Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020

Ν. ΓΛΩΣΣΑ - ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΆΛΛΟΥ - ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΓΕΡΟΙ - ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ

Ενότητα: Αναπαραστάσεις του διαφορετικού Άλλου
 

Κείμενο 1


[Οι νέοι και οι γέροι]

 
    (1) Λέγεται, συνήθως, ότι τα νιάτα είναι επαναστατικά, αγαπούν τις μεγάλες καινοτομίες, απαιτούν ριζικές λύσεις, δε δέχονται συμβιβασμούς. Λέγεται, ακόμη, ότι τα γεράματα είναι κατά κανόνα συντηρητικά -η ηλικία των συμβιβασμών- και ότι, στην ηλικία αυτή, ο άνθρωπος δε μετακινείται προς νέες καταστάσεις, άγνωστες και αδοκίμαστες. Και τούτο είναι αληθινό, ως ένα σημείο τουλάχιστον.
   (2) Σε αυτό το πλαίσιο και με τα ίδια μέτρα, μπορούμε μάλιστα να προσδιορίσουμε τα γεράματα της μικρής ηλικίας και τα νιάτα της μεγάλης ηλικίας. Παρατηρείται, δηλαδή, και το αντίθετο φαινόμενο. Υπάρχουν νέοι συντηρητικοί, συμβιβαστικοί, υποχωρητικοί, που δεν αγαπούν ό,τι πρόκειται να τους βγάλει έξω από τα καθιερωμένα, αλλά υπάρχουν και γέροντες ριζοσπαστικοί, που είναι νέοι στις σκέψεις και στα αισθήματα, που ενθουσιάζονται για τις επαναστατικές καινοτομίες. Τα δύο, λοιπόν, στρατόπεδα υπάρχουν και μακάρι να διαχωρίζονται ανάλογα με την ηλικία των «σταυροφόρων» τους, γιατί χρειάζονται και τα δύο· είναι απαραίτητα για την υγεία του κοινωνικού σώματος. Αλίμονο, στις κοινωνίες που αποτελούνται  μόνο από «νέους» στις ιδέες ανθρώπους, και αλίμονο, πάλι, στις κοινωνίες που είναι καμωμένες μόνο από «γέροντες» στα μυαλά  που τρέμουν κάθε μεταβολή και την καταριούνται. Ευλογημένες είναι εκείνες που έχουν και τις δύο κατηγορίες πολιτών. 
   (3) Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι». Οι πρώτοι οδεύουν με ορμή σε καινούριες κατακτήσεις, οι δεύτεροι συντηρούν τα κεκτημένα, για να μείνουν, να αποτελέσουν την παράδοση. Να ανανεώνεις είναι ανάγκη· αυτό είναι το μεγάλο έργο της νεότητας. Αλλά εξίσου μεγάλη ανάγκη είναι, όσα με την ανανέωση έχεις κερδίσει, να τα σταθεροποιείς, να τα τακτοποιείς και να τα παραδίνεις στις επόμενες γενιές· αυτό είναι το μεγάλο χρέος της προχωρημένης ηλικίας. Κρίμα στον νέο που δεν υπήρξε καινοτόμος και ντροπή στο γέρο που εξακολουθεί να αρνιέται τα παραδομένα.  
   (4) Επομένως, κάθε ηλικία έχει τον δικό της ρόλο να παίξει και αστοχεί, όταν παίρνει τον ρόλο της άλλης. Αξιοπαρατήρητο μάλιστα είναι το εξής: όσο πιο επαναστάτης είναι κανείς στα νιάτα του, τόσο καταλαβαίνει στα γεράματά του την αξία του αποκτημένου και όσο πιο συντηρητικός είναι στα νιάτα του, τόσο λιγότερο εκτιμά την παράδοση στα γεράματά του.

Ε. Π. Παπανούτσος

(1984), Πρακτική Φιλοσοφία, Αθήνα, Δωδώνη, 176-178

Διασκευή

  (Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://ekthesi.tumblr.com/trapeza_alykeiou/21514

 

