτική ζωή εκτεταμένης διαφθοράς, της παρέχει άθλια προγράμματα τηλεόρασης, την συντρίβει ψυχικά ξεδιπλώνοντας μπροστά της την αναξιοκρατία, προσπαθεί να την προσεταιριστεί με ιδεολογίες μίσους (ναζιστικές, αρχαιολατρικές, σέκτες κ.λπ.). Η αντίσταση του εφήβου στις αντιφάσεις και στην υπονόμευση εύλογα περιλαμβάνει κάθε είδους «κλωτσιά», ακόμη κι αν δεν γνωρίζει ποιον πρέπει να κλωτσήσει.
Βασίλειος Θερμός, «Ποια κοινωνία προτείνουμε στους εφήβους μας;» (Διασκευή)
(Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο)
Κείμενο 2
(1) Τα τελευταία χρόνια όλο και διογκώνεται το κλίμα ανησυχίας, που ίσχυε, βέβαια, και στο παρελθόν, και λαμβάνει πια διαστάσεις ηθικού πανικού, σχετικά με τις παρεκκλίνουσες ή εγκληματικές δραστηριότητες των νέων. Η ελληνική κοινωνία μιμούμενη, με υστέρηση φάσης 20 ετών, την αμερικανική έχει θαμπωθεί από την «αριθμολαγνεία» και μοιάζει να αδυνατεί να διακρίνει πίσω από τους στατιστικούς αριθμούς. Ανεξάρτητα από τις αυξομειώσεις σε ηλικίες, μορφωτικό επίπεδο, κατηγορία παραβάσεων, είμαι πεπεισμένος ότι στη νεανική αντικοινωνικότητα υπάρχει κάτι περισσότερο από μια πρόθεση και ένα αποτέλεσμα.
(2) Η συμβολική σύγκρουση με την «κοινωνία των μεγάλων», η ανάγκη ένταξης σε ομάδα που τους αποδέχεται, η αίσθηση του «χαμένου», η υιοθέτηση της βίας ως παιχνιδιού ανδρικού και εκδήλωσης εξουσίας, η ενηλικίωση που περνά από το «παιχνίδι του δρόμου» στο «έγκλημα του δρόμου», το παράξενο ντύσιμο, η ιδιόρρυθμη διάλεκτος, η πρόκληση, η καταστροφή των συμβόλων του καταναλωτισμού και η απόρριψη των στερεοτύπων του «καθωσπρεπισμού», η μίμηση αντί - ηρώων είναι μερικές από τις πολλές μορφές συμπεριφοράς που αποδεικνύουν ότι η νέα γενιά αισθάνεται παγιδευμένη σε «γραμμές» των οποίων αγνοεί το νόημα και τους στόχους. Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το άγχος του πανοπτικού και τιμωρητικού συστήματος που εμείς χειριζόμαστε.
(3) Κι όμως, οι σημερινοί νέοι ούτε «κοιμούνται» (για να βλέπουν όνειρα) ούτε εκστασιάζονται (για να βλέπουν οράματα). Αγωνιούν και αγωνίζονται για να βρουν το δικό τους στίγμα σε μια κοινωνία της οποίας αποτελούν μέλη, αλλά και η οποία τους αντιμετωπίζει ταυτόχρονα σαν ξένους. Μη θέλοντας να εντάξουν το μέλλον στις διαστάσεις του παρόντος, ενός παρόντος κατειλημμένου από τους ενήλικες, οι νέοι αντιστέκονται. Αντί, λοιπόν, να κρίνουμε και να κατακρίνουμε τη στάση των νέων απέναντι στην κοινωνία, ας ξανασκεφτούμε τη δική μας στάση απέναντί τους. Εμείς οι πολλάκις διαψευσμένοι, οι προδότες και οι προδομένοι, εγκλωβίζουμε και παγιδεύουμε το μέλλον των παιδιών μας σε ψευδο-συνταγές για το «καλό» τους (που ούτε εμείς στο βάθος τις πιστεύουμε ούτε μπορούμε να ξέρουμε απόλυτα ποιο είναι αυτό). Η σύγκρουση των γενεών και η πάλη των αξιών πρέπει -χωρίς περιττές νουθετήσεις και αναχρονιστικούς δογματισμούς- να μετακινηθεί από το «πουργατόριο» (1) της εξουσίας στο «εργαστήρι» της κατανόησης και της διαδοχής.
