Κείμενο 1
Η θέση των ηλικιωμένων στη σημερινή κοινωνία
(1) Από τις πιο παράξενες όψεις της ελληνικής δημόσιας ζωής είναι ίσως οι επαναλαμβανόμενες από όλες τις πλευρές κραυγές απελπισίας για την εξέλιξη του πληθυσμού στη χώρα μας. «Είμαστε χώρα γερόντων» είναι το συμπέρασμα και η προτροπή αβίαστη: «γεννάτε γιατί χανόμαστε»... Την ίδια στιγμή, όμως, γνωρίζουμε όλοι σε τι συνθήκες είναι υποχρεωμένοι να ζουν στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ηλικιωμένοι της χώρας μας. Αδιαφορία, ανέχεια, μιζέρια. Πώς άραγε συμβαίνει αυτό; Πώς είναι δυνατό μια «χώρα γερόντων» να μη φροντίζει καθόλου για τα γηρατειά;
(2) Ενδιαφέρουσα, ωστόσο, είναι για το συγκεκριμένο ζήτημα η αναδρομή στο παρελθόν. Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας παρουσιάζονται διάφορες μορφές πάλης νεότερων και γεροντότερων και η έκβαση της μάχης είναι προδιαγεγραμμένη. Οι περιπτώσεις υπερίσχυσης των γεροντότερων είναι σπάνιες ως ανύπαρκτες. Οι μύθοι των περισσοτέρων λαών καταγράφουν παρόμοιες συγκρούσεις και επισφραγίζουν τη νίκη των νεότερων μέσα από ποικίλου είδους αναμετρήσεις του πατέρα με το γιο: ο Κρόνος με τον Ουρανό, ο Οιδίποδας με το Λάϊο, ο Θησέας με τον Αιγέα. Υπάρχουν, βέβαια, και οι μορφές των δημογερόντων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ή του σοφού Νέστορα στην Ομηρική εποχή, οι οποίοι μάς θυμίζουν τη σημασία της μετάδοσης γνώσεων και εμπειρίας από τη μία γενιά στην επόμενη.
(3) Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι μυθικές ιστορικές μορφές συγκαταλέγονται στο σύνολό τους στα μέλη των ανωτέρων κοινωνικά και οικονομικά τάξεων. Πουθενά στην ιστορία και τη λογοτεχνία δε θα συναντήσουμε τους «φτωχούς γέρους» παρά μόνο στην οικογένεια ή στο περιβάλλον των ισχυρών κάθε εποχής. Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας κρατούσε το μέσο όρο ανώτερης ηλικίας πολύ χαμηλά. Στον εικοστό, όμως, αιώνα, με τη θεαματική πρόοδο της ιατρικής, η γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού είναι πλέον γεγονός. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 2025 προβλέπεται ότι οι άνθρωποι που θα είναι άνω των εξήντα θα αποτελούν το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού της γης.
(4) Αυτή, ωστόσο, η οφθαλμοφανής εξέλιξη δεν οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ηλικιωμένων. Οι πρώτοι που θίγονται από την οικονομική κρίση στις αναπτυγμένες χώρες είναι τα δύο όρια των «παραγωγικών» ηλικιών, η νεολαία και οι ηλικιωμένοι. Πολύ γρήγορα η «ευλογία» της σύνταξης μετατρέπεται από κοινωνική κατάκτηση σε ατομικό βραχνά. Όταν για πρώτη φορά στη ζωή του ο εργαζόμενος βρεθεί με πλούσιο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του, δε θα έχει πλέον τα υλικά μέσα, για να ξεφύγει από την καθημερινή μιζέρια της τηλεόρασης και του καφενείου. Επιπλέον, θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του, η οποία θα είναι υποκριτική, καθώς κάτω από το σεβασμό θα κρύβεται μια συμπεριφορά υποτίμησης. Ωστόσο, και έξω από το σπίτι οι συνθήκες δε θα είναι πιο ευνοϊκές για τους ηλικιωμένους.
(5) Κλείνοντας, καλό είναι να επισημανθεί ότι η κοινωνία ταυτίζει την ιδανική εικόνα του ηλικιωμένου με τον ασπρομάλλη σοφό, ο οποίος βρίσκεται υπεράνω των των καθημερινών προβλημάτων. Αν αποκλίνει από αυτό το πρότυπο, πέφτει από το ύψος του. Η αντίθετη όψη του νομίσματος είναι ο γέρος - ξεμωραμένος¹, με τον οποίο γελάνε τα παιδιά. «Έτσι κι αλλιώς», όπως υποστηρίζει και η Σιμόν ντε Μποβουάρ², «είτε με την αρετή είτε με την υποβάθμισή τους, οι ηλικιωμένοι δεν ανήκουν στην ανθρωπότητα». Δεν είναι, λοιπόν, δύσκολο να συμπεράνει κανείς ότι τη θέση του Καιάδα³ στην Αρχαία Σπάρτη σήμερα την έχει πάρει για τους ηλικιωμένους το περιθώριο. Γι' αυτό το λόγο, το πρώτο αίτημα μιας εξισωτικής πολιτικής για τα μέλη της κοινωνίας είναι να αποδοθεί στους ηλικιωμένους πολίτες το μέγιστο αγαθό που τους έχει αφαιρεθεί, η ανθρώπινη ιδιότητα.