 Κείμενο 2
 
 
Η διάσταση ανάμεσα στην παλιά και τη νέα γενιά

   (1) Η σχέση ανάμεσα στην εφηβική και ώριμη γενιά, ανάμεσα σε γονείς και σε παιδιά, έχει ουσιαστικά μεταβληθεί στις μέρες μας σχετικά φυσικά με τις περασμένες εποχές και μάλιστα με τις πιο κοντινές. 
  (2) Η τρίτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης, δηλαδή η μετά από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού, είχε και φυσικά εξακολουθεί να έχει με την όλο και αυξανόμενη πρόοδό του, μια τεράστια επίδραση πάνω στα διάφορα πεδία της ζωής μας και προπαντός στο ψυχοπνευματικό πεδίο. Έφερε τέτοιες αλλαγές, που καμιά άλλη εποχή δε μπορούσε να προκαλέσει. Οι εξωτερικές του υλικού κόσμου αλλαγές είναι εξόφθαλμες. Οι εσωτερικές πάνω στη σκέψη, στη συμπεριφορά και στο θυμικό του ανθρώπου δεν είναι τόσο χτυπητές, είναι, όμως, βαθιές και έντονες όσο κι αν δε μας παρουσιάζονται με τις διαστάσεις των εξωτερικών μεταβολών και αλλαγών, επειδή διαποτιζόμαστε στο εσωτερικό μας μέρα με την ημέρα. 
   (3) Οι επιδράσεις του βιομηχανικού πνεύματος και του τεχνοκρατικού πολιτισμού που βάζουν τη σφραγίδα τους πάνω στην οργάνωση της σύγχρονης κοινωνίας μας, εκδηλώνονται κατά φυσικό λόγο πιο έντονα στη σκέψη, στη στάση και στη συμπεριφορά των νέων της εφηβικής ηλικίας, γιατί αυτή είναι δεκτική, τόσο των επιδράσεων όσο και των αλλαγών, επειδή διαμορφώνεται μέσα στο νέο κλίμα της εποχής του βιομηχανικού πνεύματος.
   (4) Ανάμεσα στις αλλαγές που παρουσιάζονται στις ανθρώπινες σχέσεις στην εποχή μας, μια έντονη μορφή, εντονότερη από κάθε άλλη εποχή, πήρε η διάσταση μεταξύ γονιών και παιδιών, μεταξύ ώριμων και νέας γενιάς. 
   (5) Οι γονείς, όπως και κάθε ώριμος στην ηλικία άνθρωπος, δεν είναι πια για το νέο, για τον έφηβο, πρόσωπα αυθεντίας, αλλά πρέπει να αναγνωρίζουν και να παρέχουν στον έφηβο ίσα δικαιώματα. Φαίνεται εκτός από τα άλλα, πως η σημερινή ώριμη γενιά έχασε πολύμερα και πολύπλευρα το σταθερό κοσμοθεωρητικό προσανατολισμό της και παραδέρνει χωρίς σταθερά ιδανικά και ηθικούς δεσμούς μέσα στη σύγχυση, που της προκάλεσαν οι απανωτές τεχνικές οικονομικές αλλαγές της τελευταίας τριακονταετίας. Tα βιώματα των συχνών και αλλεπάλληλων αυτών μεταβολών στα πεδία του εξωτερικού και εσωτερικού κόσμου της, την αδυνάτισαν ψυχικά σοβαρά, ώστε να μην είναι πια σε θέση να μπορεί να διαπαιδαγωγήσει τον έφηβο, το νέο. Άλλωστε, πολλές φορές αυτοί οι ίδιοι οι ώριμοι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ζωής τους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί σήμερα από τον τεχνικό και βιομηχανικό πολιτισμό! 
   (6) Η οικογενειακή ζωή των βιομηχανικών κοινωνιών μας, έχει τρομερά φτωχύνει και φυσικά δεν μπορεί να προσφέρει στο παιδί και στον έφηβο δυνατότητες για την ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεών του. Δεν μπορεί να το βοηθήσει, ώστε αυτό να ενταχθεί ομαλά μέσα σε μια κοινωνία και τους κανόνες της. Δεδομένου μάλιστα πως η εποχή μας απαιτεί τόσο από τον έφηβο, όσο και από τον ώριμο πολύ πιο μεγάλη από άλλοτε υπευθυνότητα, αυτονομία και προσωπική πρωτοβουλία, σε στιγμή που λείπει η ψυχική βοήθεια και δύναμη, εκείνη που άλλοτε τρεφόταν και δυνάμωνε από την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα και από τις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, που θερμαίνονταν από περισσότερη εσωτερικότητα. [...] 
   (7) Λησμόνησε η ώριμη γενιά πως η εφηβεία είναι αξία ανθρώπινη και πως αυτή οφείλει να υποταχθεί, όπως όλες οι άλλες, σε αξίες ολοένα και πιο υψηλές. Κάθε στάδιο της ανάπτυξής μας αντιπροσωπεύει πραγματικά μιαν αξία και μια δική του αποστολή. Μέσα στη σύγχυση των πολυποίκιλων βιωμάτων και αλλαγών του πολιτισμού μας, η ώριμη γενιά ή απαρνιέται ή ξεχνά τη σημασία της εφηβείας, δεν την προσέχει ή λυπάται την κατάστασή της από αδυναμία να την κατανοήσει ή υπόκειται σε σοβαρή πλάνη, όταν τη λατρεύει. Κάτω από τέτοιες καταστάσεις, στάσεις της ώριμης γενιάς, δεν είναι παράξενο πως εκτροχιάζεται ή επαναστατεί η εφηβική ηλικία και σε συνέχειά της η νεότητα.
   (8) Η συμπεριφορά των νέων παρουσιάζεται μέσα στα πλαίσια της ηλικίας τους «Κανονικά ανώμαλη». Διαβαίνει κάπως το κανονικό και προχωρεί και πιο πέρα, προς κάτι όχι και ομαλό. Κι αυτό το όχι και ομαλό το χαρακτηρίζει η μανία για ανεξαρτησία κι όχι απλώς η φυσιολογική τάση, η δικαιολογημένη για την ηλικία, παρά μανία για ανεξαρτησία που εγγίζει πολλές φορές και σε αρκετές περιπτώσεις καθαρά τα όρια της αναρχίας. Στη συμπεριφορά πολλών νέων κυριαρχεί μια προκλητικότητα πολλές φορές όχι μόνον στις συζητήσεις, αλλά και σε κάθε ενέργειά τους, ακόμη μερικές φορές και στο ντύσιμο, φαινόμενο που διαβαίνει τα φυσιολογικά όρια της συγκινησιακής αναταραχής αυτής της ηλικίας. Ακόμη, σήμερα παρατηρείται, πέρα από κάθε (δικαιολογημένο εξαιτίας της ηλικίας) όριο, αδυναμία προσαρμογής και ένταξης μέσα στην παραδοσιακή κοινωνική ζωή. Το απροσάρμοστο σε μερικές περιπτώσεις φτάνει ως ψυχοπνευματική και ψυχική αδυναμία. [...] 
   (9) Οι συχνές ανταρσίες που παρατηρούμε στους νέους, προδίδουν τη διαμάχη που κάνει ο άνθρωπος να αγνοήσει τα όρια της ελευθερίας, προδίδουν τη σύγχυση που επικρατεί ανάμεσα στους ανθρώπους του βιομηχανικού πνεύματος, σε ό,τι αφορά στην αλληλοκατανόηση. Μαρτυρούν το πόσο δεν συνεννοούμαστε σήμερα οι άνθρωποι, γιατί οι σημασίες των λέξεων και των εννοιών παίρνουν στο νου του καθενός διάφορα νοήματα, γίνονται ολοένα και πιο προσωπικές, κλειστές, που αποκρούουν την επικοινωνία και δημιουργούν το ξεμοναχιασμένο άτομο. Έτσι, παρατηρεί κανένας, αυτό που προδίδουν οι ανταρσίες των νέων, πως ο άνθρωπος δεν ήταν ποτέ σε καμία άλλη εποχή τόσο «επιθετικός, αρπακτικός, μονήρης, ατομικιστής και ταυτόχρονα αγελαίος», κάτι που διαπιστώνει το βαθύ χάσμα, το οποίο χαίνει ανάμεσα στην τεχνοκριτικοεπιστημονική πρόοδο των ημερών μας και στην οπισθοδρόμηση της ψυχικής καλλιέργειας του σημερινού ανθρώπου. 
   (10) Οι ανταρσίες των νέων, οι ανυπακοές στους νόμους, η αυθάδικη στάση των νέων προδίδουν υποτροπή σήμερα σε αρχαϊκές πρωτόγονες μορφές συμπεριφοράς. Το θέαμα των αντιθέσεων μεταξύ των γενεών είναι θέμα παλιό, αρχαϊκό. [...] Σήμερα, όμως, παρατηρούμε μια υποτροπή του κακού. Και τίθεται το ερώτημα πώς αφήσαμε να υποτροπιάσει το φαινόμενο αυτό στην αρχαϊκή και πρωτόγονη μορφή του μέσα στις βιομηχανικές κοινωνίες μας; Η υποτροπή είναι αποτέλεσμα της υποβίβασης, που κάναμε εμείς, η ώριμη γενιά, του σκοπού της ζωής στην υλική και βιολογική επιβίωση εξορίζοντας τις πνευματικές ανθρωπιστικές αξίες από τους στόχους μας.  
   (11) Η αυθάδικη και επαναστατική συμπεριφορά των νέων προδίδει πως στις κοινωνίες μας σήμερα συναντά κανένας πνευματική και ψυχική ανωριμότητα σε πλησμονή, όπως και αστάθεια του χαρακτήρα, έλλειψη συναισθηματικής θέρμης και ανικανότητα για αυτοσυγκράτηση μεταξύ των μελών της κοινωνίας και δημιουργία ομαλών προσωπικών σχέσεων. Κι όπου παρατηρούνται αυτές οι ελλείψεις, εκεί παρουσιάζεται έντονα η τάση για σύγκρουση με τους ανθρώπους, τους κοινωνικούς κανόνες και τους νόμους. Είναι σωστό, λοιπόν, εκείνο που λέχθηκε, πως μια κοινωνία έχει τη νεολαία που της ταιριάζει! 
 (Ι. Ξηροτύρης), 
 
 


 Κείμενο 3 (απόφθεγμα)

"Μπορούμε να γεννηθούμε γέροι, όπως μπορούμε να πεθάνουμε νέοι"

Ζαν Κοκτώ (Jean Cocteau) Γάλλος ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ζωγράφος.
 
 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

 
ΘΕΜΑ Α': 
1) Nα αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της δεύτερης και της τρίτης ( § 2 - 3) παραγράφου του Κειμένου 1 χωρίς να προσθέσετε δικά σας σχόλια (60 - 80 λέξεις). (Μονάδες 15)
 
2) Να συνοψίσετε τις απόψεις του συγγραφέα του Κειμένου 2 σε σχέση με τα συμπεράσματα που προκύπτουν για τη σύγχρονη κοινωνία εξαιτίας των νεανικών εξεγέρσεων και αντιδράσεων (§ 9 - 11) σε μια παράγραφο 80 - 100 λέξεων. (Μονάδες 15) 
 
ΘΕΜΑ Β': 
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ. Να αιτιολογήσετε την  κάθε επιλογή σας με παραπομπή στο κείμενο. (Μονάδες 10) 
α) Στην πλειονότητά τους οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι είναι συντηρητικοί και επιφυλακτικοί απέναντι στις καινοτομίες. 
β) Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η διάσταση ανάμεσα σε ώριμους και νέους είναι περισσότερο μια διαφοροποίηση ανάμεσα σε προοδευτικούς και συντηρητικούς ανθρώπους ανεξάρτητα από την ηλικία τους. 
γ) Σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι επικίνδυνο για μια κοινωνία να υπάρχουν σ' αυτή νέοι συντηρητικοί και ηλικιωμένοι ριζοσπαστικοί. 
δ) Οι νέοι είναι υποχρεωμένοι να συντηρήσουν και να συνεχίσουν την παράδοση που τους κληροδότησαν οι προηγούμενες γενιές. 
ε) Όσοι στα χρόνια της νεότητάς τους υπήρξαν επαναστάτες συνεχίζουν να είναι και στα χρόνια της ωριμότητάς τους.