(4) Δεν είμαι εγώ αυτός που θα προτείνει στους άλλους πώς θα ζήσουν. Αυτό που σίγουρα χρειάζεται, πάντως, ένας νέος είναι η διεκδίκηση του δικαιώματος της διαφοράς, της διαφωνίας, είναι να τολμήσει να διεκδικεί την ουτοπία και να μη θέλγεται από τις εύκαμπτες ιδεολογίες. Να γίνει τόσο ελεύθερος, τόσο ριζοσπάστης, όσο ο ίδιος θέλει και όχι όσο οι δικές μας αρτηριοσκληρωτικές αντιλήψεις του επιτρέπουν. Ας πάψουμε, επιτέλους, να ηθικολογούμε μικρόψυχα στα σαλόνια, στις οθόνες ή στα στρογγυλά τραπέζια. Κάναμε κόλαση τη δική μας ζωή, δεν είναι απαραίτητο να κάνουμε κόλαση και τη ζωή των -ακόμη αθώων- νέων.
Ελαφρώς διασκευασμένο κείμενο του Γιάννη Πανούση (Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://www.tanea.gr/2008/01/02/greece/ypopsifios-neoelliniki-glwssa-genikis-paideias-4/
(1) πουργατόριο= καθαρτήριο
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α':
1) Να αποδώσετε περιληπτικά τις απόψεις του συγγραφέα του Κειμένου 1 σε σχέση με το θέμα της αποξένωσης του εφήβου από το εκπαιδευτικό σύστημα (§ 5-6). (Μονάδες 15)
2) Να συνοψίσετε σε μια παράγραφο 70 - 80 λέξεων τη στάση που, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 2, οφείλουν να τηρούν οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτεροι απέναντί τους. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Β':
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ. Να αιτιολογήσετε την κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 15)
α) Το γεγονός της μετατροπής των εφήβων σε αυτόνομους καταναλωτικούς στόχους έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην κοινωνική τους συμπεριφορά.
β) Κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα παιδιά προτιμούν ν' ασχολούνται με την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια περισσότερο παρά να συζητούν με τους γονείς τους.
γ) Η εξέγερση του εφήβου είναι μια απόλυτα φυσιολογική κατάσταση, που εντάσσεται στα πλαίσια αναζήτησης ταυτότητας.
δ) Ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας της σημερινής εκπαίδευσης δεν απομακρύνει τους νέους από την εκπαιδευτική διαδικασία, γιατί τους παρέχει τα απαραίτητα εφόδια για ν' ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.
ε) Η σύγχρονη κοινωνία, ενώ φαίνεται ότι έχει ως προτεραιότητα τους νέους, στην πραγματικότητα τους υπονομεύει.
2) Ποια γνώμη έχει έχει ο συντάκτης του Κειμένου 1 για τη σχέση του εφήβου με το εκπαιδευτικό σύστημα και με ποια επιχειρήματα την υποστηρίζει; (Μονάδες 15)
3) Θεωρεί δικαιολογημένη ο συντάκτης του Κειμένου 1 την αντίδραση των εφήβων απέναντι στους μεγαλύτερους; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο. (Μονάδες 15)
4) Ποια είναι η αντίφαση που παρατηρεί ο συντάκτης του Κειμένου 1 στη στάση της κοινωνίας και της πολιτείας απέναντι στους νέους; (Μονάδες 10)
5) Ποιος είναι ο ισχυρισμός τον οποίο προσπαθεί να αποδείξει ο συντάκτης του Κειμένου 2; Να διατυπώσετε την άποψή σας σε μια παράγραφο 60 - 80 λέξεων. (Μονάδες 10)
6) Θεωρεί δικαιολογημένη τη στάση και τις συμπεριφορές των νέων απέναντι στην κοινωνία ο συγγραφέας του Κειμένου 2; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με χωρία από το κείμενο. (Μονάδες 10)
7) Τι προτρέπει, κατά τη γνώμη σας, τους νέους και τους ανθρώπους της γενιάς του ο συντάκτης του Κειμένου 2; (Μονάδες 10)