(2) Ενδιαφέρουσα, ωστόσο, είναι για το συγκεκριμένο ζήτημα η αναδρομή στο παρελθόν. Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας παρουσιάζονται διάφορες μορφές πάλης νεότερων και γεροντότερων και η έκβαση της μάχης είναι προδιαγεγραμμένη. Οι περιπτώσεις υπερίσχυσης των γεροντότερων είναι σπάνιες ως ανύπαρκτες. Οι μύθοι των περισσοτέρων λαών καταγράφουν παρόμοιες συγκρούσεις και επισφραγίζουν τη νίκη των νεότερων μέσα από ποικίλου είδους αναμετρήσεις του πατέρα με το γιο: ο Κρόνος με τον Ουρανό, ο Οιδίποδας με το Λάϊο, ο Θησέας με τον Αιγέα. Υπάρχουν, βέβαια, και οι μορφές των δημογερόντων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ή του σοφού Νέστορα στην Ομηρική εποχή, οι οποίοι μάς θυμίζουν τη σημασία της μετάδοσης γνώσεων και εμπειρίας από τη μία γενιά στην επόμενη.
(3) Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι μυθικές ιστορικές μορφές συγκαταλέγονται στο σύνολό τους στα μέλη των ανωτέρων κοινωνικά και οικονομικά τάξεων. Πουθενά στην ιστορία και τη λογοτεχνία δε θα συναντήσουμε τους «φτωχούς γέρους» παρά μόνο στην οικογένεια ή στο περιβάλλον των ισχυρών κάθε εποχής. Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας κρατούσε το μέσο όρο ανώτερης ηλικίας πολύ χαμηλά. Στον εικοστό, όμως, αιώνα, με τη θεαματική πρόοδο της ιατρικής, η γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού είναι πλέον γεγονός. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 2025 προβλέπεται ότι οι άνθρωποι που θα είναι άνω των εξήντα θα αποτελούν το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού της γης.
(4) Αυτή, ωστόσο, η οφθαλμοφανής εξέλιξη δεν οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ηλικιωμένων. Οι πρώτοι που θίγονται από την οικονομική κρίση στις αναπτυγμένες χώρες είναι τα δύο όρια των «παραγωγικών» ηλικιών, η νεολαία και οι ηλικιωμένοι. Πολύ γρήγορα η «ευλογία» της σύνταξης μετατρέπεται από κοινωνική κατάκτηση σε ατομικό βραχνά. Όταν για πρώτη φορά στη ζωή του ο εργαζόμενος βρεθεί με πλούσιο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του, δε θα έχει πλέον τα υλικά μέσα, για να ξεφύγει από την καθημερινή μιζέρια της τηλεόρασης και του καφενείου. Επιπλέον, θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του, η οποία θα είναι υποκριτική, καθώς κάτω από το σεβασμό θα κρύβεται μια συμπεριφορά υποτίμησης. Ωστόσο, και έξω από το σπίτι οι συνθήκες δε θα είναι πιο ευνοϊκές για τους ηλικιωμένους.
(5) Κλείνοντας, καλό είναι να επισημανθεί ότι η κοινωνία ταυτίζει την ιδανική εικόνα του ηλικιωμένου με τον ασπρομάλλη σοφό, ο οποίος βρίσκεται υπεράνω των των καθημερινών προβλημάτων. Αν αποκλίνει από αυτό το πρότυπο, πέφτει από το ύψος του. Η αντίθετη όψη του νομίσματος είναι ο γέρος - ξεμωραμένος¹, με τον οποίο γελάνε τα παιδιά. «Έτσι κι αλλιώς», όπως υποστηρίζει και η Σιμόν ντε Μποβουάρ², «είτε με την αρετή είτε με την υποβάθμισή τους, οι ηλικιωμένοι δεν ανήκουν στην ανθρωπότητα». Δεν είναι, λοιπόν, δύσκολο να συμπεράνει κανείς ότι τη θέση του Καιάδα³ στην Αρχαία Σπάρτη σήμερα την έχει πάρει για τους ηλικιωμένους το περιθώριο. Γι' αυτό το λόγο, το πρώτο αίτημα μιας εξισωτικής πολιτικής για τα μέλη της κοινωνίας είναι να αποδοθεί στους ηλικιωμένους πολίτες το μέγιστο αγαθό που τους έχει αφαιρεθεί, η ανθρώπινη ιδιότητα.
Από τον Ιό της Κυριακής, εφημ. Ελευθεροτυπία, 5/6/1994 (διασκευή). Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/triti-ilikia-b-kritirio-axiologisis/
Σημειώσεις:
1. Αυτός που έχει χάσει το μυαλό, τη λογική του.
2. Γνωστή Γαλλίδα συγγραφέας, φιλόσοφος και φεμινίστρια.
3. Μεγάλο βάραθρο στην Αρχαία Σπάρτη, όπου λέγεται ότι οι Αρχαίοι Σπαρτιάτες έριχναν τα ανάπηρα ή καχεκτικά βρέφη, για να διασφαλίσουν την ευγονία της φυλής τους.
Κείμενο 2
Τρίτη ηλικία
(1) Στη σύγχρονη εποχή, η θέση των ηλικιωμένων στην κοινωνία είναι διαφορετική απ' ότι παλαιότερα. Ο ρόλος της γιαγιάς και του παππού στην οικογένεια έχει υποβαθμιστεί, καθώς οι μορφές τους δεν έχουν το κύρος που είχαν σε προηγούμενες εποχές. Σήμερα, το μεγάλωμα των παιδιών αναλαμβάνουν κυρίως επαγγελματίες είτε γιατί οι παππούδες βρίσκονται μακριά, σε κάποιο χωριό, είτε γιατί οι νεότεροι δεν τους εμπιστεύονται.