2) Ποιο είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1, το βασικό χαρακτηριστικό της νεανικής ηλικίας; Γιατί δεν είναι πάντοτε δεδομένο (60 - 80 λέξεις); (Μονάδες 10)

 

3) Γιατί, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1, θεωρείται απαραίτητη η συνύπαρξη των νέων και των γέρων για τη διασφάλιση της ιστορικής συνέχειας της κάθε κοινωνίας (60 - 80 λέξεις); (Μονάδες 10) 

 

4) Στο Κείμενο 1 να εντοπίσετε α) το ζήτημα που απασχολεί τον συγγραφέα, β) τη θέση του και τα επιχειρήματα με τα οποία τη στηρίζει, γ) το συμπέρασμα με το οποίο καταλήγει στον επίλογο. (Μονάδες 15)

 

5) Nα σημειώσετε τη σωστή απάντηση που ολοκληρώνει το νόημα στις παρακάτω φράσεις, τεκμηριώνοντας τις απαντήσεις σας με στοιχεία του Κειμένου 2. (Μονάδες 10)

 

α) Η τρίτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης ... 
Ι) έφερε τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητα των ανθρώπων και στον ψυχισμό τους. 
ΙΙ) έφερε σημαντικές αλλαγές μόνο στον τομέα του υλικού πολιτισμού. 
ΙΙΙ) επηρέασε ελάχιστα τη συμπεριφορά και το θυμικό των ανθρώπων.


β) Η κρίση ιδανικών και προσανατολισμού εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών στη σύγρονη εποχή είναι περισσότερο έντονη ...

Ι) στους εφήβους.

ΙΙ) στους ώριμους.

ΙΙΙ) στην οικογένεια.


γ) Πολύ συχνό φαινόμενο στη σύγχρονη εποχή είναι οι ώριμοι να... 
Ι) λατρεύουν και να θεοποιούν τη νιότη.  
ΙΙ) λησμονούν τη σημασία της εφηβείας για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου.  
ΙΙΙ) αποδίδουν στους νέους τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των γενεών.


δ) Οι ανταρσίες των σύγχρονων νέων, κατά τον συγγραφέα, προδίδουν...

Ι) την αποτυχία των εκπαιδευτικών συστημάτων.

ΙΙ) την έλλειψη προτύπων, αξιών και ιδανικών στη νέα γενιά. 
ΙΙΙ) την έλλειψη επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης των ανθρώπων στις σύγχρονες κοινωνίες.


ε) Η υποτροπή της συμπεριφοράς των νέων σε πιο πρωτόγονες μορφές αντίδρασης, σύμφωνα με τον συγγραφέα, οφείλεται... 
Ι) στο ότι η ώριμοι έθεσαν ως προτεραιότητα την υλική και βιολογική επιβίωση του ατόμου, παραγκωνίζοντας τις πνευματικές και ανθρωπιστικές αξίες. 
ΙΙ) στα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα που μαστίζουν τις σύγρονες κοινωνίες. 
ΙΙΙ) στο ότι οι ώριμοι αδυνατούν πλέον να διαπαιδαδωγήσουν και ν' ασκήσουν επιρροή στους νέους.


6) Ποιος, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 2, φέρει την ευθύνη για την κρίση που υπάρχει στις σχέσεις ωρίμων και νέων στην εποχή μας; (Μονάδες 10)

 

7) Σε ποιες αιτίες αποδίδει ο συγγραφέας του Κειμένου 2 την επαναστατική συμπεριφορά και τις εξεγέρσεις των νέων; (Μονάδες 15)

 

8) Το Κείμενο 2 ανήκει στον κειμενικό τύπο του δοκιμίου. Να αναφέρετε τρία (3) χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου κειμενικού είδους που εντοπίζετε στο κείμενο, αιτιολογώντας την απάντησή σας με τα αντίστοιχα χωρία. (Μονάδες 15)


9) Να σχολιάσετε τη φράση «Είναι σωστό εκείνο που λέχθηκε, πως μια κοινωνία έχει τη νεολαία που της ταιριάζει» (Κείμενο 2) σε μια παράγραφο 100 - 120 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10) 

 

10) Το Κείμενο 2 γράφτηκε πριν από πολλά χρόνια. Νομίζετε πως ισχύουν και σήμερα όσα υποστηρίζει ο συγγραφέας για τους λόγους που προκαλούν τις νεανικές εξεγέρσεις και τις ακραίες συμπεριφορές; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15)

 

11) Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνεται, κατά τη γνώμη σας, ο συγγραφέας του Κειμένου 2 και ποιος είναι ο σκοπός του; (Μονάδες 10)


12) Με ποια αντεπιχειρήματα αντικρούει ο συγγραφέας του Κειμένου 1 την  επικρατούσα άποψη ότι τα νιάτα είναι επαναστατικά και τα γεράματα συντηρητικά; Σας φαίνεται πειστικός και γιατί; (Μονάδες 10)

 

13) Αξιοποιώντας την παρακάτω περίοδο από το Κείμενο 1 ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τους τρόπους της σύγκρισης / αντίθεσης και του παραδείγματος: «Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι».» (Μονάδες 10)

 

14) Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης (§ 3) παραγράφου του Κειμένου 1. Γιατί νομίζετε ότι ο συγγραφέας επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο; (Μονάδες 10)

 

15) Mε ποιον τρόπο αναπτύσσεται η πέμπτη (§ 5) παράγραφος του Κειμένου 2. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 10)

 

16) Να κατατάξετε τις φράσεις, που δίνονται στη συνέχεια, με τη σωστή σειρά, προκειμένου να διευκολύνετε τους αναγνώστες να εστιάσουν στην οργάνωση του Κειμένου 2. (Μονάδες 10) 
[.....] Η επαναστατική συμπεριφορά των νέων αποκαλύπτει την έλλειψη συνεννόησης στην εποχή μας. 
[.....] Οι ώριμοι δεν μπορούν πλέον να επιτελέσουν διαπαιδαγωγητικό ρόλο για τους νέους εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών. 
[.....] Η τρίτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης έφερε τεράστιες αλλαγές στον υλικό και ψυχοπνευματικό τομέα. 
[.....] Η σύγκρουση των γενεών αποτελεί υποτροπιασμό σε πιο αρχαϊκές και πρωτόγονες μορφές συμπεριφοράς. 
[.....] Για πολλούς λόγους μπορεί να χαρακτηριστεί «κοινωνικά ανώμαλη» η συμπεριφορά των νέων στην εποχή μας. 
[.....] Η διάσταση ανάμεσα στην ώριμη και τη νεότερη γενιά είναι μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που σημειώθηκαν στην εποχή μας. 
[.....] Οι αδυναμίες του χαρακτήρα και οι ελλείψεις σε πειθαρχία, σταθερότητα, συναισθηματική θέρμη οδηγούν τους νέους σε συγκρούσεις με τους μεγαλύτερους. 
[.....] Η σύγχρονη οικογένεια δεν μπορεί να προσφέρει στους νέους δυνατότητες για ομαλές κοινωνικές σχέσεις και συμπεριφορές. 
[.....] Οι τεράστιες αλλαγές που έφερε η επικράτηση του βιομηχανικού και τεχνοκρατικού πνεύματος επηρεάζουν εντονότερα τη στάση και τη συμπεριφορά των εφήβων. 
[.....] Το γεγονός ότι η ώριμοι λησμονούν συχνά τη σημασία της εφηβείας, απαξιώνουν ή λατρεύουν υπερβολικά τη νεότητα πυροδοτεί συγκρούσεις μεταξύ των γενεών. 

 

17) Ποιο είναι το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στο παρακάτω απόσπασμα από το Κειμένο 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή του συγγραφέα λαμβάνοντας υπόψη το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο κείμενο: «Να ανανεώνεις είναι ανάγκη· αυτό είναι το μεγάλο έργο της νεότητας. Αλλά εξίσου μεγάλη ανάγκη είναι, όσα με την ανανέωση έχεις κερδίσει, να τα σταθεροποιείς, να τα τακτοποιείς και να τα παραδίνεις στις επόμενες γενιές· αυτό είναι το μεγάλο χρέος της προχωρημένης ηλικίας.» (Μονάδες 10)

 

18) (Κείμενο 1): Να αιτιολογήσετε τη χρήση (Μονάδες 15):  
α) της διπλής παύλας στην περίοδο  «Λέγεται, ακόμη, ότι τα γεράματα είναι κατά κανόνα συντηρητικά -η ηλικία των συμβιβασμών- και ότι, στην ηλικία αυτή...» 
β) των εισαγωγικών στην περίοδο «Αλίμονο, στις κοινωνίες που αποτελούνται  μόνο από «νέους» στις ιδέες ανθρώπους, και αλίμονο, πάλι, στις κοινωνίες που είναι καμωμένες μόνο από «γέροντες» στα μυαλά...» 
γ) της άνω και κάτω τελείας στη φράση «Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι».»