8) Το Κείμενο 2 είναι ένα άρθρο. Χαρακτηριστικά του άρθρου είναι, συνήθως, τα ακόλουθα: α) πραγματεύεται ένα θέμα επικαιρότητας, β) χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στο συναίσθημα, γ) απευθύνεται σ' ένα ευρύτερο κοινό. Να αναφέρετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από το κείμενο για καθένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. (Μονάδες 15)
9) «Καθώς το σχολείο παύει να λειτουργεί ως πρωτοπορία της κοινωνίας, όπως στο παρελθόν, χάνει το κύρος του ταυτόχρονα και όλος ο κόσμος των ενηλίκων» (Κείμενο 1): Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη σε μια παράγραφο 80 - 100 λέξεων. (Μονάδες 10)
10) Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του Κειμένου 2 και την περίσταση για την οποία γράφτηκε, να προσπαθήσετε να διακρίνετε τους στόχους που επιδιώκει ο συγγραφέας και να σχολιάσετε την καταλληλότητα/αποτελεσματικότητα του κειμένου. (Μονάδες 15)
11) Να σχολιάσετε σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το άγχος του πανοπτικού και τιμωρητικού συστήματος που εμείς χειριζόμαστε» (Κείμενο 2). (Μονάδες 10)
12) Ποιο είναι το κύριο θέμα που θίγει ο Γιάννης Πανούσης στο Κείμενο 2; Αφού το εντοπίσετε, να δώσετε έναν κατάλληλο τίτλο στο κείμενο. (Μονάδες 10)
13) Σε ποιο αναγνωστικό κοινό πιστεύετε ότι απευθύνεται ο συντάκτης του Κειμένου 1 και ποιος είναι ο σκοπός του; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15)
14) Με ποια αντεπιχειρήματα αντικρούει ο Γιάννης Πανούσης τη γνώμη των ανθρώπων της γενιάς του για την αξιοθρήνητη κατάσταση της νεολαίας; Σάς φαίνεται πειστικός και γιατί; (Μονάδες 10)
15) Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης (3ης) παραγράφου του Κειμένου 1. Γιατί νομίζετε πως ο συγγραφέας επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο; (Μονάδες 10)
16) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (συνοχή - συνεκτικότητα) οι επιμέρους ιδέες - περίοδοι στην πέμπτη (5η) παράγραφο του Κειμένου 1. (Μονάδες 10)
17) (Κείμενο 1): «Πάντοτε αναρωτιόμουν, γιατί τόσες κραυγές για τη δήθεν αξιοθρήνητη κατάσταση της νεολαίας ... όσοι εγκληματούν κατά των νέων φορούν γραβάτα»: Πώς λειτουργεί η χρήση του πρώτου ενικού προσώπου στο παραπάνω απόσπασμα; Γιατί την επιλέγει, κατά τη γνώμη σας, ο συγγραφέας; (Μονάδες 10)
18) (Κείμενο 2): «(Οι νέοι) Αγωνιούν
και αγωνίζονται για να βρουν το δικό τους στίγμα σε μια κοινωνία της
οποίας αποτελούν μέλη, αλλά και η οποία τους αντιμετωπίζει ταυτόχρονα
σαν ξένους». Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τον τρόπο της αιτιολόγησης και του παραδείγματος. (Μονάδες 10)
19) Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη σας, ο συντάκτης του Κειμένου 2 στη δεύτερη (2) παράγραφο παραθέτει τόσο πολλές περιπτώσεις από τη συμπεριφορά των νέων; (Μονάδες 5)
20) (Κείμενο 1): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: (Μονάδες 10)
α) της παρένθεσης στη φράση: ... Η
σημερινή κοινωνία έχει εμπορικοποιήσει την εφηβεία, η οποία πλέον
αποτελεί αυτόνομο καταναλωτικό στόχο (ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρονικά
παιγνίδια, μουσική, τηλεοπτικές σειρές κ.ά).
β) των εισαγωγικών στη φράση: ...Η «κλωτσιά» των εφήβων ενδέχεται σε ατομικό επίπεδο να περιλαμβάνει εξέγερση στην οικογένεια...
γ) της διπλής παύλας στη φράση: ...Τέλος,
θεωρώ ότι ο έφηβος έχει συλλάβει -με την οξυδέρκεια που τον διακρίνει-
την ασυνέπεια και υποκρισία πολιτείας και κοινωνίας...