(2) Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη, των ηλικιωμένων που παραμένουν υγιείς, δραστήριοι και ακμαίοι. Στην εποχή μας ένας άνθρωπος εβδομήντα πέντε χρόνων θεωρείται και είναι νέος, ενώ παλαιότερα, λόγω των δύσκολων συνθηκών της ζωής, από τα εξήντα χρόνια τους πολλοί άνθρωποι αισθάνονταν και φαίνονταν γερασμένοι.
(3) Ακραίο και θλιβερό είναι το φαινόμενο των ηλικιωμένων, οι οποίοι, αν και είναι σωματικά και ψυχικά υγιείς και έχουν οικογένειες, εγκαταλείπονται σε ιδρύματα και γηροκομεία. Πάντως, στην Ελλάδα ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ζωντανός και οι παππούδες συνήθως έχουν την αγάπη και τη μέριμνα των υπόλοιπων μελών.
(4) Η θέση των ηλικιωμένων είναι καλύτερη στην επαρχία, καθώς εκεί έχουν το δικό τους τρόπο ζωής, ελευθερία κινήσεων, δυνατότητα αυτενέργειας και κοινωνικής επαφής. Γενικά, όμως, η θέση τους έχει υποβαθμιστεί λόγω του διαφορετικού τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Οι γρήγοροι ρυθμοί, οι αυξημένες απαιτήσεις, η αστικοποίηση, η φύση της εργασίας έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου τύπου «πυρηνικής» οικογένειας όπου ο παππούς και η γιαγιά δεν έχουν συχνά θέση. Στις μεγαλουπόλεις, οι ψυχρές και απρόσωπες πολυκατοικίες είναι αφιλόξενες για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας.
(5) Η κρίση του θεσμού της οικογένειας, η αμφισβήτηση παραδοσιακών αξιών και αρχών, η απομάκρυνση από τον παλαιότερο τρόπο ζωής, οι συχνά συμβατικές συγγενικές σχέσεις και η διεύρυνση του χάσματος των γενεών, είναι ορισμένοι επιπλέον λόγοι στους οποίους οφείλεται η υποβάθμιση της θέσης των ηλικιωμένων. Το πρόβλημα εντείνεται, καθώς δεν υπάρχει ουσιαστική κρατική μέριμνα και κοινωνική πρόνοια για τους ηλικιωμένους ανθρώπους.
(6) Η οικογένεια και ο κοινωνικός περίγυρος μπορούν να συμβάλουν, ώστε να αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι πιο αισιόδοξα την ώριμη περίοδο της ζωής τους. Πρώτα - πρώτα πρέπει να τους δείξουν ότι δεν τους θεωρούν άχρηστους, αλλά ότι τους αγαπούν και νοιάζονται γι' αυτούς. Έπειτα, πρέπει να τους ωθούν να είναι δραστήριοι και δημιουργικοί. Γενικά, ο περίγυρος και η οικογένεια βοηθούν τους γεροντότερους, όταν τους θεωρούν ισότιμα μέλη της κοινωνίας.
(7) Και η πολιτεία μπορεί και πρέπει να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να έχουν μια ζωή «γεμάτη» και ενδιαφέρουσα, κυρίως όμως αξιοπρεπή, παρέχοντας ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καλές συντάξεις, ασφάλεια. Η δημιουργία συμβουλευτικών κέντρων για την τρίτη ηλικία θα βοηθούσε να δουν οι ηλικιωμένοι τα προβλήματά τους από άλλη οπτική. Τέλος, πρέπει να δίνει το κράτος δυνατότητες ψυχαγωγίας και απασχόλησης στους ηλικιωμένους, αφού η απασχόληση είναι ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσουν τη ζωτικότητα και την αισιοδοξία τους.
(6) Η οικογένεια και ο κοινωνικός περίγυρος μπορούν να συμβάλουν, ώστε να αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι πιο αισιόδοξα την ώριμη περίοδο της ζωής τους. Πρώτα - πρώτα πρέπει να τους δείξουν ότι δεν τους θεωρούν άχρηστους, αλλά ότι τους αγαπούν και νοιάζονται γι' αυτούς. Έπειτα, πρέπει να τους ωθούν να είναι δραστήριοι και δημιουργικοί. Γενικά, ο περίγυρος και η οικογένεια βοηθούν τους γεροντότερους, όταν τους θεωρούν ισότιμα μέλη της κοινωνίας.
(7) Και η πολιτεία μπορεί και πρέπει να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να έχουν μια ζωή «γεμάτη» και ενδιαφέρουσα, κυρίως όμως αξιοπρεπή, παρέχοντας ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καλές συντάξεις, ασφάλεια. Η δημιουργία συμβουλευτικών κέντρων για την τρίτη ηλικία θα βοηθούσε να δουν οι ηλικιωμένοι τα προβλήματά τους από άλλη οπτική. Τέλος, πρέπει να δίνει το κράτος δυνατότητες ψυχαγωγίας και απασχόλησης στους ηλικιωμένους, αφού η απασχόληση είναι ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσουν τη ζωτικότητα και την αισιοδοξία τους.
Ανακτήθηκε από το Διαδίκτυο: https://ioannis-kanakoydis6.webnode.gr/news/%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82-%28-%CF%84%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7-%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1-%29/
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α':
1) Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της δεύτερης (2) και της τρίτης (3) παραγράφου του Κειμένου 1. (Μονάδες 15)
2) Να συνοψίσετε τις απόψεις του αρθρογράφου του Κειμένου 1 σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στις μέρες μας σε 60 - 80 λέξεις. (Μονάδες 15)
3) Να συνοψίσετε τις απόψεις του συντάκτη του Κειμένου 2 σε σχέση με τις αιτίες που προκαλούν την υποβάθμιση της ζωής των ηλικιωμένων. (Μονάδες 15)
4) Να αποδώσετε περιληπτικά σε μια παράγραφο 60 - 80 λέξεων τις προτάσεις του συντάκτη του Κειμένου 2 για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Β':
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο, παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 15)
α) Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας.