 

19) Στην δέκατη (§ 10) παράγραφο του Κειμένου 2 ο συγγραφέας διατυπώνει ένα ερώτημα. Σε τι αποσκοπεί με την επιλογή της συγκεκριμένης διατύπωσης; Να λάβετε υπόψη και το ρηματικό πρόσωπο που υιθετείται. (Μονάδες 5)

 

20) Να αποδοθεί λεκτικά το σχόλιο που εκφράζουν τα σημεία στίξης στις ακόλουθες φράσεις του Κειμένου 2 (Μονάδες 10): 
α) «Άλλωστε, πολλές φορές αυτοί οι ίδιοι οι ώριμοι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ζωής τους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί σήμερα από τον τεχνικό και βιομηχανικό πολιτισμό!» 
β) «Είναι σωστό, λοιπόν, εκείνο που λέχθηκε, πως μια κοινωνία έχει τη νεολαία που της ταιριάζει!»

 

21) (Κείμενο 1): Αφού επισημάνετε τρία παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας να αιτιολογήσετε τη χρήση τους (Μονάδες 5)

 

22) (Κείμενο 1): «Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι».» Να δηλώσετε αν η χρήση της γλώσσας στην παραπάνω φράση είναι κυριολεκτική/δηλωτική ή μεταφορική/ συνυποδηλωτική και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 5)

 

23) Στη δεύτερη (§ 2) παράγραφο του Κειμένου 1 ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μια αναλογία. Να την εντοπίσετε και να την αναλύσετε λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα ερωτήματα: α) Ποια είναι τα δύο σκέλη της αναλογίας, δηλαδή η περιγραφόμενη έννοια και η έννοια που παρουσιάζει αναλογίες προς αυτή; β) Ποιες είναι οι ομοιότητες μεταξύ των δύο εννοιών; γ) Σε τι αποσκοπεί, κατά τη γνώμη σας, ο συγγραφέας με την επιλογή της συγκεκριμένης διατύπωσης; (Μονάδες 15)

 

24) (Κείμενο 2): Να χρησιμοποιήσετε τις γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις σε φράσεις, εντάσσοντάς τες στο κατάλληλο γλωσσικό πλαίσιο (Μονάδες 5): 
α) «Οι εξωτερικές του υλικού κόσμου αλλαγές είναι εξόφθαλμες». 
β) «...γιατί αυτή είναι δεκτική, τόσο των επιδράσεων όσο και των αλλαγών...» 
γ) «...δεν είναι παράξενο πως εκτροχιάζεται ή επαναστατεί η εφα)ηβική ηλικία...» 
δ)  «...ο άνθρωπος δεν ήταν ποτέ σε καμία άλλη εποχή τόσο «επιθετικός, αρπακτικός, μονήρης, ατομικιστής και ταυτόχρονα αγελαίος», κάτι που διαπιστώνει το βαθύ χάσμα, το οποίο χαίνει ανάμεσα στην τεχνοκριτικοεπιστημονική πρόοδο των ημερών μας...»
 
25) (Κείμενο 2): Οι γραμμένες με έντονη γραφή λέξεις και φράσεις έχουν μεταφορική σημασία. Να τις αντικαταστήσετε με άλλες αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις που να έχουν κυριολεκτική σημασία. Ποια από τις δύο εκδοχές νομίζετε ότι έχει τη μεγαλύτερη πειστικότητα και γιατί;  (Μονάδες 10)
α) «Οι επιδράσεις του βιομηχανικού πνεύματος και του τεχνοκρατικού πολιτισμού που βάζουν τη σφραγίδα τους πάνω στην οργάνωση της σύγχρονης κοινωνίας μας...»
β) «...η σημερινή ώριμη γενιά έχασε πολύμερα και πολύπλευρα το σταθερό κοσμοθεωρητικό προσανατολισμό της και παραδέρνει χωρίς σταθερά ιδανικά και ηθικούς δεσμούς μέσα στη σύγχυση...» 
γ) «Η οικογενειακή ζωή των βιομηχανικών κοινωνιών μας, έχει τρομερά φτωχύνει...» 
δ) «Η συμπεριφορά των νέων... Διαβαίνει κάπως το κανονικό και προχωρεί και πιο πέρα, προς κάτι όχι και ομαλό...»
ε) «Η υποτροπή είναι αποτέλεσμα της υποβίβασης, που κάναμε εμείς, η ώριμη γενιά, του σκοπού της ζωής στην υλική και βιολογική επιβίωση εξορίζοντας τις πνευματικές ανθρωπιστικές αξίες από τους στόχους μας...»
 
26) Να σχολιάσετε σε μια παράγραφο 100 - 120 περίπου λέξεων το Κείμενο 3, το απόφθεγμα του Ζαν Κοκτώ. (Μονάδες 10)
 
27) Με ποιο τρόπο, κατά τη γνώμη σας, συνομιλεί το Κείμενο 1 με το Κείμενο 3, το απόφθεγμα, δηλαδή, του Ζαν Κοκτώ; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15) 
 
28) Να συσχετίσετε το Κείμενο 1 και το Κείμενο 2  και να σχολιάσετε σε μια παράγραφο 80 - 100 περίπου λέξεων τη διαφορά των συντακτών τους στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη νέα γενιά. (Μονάδες 15)
 

ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):


Επιχειρηματολογικό κείμενο: Άρθρο στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Ευρύτερο κοινό
ΘΕΜΑ: Χρησιμοποιώντας ως τίτλο του άρθρου σας το Κείμενο 3 (το απόφθεγμα του Ζαν Κοκτώ) και λαμβάνοντας υπόψη και τα Κείμενα 1 και 2, να παρουσιάσετε τον τρόπο με τον οποίο θα θέλατε να λειτουργούν και να συμπεριφέρονται απέναντί σας και απέναντι στις προκλήσεις της εποχής μας οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
 
✼ 
 
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ομιλία σε εκδήλωση του σχολείου σας για τις σχέσεις μεταξύ μαθητών και καθηγητών.
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Σχολική κοινότητα
ΘΕΜΑ: Με αφορμή την άποψη του Ι. Ξηροτύρη (Κείμενο 2) ότι η γενιά των ωρίμων, εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών της εποχής μας, αδυνατεί να διαπαιδαγωγήσει τους νέους, να διατυπώσετε τις απόψεις σας για το πώς πρέπει να είναι η διαπαιδαγώγηση των νέων από τους μεγαλύτερους, εστιάζοντας, κυρίως, στις σχέσεις μαθητών και καθηγητών (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
 

 

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2020

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΧΑΣΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ - ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΓΕΡΟΙ - [ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΓΕΡΟΥ ΠΟΙΗΤΗ]

 Ενότητα: Αναπαραστάσεις του διαφορετικού Άλλου

 

ΚΕΙΜΕΝΟ
 
[Απολογισμός ενός γέρου ποιητή]
 
Όταν ήμουνα νέος
μού 'λεγαν θα ΄ρθει γρήγορα
η νίκη των αγγέλων
Αχ! Πόσο πίστεψα, πόσο πίστεψα
και να που τώρα γίνηκα γέρος.
Ο χρόνος των νέων 
είναι σαν μια τούφα
που όλο μπρος στα μάτια
πέφτει
κι ό,τι απομένει
στους γέρους
είναι πολύ βαρύ
και κοντό
να το ξεσηκώσει ο αέρας.
 
Κι αναρωτιούνται για το βασικό
γι' αυτό που αξίζει
ακόμα να δοθείς,
βλέπουν τα λίγα
που έπραξαν
στο μονοπάτι το μυσαρό
που αφήνουν.
Η σκιά πιότερο απ' το λάφυρο
φτωχοί μου άνθρωποι 
για το μέλλον
που σε κανένα δεν ανήκει
μικροί μου που παίζετε στο δρόμο
παιδιά τι ανείπωτη συμπόνια
έχω για σας. 

Βλέπω ό,τι μπροστά σας στέκει
για κρίμα, για αίμα, για κιότεμα,
δεν θα 'χετε τίποτα νοήσει
απ' τις αυταπάτες μας,
τίποτα μάθει
απ' τα βήματά μας
τα λαθεμένα.
Σε τίποτα δεν θα σας έχουμε
χρειαστεί
θα πρέπει με τη σειρά σας
να πληρώσετε το τίμημα, -
- Κοιτώ τους ώμους σας
να κυρτώνουν
Στο μέτωπό σας
τις ρυτίδες της ρουτίνας.


Louis Aragon,
 
Αποσπάσματα από τους «Ποιητές» (Les poètes, 1960) (Paris, 1967)
Μετάφραση: Στάθης Λειβαδάς
 


...........................