δ) της άνω και κάτω τελείας στη φράση: ...σπεύδει
λαϊκίστικα να πλέξει και το εγκώμιο της νεολαίας, ενώ από την άλλη
απεργάζεται την υπονόμευσή της: δεν έχει τη βούληση να αντιμετωπίσει την
ανεργία...
ε) της παρένθεσης στη φράση: ...προσπαθεί να την προσεταιριστεί με ιδεολογίες μίσους (ναζιστικές, αρχαιολατρικές, σέκτες κ.λπ.)...
21) Να σχολιάσετε το ύφος που επικρατεί στην τελευταία παράγραφο (4) του Κειμένου 2, λαμβάνοντας υπόψη και τα ρηματικά πρόσωπα που κυριαρχούν. (Μονάδες 10)
22) (Κείμενο 2): «Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το άγχος του πανοπτικού και τιμωρητικού συστήματος που εμείς χειριζόμαστε»: Να σχολιάσετε την επιλογή του α' πληθυντικού προσώπου από τον συγγραφέα στην παραπάνω περίοδο. (Μονάδες 5)
23) (Κείμενο 2): Να αιτιολογήσετε τη χρήση: (Μονάδες 10)
α) των εισαγωγικών: Η
ελληνική κοινωνία... έχει θαμπωθεί από την «αριθμολαγνεία» ...
β) των εισαγωγικών: Η συμβολική σύγκρουση με την «κοινωνία των μεγάλων»...
γ) των παρενθέσεων: Κι όμως, οι σημερινοί νέοι ούτε «κοιμούνται» (για να βλέπουν όνειρα) ούτε εκστασιάζονται (για να βλέπουν οράματα)...
δ) των εισαγωγικών: ...εγκλωβίζουμε και παγιδεύουμε το μέλλον των παιδιών μας σε ψευδο-συνταγές για το «καλό» τους...
ε) της διπλής παύλας:
Η σύγκρουση των γενεών και η πάλη των αξιών πρέπει -χωρίς περιττές
νουθετήσεις και αναχρονιστικούς δογματισμούς- να μετακινηθεί...
24) (Κείμενο 1): Να αντικαταστήσετε τις γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις ή φράσεις, στις οποίες ο λόγος χρησιμοποιείται συνυποδηλωτικά, με άλλες συνώνυμες λέξεις ή φράσεις, στις οποίες ο λόγος θα χρησιμοποιείται δηλωτικά. (Μονάδες 5)
α) ... όσοι εγκληματούν κατά των νέων φορούν γραβάτα...
β) -ένα άλλο «υπόγειο» αδίκημα...
γ) ... όλες εκείνες τις αποκλίνουσες καταστάσεις που πετούν το γάντι στο κατεστημένο...
δ) ... προκειμένου να μην αλλοτριωθεί και να βρει το πρόσωπό του...
ε) ...Μάλιστα ένα μέρος των νέων θα πεταχτεί έξω από το εκπαιδευτικό σύστημα...
25) (Κείμενο 1): Να αντικαταστήσετε τις γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις στις παρακάτω φράσεις με άλλες συνώνυμες που θα χρησιμοποιούσε κάποιος στο λόγο του, προκειμένου να μιλήσει πιο απλά. (Μονάδες 5)
α) ... καταλήστευση του δημοσίου χρήματος...
β) ... την πιο στυγνή εκμετάλλευσή του...
γ) ...που οδηγούν τους γονείς να εκχωρούν το προνόμιο της αγωγής στην τηλεόραση...
δ) ...με τη γυναίκα (που της επιδαψιλεύει φιλοφρονήσεις και την ίδια στιγμή εμπορεύεται παντού το σώμα της)...
ε) ...πανεπιστήμια που βρίθουν σκανδάλων...
26) (Κείμενο 1): Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου στις παρακάτω φράσεις; Τι επιδιώκει, κατά τη γνώμη σας, μ' αυτές του τις επιλογές; (Μονάδες 10)
α) Εξάλλου,
ο έφηβος ούτε καν συνειδητοποιεί πως η Ντίσνεϋλαντ που του προσφέρουν
πανηγυρικά τα ιδιωτικά κανάλια και το διαδίκτυο συνιστά την πιο στυγνή
εκμετάλλευσή του -ένα άλλο «υπόγειο» αδίκημα.