β) Η αναδρομή στο παρελθόν αποδεικνύει ότι διαχρονικά οι γεροντότεροι υπερίσχυαν στην πάλη τους με τους νεότερους.
γ) Η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής.
δ) Η συνταξιοδότηση δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να εκπληρώσουν όλα όσα επιθυμούν, καθώς πλέον διαθέτουν άπλετο ελεύθερο χρόνο.
ε) Στη σημερινή εποχή, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι είναι η περιθωριοποίησή τους.
2) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 2, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο παραπέμποντας και στο κείμενο.(Μονάδες 15)
α) Η έλλειψη εμπιστοσύνης των νεότερων απέναντι στους ηλικιωμένους είναι ένας από τους λόγους που οι τελευταίοι δεν ασχολούνται με το μεγάλωμα των παιδιών.
β) Λόγω της κρίσης του θεσμού της οικογένειας στην Ελλάδα όλο και πιο πολλοί ηλικιωμένοι εγκαταλείπονται στα γηροκομεία.
γ) Η ζωή των ηλικιωμένων είναι πιο δύσκολη στην επαρχία, γιατί στερούνται υποδομών και ιατρικών υπηρεσιών.
δ) Η έλλειψη ουσιαστικής μέριμνας και πρόνοιας από το κράτος για τους ηλικιωμένους συμβάλλει στην περιθωριοποίησή τους.
ε) Η οικογένεια οφείλει να ενθαρρύνει τους ηλικιωμένους προς μια δραστήρια και δημιουργική ζωή.
3) Ποια αλλαγή, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Κειμένου 1, σημειώθηκε τον 20ό αιώνα σε σχέση με τη γήρανση του πληθυσμού; (Μονάδες 10)
4) Ποια είναι τα προβλήματα που, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 1, αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στις μέρες μας; (Μονάδες 10)
5) Ποιες στερεοτυπικές εικόνες για τους ηλικιωμένους κυριαρχούν στην εποχή μας, σύμφωνα με το Κείμενο 1; (Μονάδες 10)
6) Ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο συντάκτης του Κειμένου 1 στην πέμπτη (5) παράγραφο; Τι επιδιώκει μ' αυτή του την επιλογή; (Μονάδες 15)
7) Ποια είναι η άποψη του συντάκτη του Κειμένου 2 για τη θέση των ηλικιωμένων στη σημερινή εποχή; Με ποιον τρόπο προσπαθεί να πείσει; (Μονάδες 10)
8) Ποιο είναι το κρίσιμο ερώτημα που θέτει το Κείμενο 2 κατά τη γνώμη σας; Ποια στοιχεία του κειμένου το επιβεβαιώνουν; (Μονάδες 10)
9) Σε ποιους παράγοντες αποδίδει ο συντάκτης του Κειμένου 2 τα προβλήματα των ηλικιωμένων στις μέρες μας; (Μονάδες 10)
10) Με ποιους τρόπους, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 2, μπορούν η οικογένεια και η πολιτεία να συμβάλουν στη δραστηριοποίηση των ηλικιωμένων; (Μονάδες 10)
11) Στην 1η παράγραφο του Κειμένου 1 να εντοπίσετε τα ρητορικά ερωτήματα και να εξηγήσετε ποιος είναι ο ρόλος τους στην προσπάθεια του αρθρογράφου να πείσει τους αναγνώστες του, λαμβάνοντας υπόψη σας τη θεωρία για τους τρόπους και τα μέσα πειθούς. (Μονάδες 10)
12) Να σχολιάσετε τη φράση: «Οι πρώτοι που θίγονται από την οικονομική κρίση στις αναπτυγμένες χώρες είναι τα δύο όρια των «παραγωγικών» ηλικιών, η νεολαία και οι ηλικιωμένοι» (Κείμενο 1) σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων με την τεχνική της διαίρεσης. (Μονάδες 10)
13) Να σχολιάσετε τη φράση: «Στις μεγαλουπόλεις, οι ψυχρές και απρόσωπες πολυκατοικίες είναι αφιλόξενες για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας» (Κείμενο 2) σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10)
14) Ποιο είναι το κύριο θέμα που θίγει ο συντάκτης του Κειμένου 2; Αφού το εντοπίσετε, να δώσετε έναν άλλο τίτλο στο κείμενο. (Μονάδες 10)
15) Να προσέξετε τον τρόπο με τον οποίο ο αρθρογράφος του Κειμένου 1 στη δεύτερη (2) και την τρίτη (3) παράγραφο χρησιμοποιεί την ιστορική αναδρομή. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως κάνει αυτή την επιλογή; Σε τι εξυπηρετεί για την ανάδειξη της θέσης του; (Μονάδες 10)
16) Στην πέμπτη (5) παράγραφο του Κειμένου 2 ο συντάκτης του παραθέτει, χωρίς να συνδέει, το ένα μετά το άλλο, τα επιμέρους στοιχεία της επιχειρηματολογίας του. Γιατί νομίζετε ότι επιλέγει αυτόν τον τρόπο παρουσίασης; (Μονάδες 10)
17) Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης (3) παραγράφου του Κειμένου 2. Γιατί νομίζετε ότι ο συντάκτης του επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο; (Μονάδες 10)
18) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (συνοχή, συνεκτικότητα) οι επιμέρους ιδέες της έκτης (6) παραγράφου του Κειμένου 2. (Μονάδες 15)
19) Ποιο είναι το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στην πέμπτη (5) παράγραφο του Κειμένου 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή του αρθρογράφου, λαμβάνοντας υπόψη το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο. (Μονάδες 10)
20) «Είμαστε χώρα γερόντων» είναι το συμπέρασμα και η προτροπή αβίαστη: «γεννάτε γιατί χανόμαστε»... (Κείμενο 1). Σε τι νομίζετε ότι αποσκοπεί ο αρθρογράφος με τη χρήση του ευθέος λόγου στο σημείο αυτό; α) Να ξαναγράψετε την παραπάνω φράση σε πλάγιο λόγο, κάνοντας όλες τις απαραίτητες μετατροπές, β) Να εξετάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που προκύπτει από τη μετατροπή. (Μονάδες 15)
21) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις ακόλουθες φράσεις του Κειμένου 1 (Μονάδες 10) :
α) «γεννάτε γιατί χανόμαστε»
β) «χώρα γερόντων»
γ) «παραγωγικών» ηλικιών
δ) η «ευλογία» της σύνταξης
ε) «Έτσι κι αλλιώς» ... «είτε με την αρετή είτε με την υποβάθμισή τους, οι ηλικιωμένοι δεν ανήκουν στην ανθρωπότητα».