 
Βιογραφικό σημείωμα: 
 
    Ο Λουί Αραγκόν γεννήθηκε το 1897 στο Νεγύ-συρ-Σεν και πέθανε το 1982 στο Παρίσι. Ξεκίνησε ιατρικές σπουδές αλλά τις εγκατέλειψε και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία. Το 1917 γνωρίζεται με τον Μπρετόν και τον Σουπώ. Το 1919 εκδίδουν το περιοδικό "Litterature". Το 1920 προσχωρούν στο κίνημα του ντανταϊσμού, απ' όπου αποχωρούν το 1922. Ένα χρόνο αργότερα πρωτοστατούν στη δημιουργία του σουρεαλιστικού κινήματος. Τα κυριότερα έργα της σουρεαλιστικής περιόδου του Αραγκόν είναι η ποιητική συλλογή "Le mouvement perpetuel" (1925), το μυθιστόρημα "Le paysan de Paris" (1926), και η συλλογή δοκιμίων "Traite du style" (1928). Το 1926 προσχώρησε στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, όπου παρέμεινε ως το θάνατο του. Το 1928 γνωρίστηκε με την 'Ελσα Τριολέ. Από το 1930 ως το 1932 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση. Το 1932 ήρθε σε ρήξη με τους σουρεαλιστές. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στη γαλλική αντίσταση και υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην παράνομη έκδοση του περιοδικού "Les Lettres Franaises", το οποίο διηύθυνε και μεταπολεμικά ως το 1972. Το 1957 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν. Από το υπόλοιπο ποικίλο και εκτενές έργο του αξίζει να αναφερθούν: οι ποιητικές συλλογές "Le creve-coeur", 1941· "Les yeux d' Elsa", 1942· "Le fou d' Elsa", 1963· τα μυθιστορήματα "La Semaine Sainte", 1958· "Blanche ou l'oubli", 1967 και η συλλογή δοκιμίων "J' abats mon jeu", 1963. Ελληνικές μεταφράσεις: "Μ' ανοιχτά χαρτιά" (Τίτος Πατρίκιος, 1965)' "Σκλαβιά και μεγαλείο" (Κοσμάς Πολίτης, 1986) · "Ο παριζιάνος χωρικός" (Στέφανος Κουμανούδης, 1986) κ.ά.
 
Πηγή: βιβλιοnet 
 

 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
 
ΘΕΜΑ Γ' (Μονάδες 15):
1) Ποια είναι τα συναισθήματα του ποιητικού υποκειμένου για τους εκπροσώπους της γενιάς του και για τους νέους; Να λάβετε υπόψη στην απάντησή σας και την εναλλαγή των ρηματικών προσώπων που παρατηρείται και στα τρία αποσπάσματα (150 - 200 λέξεις).
 
2) Αξιολογώντας τα ρηματικά πρόσωπα που κυριαρχούν στα αποσπάσματα καθώς και τους υπόλοιπους κειμενικούς δείκτες, ποια στάση φαίνεται να υιοθετεί το ποιητικό υποκείμενο τόσο απέναντι στα γηρατειά και τους εκπροσώπους της γενιάς του όσο και απέναντι στους νέους (150 - 200 λέξεις);
 
3) Ποιοι είναι οι προβληματισμοί του ποιητικού υποκειμένου σε σχέση με το θέμα του γήρατος; Ο "απολογισμός" που κάνει για τη ζωή του είναι θετικός ή αρνητικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, λαμβάνοντας υπόψη και τους αντίστοιχους κειμενικούς δείκτες (150 - 200 λέξεις).
 
4) Λαμβάνοντας υπόψη και την εναλλαγή των ρηματικών προσώπων που παρατηρείται στα τρία αποσπάσματα, προσπαθήστε να εντοπίσετε ποιο είναι το κεντρικό θέμα που απασχολεί τον ποιητή (150 - 200 λέξεις).
 
5) Ποιο είναι το κύριο θέμα που απασχολεί τον ποιητή στα παραπάνω αποσπάσματα; Πώς αναδεικνύεται αυτό μέσα από τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά του (150 - 200 λέξεις);
 
6) Ποια είναι τα συναισθήματα που εκφράζει το ποιητικό υποκείμενο απέναντι στους νέους; Είναι δικαιολογημένα  πιστεύετε; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (150 - 200 λέξεις).
 
7) Ποιο είναι το βασικό θέμα που θίγουν τα παραπάνω ποιητικά αποσπάσματα; Να γράψετε ένα κείμενο 150 - 200 λέξεων, στο οποίο θα παρουσιάζετε την άποψή σας γι' αυτό.
 
8) «...Ο χρόνος των νέων / είναι σαν μια τούφα / που όλο μπρος στα μάτια / πέφτει / κι ό,τι απομένει / στους γέρους / είναι πολύ βαρύ / και κοντό /να το ξεσηκώσει ο αέρας....»: Τι νομίζετε πως θέλει να εκφράσει ο ποιητής με τους παραπάνω στίχους; Πώς σχετίζονται με το βασικό θέμα που τον απασχολεί και στα τρία ποιητικά αποσπάσματα (150 - 200 λέξεις);
 
9) (Δημιουργική γραφή): Ο Λουί Αραγκόν ήταν ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού υπερρεαλισμού. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της υπερρεαλιστικής ποίησης είναι η απόλυτη ελευθερία στο λεξιλόγιο, οι απρόσμενοι συνδυασμοί λέξεων και η χρήση λέξεων από οποιαδήποτε περιοχή του προφορικού ή του γραπτού λόγου, δοκιμάστε να "φτιάξετε" ένα δικό σας ποίημα με την τεχνική της blackout poetry
   Στο απόσπασμα κειμένου (μη λογοτεχνικού), που δίνεται παρακάτω, κυκλώστε ή τονίστε μ' έντονη γραφή όσες λέξεις μπορούν, κατά τη γνώμη σας, ν' αποτελέσουν το "σώμα" του ποιήματός σας, μαυρίζοντας ή σβήνοντας όλες εκείνες που δεν χρειάζεστε. Ως παράδειγμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εικόνα που ακολουθεί.



 ΚΕΙΜΕΝΟ
 
«...Το δείχνουν, κατ’ αρχάς, οι στατιστικές, που κατεβάζουν ηλικιακά τον μέσο όρο των νοσούντων: στην Αθήνα είναι πια τα 37 έτη και στη Θεσσαλονίκη τα 28. Το δείχνουν επίσης τα κυβερνητικά μέτρα, κυρίως η απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 12.30 μέχρι τις 5 τα ξημερώματα. Ενα μέτρο, το οποίο προφανώς δεν αφορά τίποτε φουκαράδες, φαλακρούς πενηντάρηδες, που τρέχουν πάνω – κάτω όλη μέρα σαν τον Βέγγο, φορτωμένοι σαν τα γαϊδούρια από τις έγνοιες· αφορά την ευτυχή στην αμεριμνησία της πιτσιρικαρία. Οι αυτοσχέδιες συναθροίσεις στις πλατείες και τα κρυφά πάρτι (αυτά τουλάχιστον δεν είναι θρύλος, όπως τα κρυφά σχολειά) είναι μία ήπια μορφή σύγκρουσης των γενεών. Δεν θα έλεγα ότι η σύγκρουση αυτή μας ήλθε σαν την περίφημη εκείνη κεραμίδα που χτύπησε το κεφάλι του Πύρρου. Οι ειδικοί προειδοποιούσαν από νωρίς για τον κίνδυνο κόπωσης των νέων, εφόσον αυτή η ιστορία τραβούσε σε μάκρος. Να όμως που έφθασε η ώρα και συνέβη: οι νέοι κουράστηκαν και αδιαφορούν.
   Δεν είναι τίποτε πρωτόγνωρο, όλοι έχουμε υπάρξει νέοι – το πρόβλημα είναι ότι μετά προσπαθούμε να ξεχάσουμε, οπότε είναι δύσκολο, όταν χρειαστεί, να θυμηθούμε πώς ήταν η νεότητα. Δύσκολο να νιώσουμε ξανά τη φυσική ανωτερότητά της. Την ψευδαίσθηση δηλαδή ότι ο χρόνος, που τρέχει απελπιστικά αργά, είναι ατελείωτος, ότι το μέλλον, που αργεί, είναι αχανές. Η ευρωστία της νεότητας, σε συνδυασμό με την απουσία της πείρας, κάνουν αδύνατο να συλλάβεις τον θάνατο, το τέλος της ζωής, ως πραγματικότητα. Πάντα ήταν έτσι και δεν νομίζω ότι πρόκειται να αλλάξει. Και είναι κάτι, βέβαια, που έχει και την ανάποδη πλευρά του: η άγνοια του θανάτου κάνει τους νέους εξαιρετικούς πολεμιστές, υπό συνθήκες ακραίου φανατισμού...»
(Από το Διαδίκτυο)
 