β)Σε
αυτό το θλιβερό ροχαλητό των παθών θα χρειαστεί να προσθέσουμε τον
ύπνο της άγνοιας, της αδιαφορίας και της παθητικότητας, των συμπεριφορών
δηλαδή που οδηγούν τους γονείς να εκχωρούν το προνόμιο της αγωγής στην
τηλεόραση.
27) Στην έβδομη (7η) παράγραφο του Κειμένου 1 ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μια αναλογία. Να την εντοπίσετε και να την αναλύσετε λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα ερωτήματα: α) Ποια είναι τα δύο σκέλη της αναλογίας, δηλαδή η περιγραφόμενη έννοια και η έννοια που παρουσιάζει αναλογίες προς αυτή; β) Ποιες είναι οι ομοιότητες μεταξύ των δύο εννοιών; γ) Σε τι αποσκοπεί, κατά τη γνώμη σας, ο συγγραφέας με τη συγκεκριμένη επιλογή; (Μονάδες 10)
28) (Κείμενο 2): Για καθεμιά από τις παρακάτω γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις να γράψετε δύο προτάσεις ή δύο περιόδους· στη μία να χρησιμοποιείται η λέξη δηλωτικά (κυριολεκτικά) και στην άλλη συνυποδηλωτικά (μεταφορικά). Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τα ουσιαστικά ως προς την πτώση και τον αριθμό, και τα επίθετα ή τις μετοχές ως προς το γένος, την πτώση και τον αριθμό (Μονάδες 10)
α) Τα τελευταία χρόνια όλο και διογκώνεται το κλίμα ανησυχίας...
β) Η ελληνική κοινωνία ... έχει θαμπωθεί...
γ) Εμείς ... εγκλωβίζουμε και παγιδεύουμε το μέλλον των παιδιών μας ...
δ) η πάλη των αξιών...
ε) ...οι δικές μας αρτηριοσκληρωτικές αντιλήψεις...
29) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε καθεμιά από τις παρακάτω γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις με μια συνώνυμη, ώστε να προσδώσετε στο επίπεδο λόγου περισσότερη απλότητα. (Μονάδες 5)
α) ...σχετικά με τις παρεκκλίνουσες ή εγκληματικές δραστηριότητες των νέων...
β) ... Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το άγχος του πανοπτικού και τιμωρητικού συστήματος...
γ) ...Εμείς οι πολλάκις διαψευσμένοι...
δ) ... χωρίς περιττές νουθετήσεις...
ε) ...είναι ... να μη θέλγεται από τις εύκαμπτες ιδεολογίες...
30) Να συγκρίνετε τα Κείμενα 1 και 2 ως προς τη στάση που υιοθετούν οι συντάκτες τους απέναντι στους νέους. (Μονάδες 10)
31) Ως προς τι ταυτίζονται οι απόψεις των συντακτών των Κειμένων 1 και 2 και σε τι διαφοροποιούνται σε σχέση με τις αιτίες των συγκρούσεων ανάμεσα στους νέους και τους μεγαλύτερους; (Μονάδες 10)
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Άρθρο για το σχολικό περιοδικό σε αφιέρωμα για τους νέους και την εφηβεία.
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Ευρύτερο κοινό
ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη τα Κείμενα 1 και 2, να προσδιορίσετε στο άρθρο σας τα οράματα, ατομικά και συλλογικά, των νέων της γενιάς σας και τον τρόπο που επιθυμείτε ν' αντιμετωπίζονται αυτά από τους ενήλικες (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
✻
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ομιλία στη Βουλή των Εφήβων
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου, έφηβος βουλευτής ως εκπρόσωπος του σχολείου
Αποδέκτης: Ολομέλεια της Βουλής των Εφήβων, εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου, ευρύτερο κοινό
ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη και τα Κείμενα 1 και 2, να αναφερθείτε στα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο ξεκίνημα της ενήλικης ζωής τους και στις τομές που πρέπει να γίνουν στο εκπαιδευτικό σύστημα προκειμένου ν' αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια για να τα αντιμετωπίσουν (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