22) «Ακραίο και θλιβερό είναι το φαινόμενο των ηλικιωμένων, οι οποίοι, αν και είναι σωματικά και ψυχικά υγιείς και έχουν οικογένειες, εγκαταλείπονται σε ιδρύματα και γηροκομεία» (Κείμενο 2). Να εξηγήσετε τη λειτουργία της παθητικής σύνταξης στην παραπάνω περίοδο. Τι νομίζετε ότι πετυχαίνει ο συγγραφέας με την επιλογή του αυτή; (Μονάδες 10)
23) Πλειοψηφία, δημογερόντων, οφθαλμοφανής, τηλεόρασης, απρομάλλης (Κείμενο 1): Αφού ετυμολογήσετε τις παραπάνω λέξεις, να αξιοποιήσετε το κάθε ένα συνθετικό τους, για να γράψετε μια νέα, σύνθετη λέξη. (Μονάδες 10)
24) Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Από τις πιο παράξενες όψεις της ελληνικής δημόσιας ζωής είναι...»
β) «... η έκβαση της μάχης είναι προδιαγεγραμμένη»
γ) «... αυτές οι μυθικές ιστορικές μορφές συγκαταλέγονται στο σύνολό τους...»
δ) «Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας κρατούσε το μέσο όρο ανώτερης ηλικίας πολύ χαμηλά».
ε) «...κάτω από το σεβασμό θα κρύβεται μια συμπεριφορά υποτίμησης...»
25) Να γράψετε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Την ίδια στιγμή, όμως, γνωρίζουμε όλοι...»
β) «Οι μύθοι των περισσοτέρων λαών καταγράφουν παρόμοιες συγκρούσεις...»
γ) «Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας...»
δ) «Αυτή, ωστόσο, η οφθαλμοφανής εξέλιξη δεν οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών ζωής...»
ε) «θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του, η οποία θα είναι υποκριτική...»
26) Να προσδιορίσετε τις νοηματικές σχέσεις που δηλώνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Την ίδια στιγμή, όμως, γνωρίζουμε όλοι σε τι συνθήκες είναι υποχρεωμένοι να ζουν στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ηλικιωμένοι της χώρας μας».
β) «Υπάρχουν, βέβαια, και οι μορφές των δημογερόντων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ή του σοφού Νέστορα στην Ομηρική εποχή...»
γ) «Επιπλέον, θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του...»
δ) «Δεν είναι, λοιπόν, δύσκολο να συμπεράνει κανείς...»
ε) «Γι' αυτό το λόγο, το πρώτο αίτημα μιας εξισωτικής πολιτικής...»
27) Οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις του Κειμένου 2 έχουν περισσότερες από μία σημασίες. Να χρησιμοποιήσετε καθεμιά από τις λέξεις αυτές σε μια πρόταση με σημασία διαφορετική από αυτή που έχει στο κείμενο. Να μην τις χρησιμοποιήσετε μεταφορικά (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τις λέξεις ως προς την πτώση και τον αριθμό. (Μονάδες 10)
α) «Στη σύγχρονη εποχή, η θέση των ηλικιωμένων στην κοινωνία είναι διαφορετική απ' ότι παλαιότερα».
β) «Ο ρόλος της γιαγιάς και του παππού στην οικογένεια έχει υποβαθμιστεί...»
γ) «Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη...»
δ) «...και η διεύρυνση του χάσματος των γενεών...»
ε) «...παρέχοντας ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καλές συντάξεις, ασφάλεια...»
28) (Κείμενο 2): Να αποδώσετε με ισοδύναμες (νοηματικά) λέξεις ή φράσεις τα υπογραμμισμένα σημεία όπου ο λόγος χρησιμοποιείται μεταφορικά. (Μονάδες 10)
α) «Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη, των ηλικιωμένων που παραμένουν υγιείς, δραστήριοι και ακμαίοι...»
β) «Πάντως, στην Ελλάδα ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ζωντανός...»
γ) «Στις μεγαλουπόλεις, οι ψυχρές και απρόσωπες πολυκατοικίες είναι αφιλόξενες για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας»
δ) «Και η πολιτεία μπορεί και πρέπει να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να έχουν μια ζωή «γεμάτη» και ενδιαφέρουσα...»
29) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε καθεμία από τις παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις με μία συνώνυμη, προκειμένου να αποδώσετε στο επίπεδο λόγου μεγαλύτερη επισημότητα. (Μονάδες 10)
α) «Σήμερα, το μεγάλωμα των παιδιών αναλαμβάνουν κυρίως επαγγελματίες...»
β) «... στην Ελλάδα ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ζωντανός...»
γ) «Η θέση των ηλικιωμένων είναι καλύτερη στην επαρχία...»
δ) «Γενικά, ο περίγυρος και η οικογένεια βοηθούν τους γεροντότερους...»
ε) «...πρέπει να δίνει το κράτος δυνατότητες ψυχαγωγίας και απασχόλησης στους ηλικιωμένους...»
30) (Κείμενο 2): «Οι γρήγοροι ρυθμοί, οι αυξημένες απαιτήσεις, η αστικοποίηση, η φύση της εργασίας έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου τύπου «πυρηνικής» οικογένειας όπου ο παππούς και η γιαγιά δεν έχουν συχνά θέση». Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ασύνδετου σχήματος μεταξύ των υπογραμμισμένων φράσεων στην παραπάνω περίοδο λόγου. (Μονάδες 10)
31) Να συγκρίνετε τα δύο κείμενα (Κείμενο 1 και 2) ως προς τις θέσεις των συντακτών τους. Σε ποια σημεία συμφωνούν; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15)
32) Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε ανάμεσα στα δύο κείμενα (Κείμενο 1 και 2); Ποιο από τα δυο, κατά τη γνώμη σας, μεταδίδει πιο αποτελεσματικά το νόημά του; (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ανάρτηση σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης (Facebook).
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Δημόσια κοινοποίηση
ΘΕΜΑ: Η στάση που πρέπει να κρατούν οι νεότεροι απέναντι στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Στο κείμενό σας μπορείτε να αξιοποιήσετε στοιχεία από τα Κείμενα 1 και 2 (300 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
1) Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της δεύτερης (2) και της τρίτης (3) παραγράφου του Κειμένου 1. (Μονάδες 15)
2) Να συνοψίσετε τις απόψεις του αρθρογράφου του Κειμένου 1 σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στις μέρες μας σε 60 - 80 λέξεις. (Μονάδες 15)
3) Να συνοψίσετε τις απόψεις του συντάκτη του Κειμένου 2 σε σχέση με τις αιτίες που προκαλούν την υποβάθμιση της ζωής των ηλικιωμένων. (Μονάδες 15)
4) Να αποδώσετε περιληπτικά σε μια παράγραφο 60 - 80 λέξεων τις προτάσεις του συντάκτη του Κειμένου 2 για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Β':
1) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 1, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο, παραπέμποντας και στο κείμενο. (Μονάδες 15)
α) Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας.
β) Η αναδρομή στο παρελθόν αποδεικνύει ότι διαχρονικά οι γεροντότεροι υπερίσχυαν στην πάλη τους με τους νεότερους.
γ) Η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής.
δ) Η συνταξιοδότηση δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να εκπληρώσουν όλα όσα επιθυμούν, καθώς πλέον διαθέτουν άπλετο ελεύθερο χρόνο.
ε) Στη σημερινή εποχή, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι είναι η περιθωριοποίησή τους.
2) Να ελέγξετε την ορθότητα ή το λάθος, σύμφωνα με το Κείμενο 2, των παρακάτω προτάσεων σημειώνοντας Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος). Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο παραπέμποντας και στο κείμενο.(Μονάδες 15)
α) Η έλλειψη εμπιστοσύνης των νεότερων απέναντι στους ηλικιωμένους είναι ένας από τους λόγους που οι τελευταίοι δεν ασχολούνται με το μεγάλωμα των παιδιών.
β) Λόγω της κρίσης του θεσμού της οικογένειας στην Ελλάδα όλο και πιο πολλοί ηλικιωμένοι εγκαταλείπονται στα γηροκομεία.
γ) Η ζωή των ηλικιωμένων είναι πιο δύσκολη στην επαρχία, γιατί στερούνται υποδομών και ιατρικών υπηρεσιών.
δ) Η έλλειψη ουσιαστικής μέριμνας και πρόνοιας από το κράτος για τους ηλικιωμένους συμβάλλει στην περιθωριοποίησή τους.
ε) Η οικογένεια οφείλει να ενθαρρύνει τους ηλικιωμένους προς μια δραστήρια και δημιουργική ζωή.