 

Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2020

Ν. ΓΛΩΣΣΑ - ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΆΛΛΟΥ - ΧΑΣΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ

 Ενότητα: Αναπαραστάσεις του διαφορετικού Άλλου
 
Κείμενο 1
 
Χάσμα γενεών: Τι είναι και κατά πόσο αποτελεί πρόβλημα της κοινωνίας;
 
   (1) Αφορμή για το παρόν άρθρο στάθηκε ένα πρόσφατο οικογενειακό τραπέζι, όπου -κλασικά- κάποιος μεγαλύτερος συγκρούστηκε με κάποιον μικρότερο για θέματα που αφορούσαν τόσο την ιστορία του τότε, όσο και την τεχνολογία του τώρα. Σε κάθε οικογενειακό τραπέζι, λοιπόν, μπορούμε αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι, να καταλάβουμε εμπράκτως τι θα πει χάσμα γενεών, χωρίς λεξιλογικούς όρους και επιστημονικές λέξεις.
  (2) Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα. Τα πράγματα είναι πλέον διαφορετικά απ' ότι ήταν κάποτε. Οι μεγαλύτεροι είναι πιο ανεκτικοί με τις μικρότερες ηλικίες, γιατί προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και στα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα. Έτσι, εκείνη η απόσταση ανάμεσα στις ηλικίες που ονομάζεται χάσμα γενεών φαντάζει όλο και πιο μικρή.
   (3) Το χάσμα ωστόσο δεν παύει να υπάρχει. Και όταν υπάρχει αποτελεί πρόβλημα της κοινωνίας που απαιτεί αντιμετώπιση και επίλυση. Οι νεότεροι,  έχοντας γεννηθεί και αναπτυχθεί σε μια εποχή που διαφέρει έντονα από εκείνη των γονέων ή των παππούδων τους, καθώς έρχονται σε επικοινωνία μαζί τους και φτάνουν σε αντίθετες απόψεις, διακρίνουν σε μεγάλο βαθμό τη διαφορά αυτή. Επομένως, τους δημιουργείται το αίσθημα ότι ζουν σε ένα εχθρικό περιβάλλον, όπου δεν υπάρχει κατανόηση και σεβασμός των προβλημάτων και των απόψεών τους. Βλέπουν την κοινωνία που τους παρέδωσαν οι μεγαλύτεροι γεμάτη υποκρισία και αναξιοκρατία. Μια κοινωνία που δεν τους παρέχει τρόπους να εξωτερικεύσουν το «εγώ» τους, τις διαφορετικές τους εφηβικές ανησυχίες.
   (4) Οι μεγαλύτεροι με τη σειρά τους, οι πιο «ώριμοι» (όπως θέλουν οι περισσότεροι να χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους), αντιμετωπίζουν τους νεότερους ως πλάσματα αδιάφορα για τα κοινά, χωρίς σεβασμό απέναντι στα δικά τους ιδανικά και τις δικές τους αξίες. Ως πλάσματα που εγκαταλείπουν τη θρησκεία και τις αξίες που αυτή πρεσβεύει.
   (5) Οι αντίπαλες αυτές απόψεις οδηγούν, όπως είναι φυσικό σε έλλειψη επικοινωνίας, σε αμοιβαία αντιπαλότητα και καχυποψία και σε μια διαρκή μάχη απόψεων και ιδανικών. Ουσιαστικά, ο λόγος αυτής της συνεχούς καχυποψίας και αντιπαλότητας οφείλεται στη μεγάλη διαφορά της ηλικίας. Όταν η εποχή αλλάζει και εξελίσσεται, είναι φυσικό και οι νεότερες γενιές που αναπτύσσονται να αποκτούν διαφορετικά ιδανικά και προτεραιότητες που συμβαδίζουν με τις ανάγκες της εποχής αλλά και της κοινωνίας.
   (6) Εκείνο που πρέπει να κατανοήσουν και να συνειδητοποιήσουν και οι μεν αλλά και οι δε είναι η διαφορετικότητα. Κάθε γενιά κατέχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τις δικές της βλέψεις για το μέλλον, το δικό της όραμα. Υπάρχει ανάγκη προσέγγισης των γενεών και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω αμοιβαίας κατανόησης και συμβιβασμών. Η ρίψη ευθυνών από τον έναν στον άλλον και η επικράτηση εγωιστικών τάσεων δεν αποφέρουν τίποτα, παρά μόνο επιδείνωση της κατάστασης. Ο διάλογος και η υποχωρητική στάση αποτελούν σχεδόν πάντα το μέσο, ώστε να γεφυρωθεί οποιαδήποτε ασυμφωνία. Τόσο όμως οι μεγαλύτεροι όσο και οι μικρότεροι είναι αναγκαίο να παρέχουν, με όποιο μέσο διαθέτουν και με όποιον τρόπο μπορούν, βοήθεια ο ένας στον άλλον. Οι μεγαλύτεροι έχουν χρέος να τους μεταβιβάζουν μια υγιή παιδεία και οι νεότεροι να τους εξοικειώνουν με ό,τι νέο καταπιάνονται.
   (7) Κάθε χάσμα στην κοινωνία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και η κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει ομαλά μόνο ενωμένη. Είναι επιτακτική, λοιπόν, η ανάγκη γεφύρωσης του όποιου χάσματος και όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να συνεισφέρουμε. Την επόμεμενη φορά που θα συγκρουστούν οι απόψεις σου με εκείνες κάποιου διαφορετικής ηλικίας, πριν τον κατηγορήσεις και του επιρρίψεις τις ανάλογες «ευθύνες», επανάφερε στη μνήμη σου τις λέξεις: διαφορετικότητα, σεβασμός, κατανόηση.
 
Μαρία Μακράκη,
Διασκευή
 

Κείμενο 2

Το χάσμα που μπαζώνουμε
 
   (1) Τις μέρες που πέρασαν οι νέοι είδαν στο «γυαλί» έναν εαυτό παραμορφωμένο· επιθετικό, βίαιο, ακόλαστο, ασυνείδητο, ψεύτη... Και ύψωσαν βροντερή διαμαρτυρία. Κατηγόρησαν τους μεγάλους για υποκρισία, τυπικότητα, υπερβολική ενασχόληση με την ύλη. Ότι πρόδωσαν τις αξίες για τις οποίες αγωνίστηκαν και παγιδεύτηκαν στην υπερκαταναλωτική κοινωνία που οι ίδιοι δημιούργησαν. Τους καταλόγισαν ευθύνες για την κατάντια του κόσμου μας, ενός κόσμου χωρίς αξίες, χωρίς ενδιαφέρον για τον άνθρωπο· για μια καθημερινότητα όπου περισσεύει η αβεβαιότητα και το άγχος.
   (2) Δήλωσαν ότι υποφέρουν από έλλειψη κατανόησης, συμπαράστασης· ότι «γονατίζουν» από τη συνεχή κριτική των μεγάλων. Από την ενοχλητική εντατική τους παρέμβαση στη «ζωή τους». Ότι αυτοί προτιμούν τις μικρές εξεγέρσεις από τους μεγάλους συμβιβασμούς των γονιών τους, τα αγωνιώδη ερωτήματα από τα προκατασκευασμένα πρότυπα των μεγάλων, τη νεανική ανησυχία από την παθητική «κατάπτωση», τη φαντασία από την εξουσία.
   (3) Οι μεγάλοι τούς αντιγύρισαν τις κατηγόριες για ανευθυνότητα και αδιαφορία. Για μη προσαρμογή στα οικογενειακά πλαίσια. Για μη εφαρμογή των κανόνων που τους υπαγορεύονται. Για αδηφαγία, αχαριστία, έλλειψη σεβασμού, ελαφρότητα.
   (4) Και το χάσμα των γενεών ξεσκεπάστηκε ευρύ, σε χιλιάδες σπίτια. Το χάσμα που μπαζώνουμε καθημερινά, πρόχειρα, με ένα λάθος μοίρασμα της διαφοράς. Τα καλούμε να συμπεριφερθούν με μια ενήλικη ωριμότητα (που δεν έχουν λόγω μικρής εμπειρίας) ενώ από την πλευρά μας παλιμπαιδίζουμε, ακούραστοι νοσταλγοί της μυθικής νεανικότητας. Και νομίζουμε ότι οι αντιθέσεις εκτονώθηκαν, όμως από κάτω υπάρχει ακόμη κενό. Διότι ο χρόνος κύλησε, η κούραση θόλωσε το όραμα, η ζωή εγκαταστάθηκε στο «αυλάκι». Έπαψε να υπάρχει εξέλιξη. Να υπάρχει θύμηση. Άρχισε η επίκριση σε ό,τι έρχεται από τη νέα γενιά. Από τη γενιά που δεν μπορεί παρά να τα θέλει όλα, κι αν κάτι αντιπαραθέτει, δεν είναι ούτε η βία ούτε η ακολασία. Είναι το απεριόριστο στο πεπερασμένο των ενηλίκων.
   (5) Το χάσμα των γενεών ακόμη οφείλεται στην ψευδαίσθηση των μεγάλων πως η νέα γενιά είναι άλλη γενιά. Με άλλα χαρακτηριστικά, άλλες συντεταγμένες. Λάθος. Αν κάτι τους χωρίζει είναι μόνο ο τρόπος που η καθεμιά κατανοεί τον κόσμο. Είναι ο ενθουσιασμός που χαρακτηρίζει τους νέους· η στασιμότητα τους μεγάλους.  Οι νέοι θα ήθελαν να πιστέψουν σε κάτι. Οι μεγάλοι αμφιβάλλουν για όλα. Φαντάζεστε πώς θα ήταν αν οι νέοι έπαυαν να είναι ιδεαλιστές; Θα έμοιαζαν στους «ρεαλιστές» (διαψευσμένους) ενήλικες. Αν αυτό συμβεί ποτέ, δεν θα υπάρχουν πλέον χάσματα, αλλά άνθρωποι μόνο μιας ηλικίας. Ευτυχώς, έρχεται πάντα η επόμενη γενιά να συντηρήσει το χάσμα.
   (6) Διότι τα παιδιά, τα περισσότερα παιδιά, μοιραία θα «ωριμάσουν». Κι αντίθετα απ' ό,τι αμφότερες οι πλευρές πιστεύουν, οι νέοι συνήθως ακολουθούν τους γονείς κατά πόδας, τους μιμούνται, αν και όχι στα άμεσα, στα εκπεφρασμένα. Αλλά στα εσωτερικευμένα πάγια, στα ανομολόγητα πρόδηλα. «Έχοντας περάσει όλη τη νιότη μου προσπαθώντας να διαμορφώσω τη δική μου προσωπικότητα», έγραφε κάπου ένας σαραντάρης, «βλέπω ότι όλο και περισσότερο μοιάζω με τον γονιό εναντίον του οποίου επαναστατούσα. Καθώς μεγαλώνω νιώθω πως, αντί να προσθέτω στρώσεις, αφαιρώ πουκάμισα. Και καθώς γίνομαι όλο και πιο πολύ σαν τους γονείς μου, γίνομαι περισσότερο ο εαυτός μου».
 
Τασούλα Καραϊσκάκη.
εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10-11-2009 (Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://www.kathimerini.gr/opinion/703403/to-chasma-poy-mpazonoyme-2/
 
 
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α':
1) Να αποδώσετε περιληπτικά σε μια παράγραφο 60 - 80 λέξεων τις αιτίες για τις οποίες, σύμφωνα με τη συντάκτρια του Κειμένου 1, εξακολουθεί να υπάρχει το χάσμα των γενεών (§ 3 - 5). (Μονάδες 15)
 
2)  Να αποδώσετε συνοπτικά σε δύο περιόδους (60 - 80 λέξεις) το περιεχόμενο τν τριών πρώτων παραγράφων (§ 1 - 3)  του Κειμένου 2 χωρίς να προσθέσετε δικά σας σχόλια. (Μονάδες 15)
 
ΘΕΜΑ Β':
1) Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων του Κειμένου 1, σημειώνοντας ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ. Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 10)
α) Το χάσμα των γενεών διευρύνεται στις μέρες μας, επειδή οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι αδυνατούν να προσαρμοστούν στα νέα τεχνολογικά δεδομένα.
β) Οι νέοι κατηγορούν τους μεγαλύτερους ότι δεν τους καταλαβαίνουν.
γ)  Οι μεγαλύτεροι κατηγορούν τους νέους ότι αδιαφορούν για τα κοινά και δε σέβονται τις θρησκευτικές παραδόσεις.
δ) Η έλλειψη επικοινωνίας είναι το αποτέλεσμα των διαφορετικών απόψεων ανάμεσα στους νέους και στους μεγαλύτερους.
ε) Η αμοιβαία υποχωρητικότητα εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για διάλογο και προκύπτει από τη συνεργασία ανάμεσα στη νεότερη και την παλαιότερη γενιά.

2) Η συντάκτρια του Κειμένου 1 υποστηρίζει ότι το χάσμα ανάμεσα στη νεότερη και την παλαιότερη γενιά πρέπει να γεφυρωθεί. Με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει αυτό; (Μονάδες 10)
 
3) Ποια είναι η βασική θέση της συντάκτριας του Κειμένου 1 και με ποιους τρόπους και μέσα πειθούς τη στηρίζει; (Μονάδες 10)
 
4) Το Κείμενο 1 ανήκει στον κειμενικό τύπο του άρθρου. Να αναφέρετε δύο χαρακτηριστικά αυτού του κειμενικού είδους, που εντοπίσατε στο κείμενο και επιβεβαιώνουν τον παραπάνω ισχυρισμό. (Μονάδες 10)
 
5) Να αναφέρετε δύο (2) τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η συντάκτρια του Κειμένου 2 για να πείσει τους αναγνώστες της και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας μ' ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από το κείμενο. (Μονάδες 10)
 
6) Σε ποιους λόγους οφείλεται, σύμφωνα με τη συντάκτρια του Κειμένου 2, το χάσμα των γενεών; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου. (Μονάδες 15)
 
7) Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγει η συντάκτρια του Κειμένου 2 σχετικά με το χάσμα των γενεών; Με ποιο τρόπο στηρίζει την άποψή της; (Μονάδες 10)
 
8) Στην πρώτη (§ 1) παράγραφο του Κειμένου 1 η αρθρογράφος χρησιμοποιεί ένα παράδειγμα. Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σας, ο ρόλος του στην προσπάθεια της αθρογράφου να πείσει τους αναγνώστες της λαμβάνοντας υπόψη σας τη θεωρία για τους τρόπους και τα μέσα πειθούς; (Μονάδες 5)   
 
9) (Κείμενο 1): «Κάθε γενιά κατέχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τις δικές της βλέψεις για το μέλλον, το δικό της όραμα.»: Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τον τρόπο της διαίρεσης. (Μονάδες 10)
 
10) Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του Κειμένου 2 και την περίσταση (μέσο, χρόνο, κοινό) για την οποία γράφτηκε, να προσπαθήσετε να διακρίνετε τους στόχους που επιδιώκει η αρθρογράφος και να σχολιάσετε την αποτελεσματικότητά του. (Μονάδες 15)
 
11) Να παρατηρήσετε στις τρεις πρώτες (§ 1- 3) παραγράφους του Κειμένου 2 τη χρήση της περιγραφής ως μέσο πειθούς. Σε ποιο θέμα επικεντρώνεται η αρθρογράφος με την περιγραφή και τι επιδιώκει να αναδείξει; (Μονάδες 10)
 
12) Να σχολιάσετε σε μια παράγραφο 80 - 100 λέξεων την άποψη που διατυπώνει η συντάκτρια του Κειμένου 2 στην προτελευταία (§ 5) παράγραφο: «Ευτυχώς, έρχεται πάντα η επόμενη γενιά να συντηρήσει το χάσμα.» (Μονάδες 10)
 
13) Με ποια αντεπιχειρήματα αντικρούει η αρθρογράφος στο Κείμενο 2 την άποψη των μεγαλυτέρων ότι το χάσμα των γενεών οφείλεται στο γεγονός ότι η νέα γενιά είναι μια άλλη γενιά (§ 5); Σας φαίνεται πειστική και γιατί; (Μονάδες 10)
 
14) Πόσο αποτελεσματικό κρίνετε τον τίτλο του Κειμένου 2 με κριτήρια την πληροφόρηση και την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των αναγνωστών; (Μονάδες 10) 
 
15) Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της πέμπτης (§ 5) παραγράφου του Κειμένου 1. Γιατί νομίζετε ότι η αρθρογράφος επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο; (Μονάδες 5)
 