3) Ποια αλλαγή, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Κειμένου 1, σημειώθηκε τον 20ό αιώνα σε σχέση με τη γήρανση του πληθυσμού; (Μονάδες 10)
4) Ποια είναι τα προβλήματα που, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 1, αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στις μέρες μας; (Μονάδες 10)
5) Ποιες στερεοτυπικές εικόνες για τους ηλικιωμένους κυριαρχούν στην εποχή μας, σύμφωνα με το Κείμενο 1; (Μονάδες 10)
6) Ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο συντάκτης του Κειμένου 1 στην πέμπτη (5) παράγραφο; Τι επιδιώκει μ' αυτή του την επιλογή; (Μονάδες 15)
7) Ποια είναι η άποψη του συντάκτη του Κειμένου 2 για τη θέση των ηλικιωμένων στη σημερινή εποχή; Με ποιον τρόπο προσπαθεί να πείσει; (Μονάδες 10)
8) Ποιο είναι το κρίσιμο ερώτημα που θέτει το Κείμενο 2 κατά τη γνώμη σας; Ποια στοιχεία του κειμένου το επιβεβαιώνουν; (Μονάδες 10)
9) Σε ποιους παράγοντες αποδίδει ο συντάκτης του Κειμένου 2 τα προβλήματα των ηλικιωμένων στις μέρες μας; (Μονάδες 10)
10) Με ποιους τρόπους, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 2, μπορούν η οικογένεια και η πολιτεία να συμβάλουν στη δραστηριοποίηση των ηλικιωμένων; (Μονάδες 10)
11) Στην 1η παράγραφο του Κειμένου 1 να εντοπίσετε τα ρητορικά ερωτήματα και να εξηγήσετε ποιος είναι ο ρόλος τους στην προσπάθεια του αρθρογράφου να πείσει τους αναγνώστες του, λαμβάνοντας υπόψη σας τη θεωρία για τους τρόπους και τα μέσα πειθούς. (Μονάδες 10)
12) Να σχολιάσετε τη φράση: «Οι πρώτοι που θίγονται από την οικονομική κρίση στις αναπτυγμένες χώρες είναι τα δύο όρια των «παραγωγικών» ηλικιών, η νεολαία και οι ηλικιωμένοι» (Κείμενο 1) σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων με την τεχνική της διαίρεσης. (Μονάδες 10)
13) Να σχολιάσετε τη φράση: «Στις μεγαλουπόλεις, οι ψυχρές και απρόσωπες πολυκατοικίες είναι αφιλόξενες για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας» (Κείμενο 2) σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. (Μονάδες 10)
14) Ποιο είναι το κύριο θέμα που θίγει ο συντάκτης του Κειμένου 2; Αφού το εντοπίσετε, να δώσετε έναν άλλο τίτλο στο κείμενο. (Μονάδες 10)
15) Να προσέξετε τον τρόπο με τον οποίο ο αρθρογράφος του Κειμένου 1 στη δεύτερη (2) και την τρίτη (3) παράγραφο χρησιμοποιεί την ιστορική αναδρομή. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως κάνει αυτή την επιλογή; Σε τι εξυπηρετεί για την ανάδειξη της θέσης του; (Μονάδες 10)
16) Στην πέμπτη (5) παράγραφο του Κειμένου 2 ο συντάκτης του παραθέτει, χωρίς να συνδέει, το ένα μετά το άλλο, τα επιμέρους στοιχεία της επιχειρηματολογίας του. Γιατί νομίζετε ότι επιλέγει αυτόν τον τρόπο παρουσίασης; (Μονάδες 10)
17) Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης (3) παραγράφου του Κειμένου 2. Γιατί νομίζετε ότι ο συντάκτης του επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο; (Μονάδες 10)
18) Να εντοπίσετε τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (συνοχή, συνεκτικότητα) οι επιμέρους ιδέες της έκτης (6) παραγράφου του Κειμένου 2. (Μονάδες 15)
19) Ποιο είναι το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στην πέμπτη (5) παράγραφο του Κειμένου 1; Να ερμηνεύσετε την επιλογή του αρθρογράφου, λαμβάνοντας υπόψη το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο. (Μονάδες 10)
20) «Είμαστε χώρα γερόντων» είναι το συμπέρασμα και η προτροπή αβίαστη: «γεννάτε γιατί χανόμαστε»... (Κείμενο 1). Σε τι νομίζετε ότι αποσκοπεί ο αρθρογράφος με τη χρήση του ευθέος λόγου στο σημείο αυτό; α) Να ξαναγράψετε την παραπάνω φράση σε πλάγιο λόγο, κάνοντας όλες τις απαραίτητες μετατροπές, β) Να εξετάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που προκύπτει από τη μετατροπή. (Μονάδες 15)
21) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις ακόλουθες φράσεις του Κειμένου 1 (Μονάδες 10) :
α) «γεννάτε γιατί χανόμαστε»
β) «χώρα γερόντων»
γ) «παραγωγικών» ηλικιών
δ) η «ευλογία» της σύνταξης
ε) «Έτσι κι αλλιώς» ... «είτε με την αρετή είτε με την υποβάθμισή τους, οι ηλικιωμένοι δεν ανήκουν στην ανθρωπότητα».
22) «Ακραίο και θλιβερό είναι το φαινόμενο των ηλικιωμένων, οι οποίοι, αν και είναι σωματικά και ψυχικά υγιείς και έχουν οικογένειες, εγκαταλείπονται σε ιδρύματα και γηροκομεία» (Κείμενο 2). Να εξηγήσετε τη λειτουργία της παθητικής σύνταξης στην παραπάνω περίοδο. Τι νομίζετε ότι πετυχαίνει ο συγγραφέας με την επιλογή του αυτή; (Μονάδες 10)
23) Πλειοψηφία, δημογερόντων, οφθαλμοφανής, τηλεόρασης, απρομάλλης (Κείμενο 1): Αφού ετυμολογήσετε τις παραπάνω λέξεις, να αξιοποιήσετε το κάθε ένα συνθετικό τους, για να γράψετε μια νέα, σύνθετη λέξη. (Μονάδες 10)
24) Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Από τις πιο παράξενες όψεις της ελληνικής δημόσιας ζωής είναι...»
β) «... η έκβαση της μάχης είναι προδιαγεγραμμένη»
γ) «... αυτές οι μυθικές ιστορικές μορφές συγκαταλέγονται στο σύνολό τους...»
δ) «Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας κρατούσε το μέσο όρο ανώτερης ηλικίας πολύ χαμηλά».
ε) «...κάτω από το σεβασμό θα κρύβεται μια συμπεριφορά υποτίμησης...»
25) Να γράψετε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Την ίδια στιγμή, όμως, γνωρίζουμε όλοι...»