16) (Κείμενο 2): «Διότι τα παιδιά, τα περισσότερα παιδιά, μοιραία θα «ωριμάσουν».» Αξιοποιώντας την παραπάνω περίοδο ως θεματική, να την αναπτύξετε σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων με τους τρόπους του αιτίου - αποτελέσματος και του παραδείγματος. (Μονάδες 10)
 
17) Ποια είναι τα ρηματικά πρόσωπα που κυριαρχούν στην τελευταία παράγραφο (§ 7) του Κειμένου 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή της συντάκτριας, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο. (Μονάδες 5)
 
18) Σε τι αποσκοπεί, κατά τη γνώμη σας, η χρήση του ερωτηματικού στον τίτλο του Κειμένου 1; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 5)
 
19) (Κείμενο 2): «Και το χάσμα των γενεών ξεσκεπάστηκε ευρύ, σε χιλιάδες σπίτια. Το χάσμα που μπαζώνουμε καθημερινά, πρόχειρα, με ένα λάθος μοίρασμα της διαφοράς. Τα καλούμε να συμπεριφερθούν με μια ενήλικη ωριμότητα (που δεν έχουν λόγω μικρής εμπειρίας) ενώ από την πλευρά μας παλιμπαιδίζουμε, ακούραστοι νοσταλγοί της μυθικής νεανικότητας. Και νομίζουμε ότι οι αντιθέσεις εκτονώθηκαν, όμως από κάτω υπάρχει ακόμη κενό...» Να σχολιάσετε την επιλογή του α' πληθυντικού προσώπου από την αρθρογράφο στο παραπάνω απόσπασμα. (Μονάδες 5)
 
20) (Κείμενο 2): «Έχοντας περάσει όλη τη νιότη μου προσπαθώντας να διαμορφώσω τη δική μου προσωπικότητα», έγραφε κάπου ένας σαραντάρης, «βλέπω ότι όλο και περισσότερο μοιάζω με τον γονιό εναντίον του οποίου επαναστατούσα. Καθώς μεγαλώνω νιώθω πως, αντί να προσθέτω στρώσεις, αφαιρώ πουκάμισα. Και καθώς γίνομαι όλο και πιο πολύ σαν τους γονείς μου, γίνομαι περισσότερο ο εαυτός μου».: Σε τι νομίζετε ότι αποσκοπεί η αρθρογράφος με τη χρήση του ευθέος λόγου στο σημείο αυτό; α) Να ξαναγράψετε το απόσπασμα σε πλάγιο λόγο, κάνοντας όλες τις απαραίτητες μετατροπές. β) Να εξετάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που προκύπτει από τη μετατροπή. (Μονάδες 15)
 
21) (Κείμενο 2): Να αιτιολογήσετε τη χρήση (Μονάδες 5):
α) των εισαγωγικών
β) της άνω τελείας
γ) των αποσιωπητικών στη φράση: «Τις μέρες που πέρασαν οι νέοι είδαν στο «γυαλί» έναν εαυτό παραμορφωμένο· επιθετικό, βίαιο, ακόλαστο, ασυνείδητο, ψεύτη...»
δ) της παρένθεσης στη φράση «Τα καλούμε να συμπεριφερθούν με μια ενήλικη ωριμότητα (που δεν έχουν λόγω μικρής εμπειρίας) ενώ από την πλευρά μας παλιμπαιδίζουμε...»
ε) του ερωτηματικού στη φράση «Φαντάζεστε πώς θα ήταν αν οι νέοι έπαυαν να είναι ιδεαλιστές;»
 
22) (Κείμενο 1): Να αντικαταστήσετε καθεμία από τις γραμμένες με έντονη γραμματοσειρά λέξεις στις παρακάτω φράσεις με μία συνώνυμη, προκειμένου να προσδώσετε στο επίπεδο λόγου μεγαλύτερη επισημότητα. (Μονάδες 5)
α)  Σε κάθε οικογενειακό τραπέζι, λοιπόν, μπορούμε ... οι περισσότεροι, να καταλάβουμε εμπράκτως τι θα πει χάσμα γενεών...
β) Το χάσμα ωστόσο δεν παύει να υπάρχει.
γ)  Οι νεότεροι... φτάνουν σε αντίθετες απόψεις...
δ) Όταν η εποχή αλλάζει και εξελίσσεται... 
ε) Την επόμεμενη φορά που θα συγκρουστούν οι απόψεις σου...
 
23) Να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λέξεις του Κειμένου 2 σε φράσεις, εντάσσοντάς τες στο κατάλληλο γλωσσικό πλαίσιο: ακόλαστο, καταλόγισαν,  αδηφαγία, παλιμπαιδίζουμε, ιδεαλιστές. (Μονάδες 10)
 
24) (Κείμενο 2): Για καθεμιά από τις γραμμένες με έντονη γραμματοσειρά λέξεις να γράψετε δύο προτάσεις ή δύο περιόδους· στη μία να χρησιμοποιείται η λέξη δηλωτικά (κυριολεκτικά) και στην άλλη συνυποδηλωτικά (μεταφορικά). (Μονάδες 10)
α) Και ύψωσαν βροντερή διαμαρτυρία.
β)  ... παγιδεύτηκαν στην υπερκαταναλωτική κοινωνία που οι ίδιοι δημιούργησαν.
γ)  Και το χάσμα των γενεών ξεσκεπάστηκε ευρύ, σε χιλιάδες σπίτια.
δ)  ...η κούραση θόλωσε το όραμα...
ε) ... έρχεται πάντα η επόμενη γενιά να συντηρήσει το χάσμα.
 
25) (Κείμενο 2): Να αποδώσετε με ισοδύναμες (νοηματικά) λέξεις ή φράσεις τα γραμμένα με έντονη γραφή σημεία όπου ο λόγος χρησιμοποιείται μεταφορικά. (Μονάδες 5)
α) ...ότι «γονατίζουν» από τη συνεχή κριτική των μεγάλων...
β)  Οι μεγάλοι τούς αντιγύρισαν τις κατηγόριες για ανευθυνότητα και αδιαφορία...  
γ) ...η ζωή εγκαταστάθηκε στο «αυλάκι»...
δ) Άρχισε η επίκριση σε ό,τι έρχεται από τη νέα γενιά. 
ε) ... Αλλά στα εσωτερικευμένα πάγια, στα ανομολόγητα πρόδηλα.
 
26) Να εντοπίσετε και να καταγράψετε δύο (2) εκφραστικούς τρόπους με τους οποίους η συντάκτρια του Κειμένου 2 επιχειρεί να προσεγγίσει τον αναγνώστη. Σας φαίνονται πειστικές οι επιλογές της; (Μονάδες 10)
 
27) Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές ως προς το περιεχόμενο και το ύφος παρατηρείτε ανάμεσα στα Κείμενα 1 και 2; Η απάντησή σας να περιέχεται σε παράγραφο 100 - 120 λέξεων και να αναπτύσσεται με σύγκριση και αντίθεση. (Μονάδες 15)
 
28) Να συσχετίσετε το Κείμενο 1 με το Κείμενο 2 και να σχολιάσετε τη διαφορετική γνώμη των συντακτών τους απέναντι στο θέμα της βαθύτερων αιτίων που δημιουργούν και συντηρούν το χάσμα των γενεών. (Μονάδες 15)
 
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):

Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ομιλία σε ημερίδα, που διοργανώνει ο Δήμος σας με  θέμα "Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ ατόμων από διαφορετικές γενιές".
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Τοπική κοινωνία της πόλης σας (συμμαθητές, γονείς, καθηγητές, τοπικοί άρχοντες και εκπρόσωποι φορέων του Δήμου).
ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη τα κείμενα 1 και 2, να αναφερθείτε στις αιτίες που, κατά τη γνώμη σας, δημιουργούν και συντηρούν το χάσμα των γενεών και να προτείνετε τρόπους για τη γεφύρωσή του (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
 
 
 
ΕΙΚΟΝΑ 1 
 
 
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Άρθρο σε νεανικό περιοδικό
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Ευρύτερο κοινό και, ειδικότερα, νεανικό. 
ΘΕΜΑ: Λαμβάνοντας υπόψη τα κείμενα 1 και 2, καθώς και τη γελοιογραφία του Αρκά (Εικόνα 1), που θα συμπεριλάβετε ως εικόνα στο άρθρο σας, να παρουσιάσετε τους λόγους για τους οποίους οι μεγαλύτεροι θεωρούν ότι πρέπει να τους ακούτε εσείς οι νέοι και τ' ανεπιχειρήματα που μπορεί να προβάλει η γενιά σας (350 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)