β) «Οι μύθοι των περισσοτέρων λαών καταγράφουν παρόμοιες συγκρούσεις...»
γ) «Η σκληρή εργασία και η έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας...»
δ) «Αυτή, ωστόσο, η οφθαλμοφανής εξέλιξη δεν οδηγεί στη βελτίωση των συνθηκών ζωής...»
ε) «θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του, η οποία θα είναι υποκριτική...»
26) Να προσδιορίσετε τις νοηματικές σχέσεις που δηλώνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις (Κείμενο 1) (Μονάδες 10):
α) «Την ίδια στιγμή, όμως, γνωρίζουμε όλοι σε τι συνθήκες είναι υποχρεωμένοι να ζουν στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ηλικιωμένοι της χώρας μας».
β) «Υπάρχουν, βέβαια, και οι μορφές των δημογερόντων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ή του σοφού Νέστορα στην Ομηρική εποχή...»
γ) «Επιπλέον, θα έχει να αντιμετωπίσει τη στάση των ενηλίκων απέναντί του...»
δ) «Δεν είναι, λοιπόν, δύσκολο να συμπεράνει κανείς...»
ε) «Γι' αυτό το λόγο, το πρώτο αίτημα μιας εξισωτικής πολιτικής...»
27) Οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις του Κειμένου 2 έχουν περισσότερες από μία σημασίες. Να χρησιμοποιήσετε καθεμιά από τις λέξεις αυτές σε μια πρόταση με σημασία διαφορετική από αυτή που έχει στο κείμενο. Να μην τις χρησιμοποιήσετε μεταφορικά (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τις λέξεις ως προς την πτώση και τον αριθμό. (Μονάδες 10)
α) «Στη σύγχρονη εποχή, η θέση των ηλικιωμένων στην κοινωνία είναι διαφορετική απ' ότι παλαιότερα».
β) «Ο ρόλος της γιαγιάς και του παππού στην οικογένεια έχει υποβαθμιστεί...»
γ) «Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη...»
δ) «...και η διεύρυνση του χάσματος των γενεών...»
ε) «...παρέχοντας ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καλές συντάξεις, ασφάλεια...»
28) (Κείμενο 2): Να αποδώσετε με ισοδύναμες (νοηματικά) λέξεις ή φράσεις τα υπογραμμισμένα σημεία όπου ο λόγος χρησιμοποιείται μεταφορικά. (Μονάδες 10)
α) «Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη, των ηλικιωμένων που παραμένουν υγιείς, δραστήριοι και ακμαίοι...»
β) «Πάντως, στην Ελλάδα ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ζωντανός...»
γ) «Στις μεγαλουπόλεις, οι ψυχρές και απρόσωπες πολυκατοικίες είναι αφιλόξενες για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας»
δ) «Και η πολιτεία μπορεί και πρέπει να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να έχουν μια ζωή «γεμάτη» και ενδιαφέρουσα...»
29) (Κείμενο 2): Να αντικαταστήσετε καθεμία από τις παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις με μία συνώνυμη, προκειμένου να αποδώσετε στο επίπεδο λόγου μεγαλύτερη επισημότητα. (Μονάδες 10)
α) «Σήμερα, το μεγάλωμα των παιδιών αναλαμβάνουν κυρίως επαγγελματίες...»
β) «... στην Ελλάδα ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ζωντανός...»
γ) «Η θέση των ηλικιωμένων είναι καλύτερη στην επαρχία...»
δ) «Γενικά, ο περίγυρος και η οικογένεια βοηθούν τους γεροντότερους...»
ε) «...πρέπει να δίνει το κράτος δυνατότητες ψυχαγωγίας και απασχόλησης στους ηλικιωμένους...»
30) (Κείμενο 2): «Οι γρήγοροι ρυθμοί, οι αυξημένες απαιτήσεις, η αστικοποίηση, η φύση της εργασίας έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου τύπου «πυρηνικής» οικογένειας όπου ο παππούς και η γιαγιά δεν έχουν συχνά θέση». Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ασύνδετου σχήματος μεταξύ των υπογραμμισμένων φράσεων στην παραπάνω περίοδο λόγου. (Μονάδες 10)
31) Να συγκρίνετε τα δύο κείμενα (Κείμενο 1 και 2) ως προς τις θέσεις των συντακτών τους. Σε ποια σημεία συμφωνούν; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15)
32) Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε ανάμεσα στα δύο κείμενα (Κείμενο 1 και 2); Ποιο από τα δυο, κατά τη γνώμη σας, μεταδίδει πιο αποτελεσματικά το νόημά του; (Μονάδες 15)
ΘΕΜΑ Δ' (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ):
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Ανάρτηση σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης (Facebook).
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτης: Δημόσια κοινοποίηση
ΘΕΜΑ: Η στάση που πρέπει να κρατούν οι νεότεροι απέναντι στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Στο κείμενό σας μπορείτε να αξιοποιήσετε στοιχεία από τα Κείμενα 1 και 2 (300 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
❋
Επιχειρηματολογικό κείμενο: Άρθρο σε τοπική εφημερίδα της πόλης σας
Ρόλος: Μαθητής Λυκείου
Αποδέκτες: Ευρύ κοινό
ΘΕΜΑ: Τα προβλήματα των ηλικιωμένων στη σημερινή εποχή και οι τρόποι με τους οποίους η κοινωνία μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών της ζωής των ηλικιωμένων ατόμων. Στο άρθρο σας να αξιοποιήσετε στοιχεία από τα Κείμενα 1 και 2 (300 - 400 λέξεις). (Μονάδες 30)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου